De fractie van GroenLinks komt woensdag met een plan om jongeren meer en beter te betrekken bij de gemeentepolitiek. Volgens de jongerenraad in de gemeente Waadhoeke is het belangrijk om goed na te denken over de vorm maar leiden er vele wegen naar Rome.
OOG Tv heeft de afgelopen weken meermaals aandacht besteed aan jongerenparticipatie. Aanleiding is een oproep van de inmiddels uitgetreden kinderburgemeester Samuel, die bij zijn afscheid opriep om niet óver maar mét jongeren te praten. Een jongerenraad zou wat hem betreft erg geschikt zijn. OOG Tv sprak de afgelopen weken met jongerenraden in de gemeenten Zwolle en Westland waar zulke jongerenraden bestaan, maar waar de beginjaren niet makkelijk waren. GroenLinks heeft de geluiden van de afgelopen periode omarmd en komt hoogstwaarschijnlijk woensdag met een plan om een jongerencoördinator aan te stellen die verbinding moet leggen.
Een kijkje in Waadhoeke …
Aan de vooravond van deze presentatie kijkt OOG Tv nogmaals over de provinciegrenzen. Sinds 2016 is er in de gemeente Waadhoeke, in Friesland, een jongerenadviesraad actief, die een aantal jaren later verder ging als jongerenraad. Net zoals Groningen is Waadhoeke een herindelingsgemeente, met één stad, Franeker, en daaromheen verschillende dorpen, dorpjes en gehuchten. De 20-jarige Harto Schillemans is sinds 2018 actief in deze jongerenraad.
Hoi Harto! Voor we naar de Groningse plannen gaan is het wellicht eerst interessant om te kijken hoe jullie ontstaan zijn. Dat was in 2016 hè?
“Klopt. En dat is eigenlijk ook wel een mooi verhaal. In Franeker staan twee grote middelbare scholen. Op één daarvan, het csg Annamaria van Schurman, vond een workshop plaats van ProDemos. ProDemos trekt door het hele land en laat zien hoe de democratie werkt, en wat je zelf kunt doen om invloed uit te oefenen. Daar waren ook een aantal toenmalige raadsleden bij aanwezig. Tijdens die sessie is er een zaadje geplant. Verschillende jongeren vonden het heel erg interessant, en ook een aantal raadsleden vonden het heel leuk om te horen hoe wij over situaties denken.”
Raadsleden waren ook zo enthousiast dat er een plan werd gemaakt om een jongerenadviesraad op te richten …
“Ja, en dat werd unaniem in de raad aangenomen. In eerste instantie was het inderdaad een jongerenadviesraad waarbij we over uitvoerende functies een mening mochten geven. Maar op een gegeven moment begon dat te steken. Bij ons zelf merkten we dat we ook graag zelf dingen op de agenda wilden zetten. Dat we zelf een brief kunnen schrijven, een voorstel in kunnen dienen, dat we aan willen kaarten. Dat is toen ook gebeurd.”
Wat hebben jullie als jongeren bereikt in jullie gemeente?
“Onze gemeente is heel erg bezig met groen. Met biodiversiteit en met verduurzaming. Wij snappen het belang van dit thema maar we merkten als jongerenraad dat het wel heel erg droge koek is. Hoe kun je het voor jongeren nu sexy maken? Hoe kun je er voor zorgen dat zij hier mee aan de slag gaan? Wij hebben toen bedacht om de Solar Challange naar Franeker te halen. Dat is een wedstrijd met bootjes op zonne-energie. Vorig jaar, en dit jaar, heeft die wedstrijd hier plaatsgevonden. Wij denken dat het een mooie manier is om jongeren juist daardoor na te laten denken over duurzaamheid en daar mee aan de slag te gaan.”
Tekst gaat verder onder de foto:
De jongerenraad zorgde er met de komst van een Solar Challange voor dat jongeren over duurzaamheid na gingen denken. In 2021 en 2022 vond deze wedstrijd plaats in de Noorder Gracht in Franeker. Foto: Harto Schillemans, Jongerenraad Waadhoeke
En wat nog meer?
“We zijn op dit moment bezig met huisvesting. In Waadhoeke is het voor jongeren moeilijk om een woonplek te vinden. Dat heeft behalve met het schaarse woningaanbod ook met de faciliteiten te maken: het is hier niet zo aantrekkelijk voor jonge mensen. Wat kunnen we doen om Franeker, maar ook de andere kernen in onze gemeente, aantrekkelijk te maken. Hoe zorgen we ervoor dat niet alle jongeren naar Leeuwarden of naar Groningen vertrekken? Dat is nu een onderwerp dat op onze tafel ligt en waar we de komende tijd over na gaan denken.”
Als je kijkt naar de samenstelling van jullie raad. Hoe is dat geregeld?
“We hebben op dit moment tien leden. Het zijn er wel eens zeven geweest, maar ook wel eens veertien. Er is geen democratisch proces aan verbonden. Je kunt je aanmelden en dan kun je eigenlijk al heel snel mee doen. Waar ik persoonlijk heel blij mee ben is dat de leeftijd heel erg varieert, van dertien jaar tot jongeren die begin twintig zijn. Ook zijn het mensen met verschillende opleidingsniveaus. Dat beschouw ik ook als een rijkdom.”
De vergelijking tussen Groningen en Waadhoeke is interessant, omdat jullie net als ons één stad hebben en in 2019 een herindeling hebben meegemaakt, waarbij Waadhoeke ontstaan is uit het samenvoegen van de gemeenten Franekeradeel, Menameradiel, Het Bildt en een deel van Littenseradiel. Als raad bestonden jullie toen al. Hoe zorgen jullie er voor dat jullie ook de dorpen in de herindelingsgemeenten betrekken?
“Dat was in het begin best wel een zorg. Onze raad bestond uit mensen uit Franekeradeel. Maar het is ons gelukt om ook de jongeren in de dorpjes en in de uithoeken bij onze raad te betrekken. Daar hebben we zelf veel energie in gestoken, en dat het belangrijk is blijkt ook wel uit hun inbreng. Zij strijden bijvoorbeeld heel erg voor het behoud van openbaar vervoer in hun kernen. Een onderwerp dat voor iemand uit Franeker minder prominent op de lijst zou staan. Als raad heeft het ons ook doen laten inzien dat we ons niet alleen op de stad moeten richten. We moeten er ook voor zorgen dat er ook leuke dingen in dorpen worden georganiseerd, om de leefbaarheid er voor jongeren op peil te houden.”
Dan naar Groningen. Het onderwerp jongerenparticipatie leeft in Groningen, waarbij GroenLinks nu de handschoen heeft opgepakt. Zo’n discussie gaat gepaard met heel veel vragen. Bijvoorbeeld over de implementatie. Hoe zorg je ervoor dat de ambtenarij de jongerenraad serieus neemt?
“Ik vind dat een interessante vraag. Wat mij betreft is het een kwestie van geven en nemen. Wij geven iets, bijvoorbeeld door een mail of een gesprek, maar er moet ook iets voor terug komen. In onze gemeente heeft de griffie een belangrijke rol. Zij zijn aanwezig bij onze vergaderingen. Ze notuleren en registreren en zorgen voor de verbinding. Dus ze hebben geen inbreng, maar maken alleen het contact mogelijk. Daarnaast merken we een hele duidelijke betrokkenheid van raadsleden. Als jongerenraad hebben wij toegang tot het systeem waar de raadsleden mee werken. Ze kunnen zien wanneer wij vergaderen en wat onze agendapunten zijn. En ook andersom. Dat zorgt voor veel dynamiek, omdat er daardoor over en weer wordt aangeschoven.”
Tekst gaat verder onder de foto
De jongerenraad wordt in Waadhoeke ondersteund door de griffie, die zorgt voor de communicatie en lijntjes tussen ambtenaren, raadsleden en leden van de jongerenraad. Foto: Harto Schillemans, Jongerenraad Waadhoeke
Nu heeft Groningen een hele jonge gemeenteraad. Zou dat een pluspunt kunnen zijn?
“Als ik daar objectief naar kijk, dan moet ik daar wel in mee gaan. Wij hebben in onze gemeenteraad ook een aantal jonge mensen. Deze mensen hebben veel interesse in ons, en komen ook graag bij onze vergaderingen. Ook raadsleden die wat ouder zijn tonen betrokkenheid, maar er zijn ook raadsleden die er minder mee hebben. Ik denk dat dat wel een belangrijke kern is van het succes, dat je elkaar weet te vinden, en dat je de dialoog hebt.”
Kijkend naar de vorm. GroenLinks komt in Groningen waarschijnlijk met het plan waarbij een jongerencoördinator een belangrijke rol heeft. Deze coördinator krijgt de taak om de verbinding te leggen. Is dat wat jou betreft de beste manier?
“Het is een hele moeilijke keuze. Maar mijn mening zou zijn dat je het niet moet verkopen als het mogen meepraten over een onderwerp, maar dat je mee mag denken over je leefomgeving. Dat alles wat je om je heen ziet, dat je daar iets van mag vinden. En bekijk het ook vanuit de kant van de jongeren. Jongerenparticipatie, in welke vorm dan ook, daarmee vergaar je als jongere heel veel kennis. Je leert een stukje debatteren, je leert hoe de gemeente werkt, je leert luisteren, je leert nuanceren.”
Kun je dat verder uitleggen?
“Als je aan zoiets begint dan moet er het gevoel zijn dat je als jongere serieus wordt genomen. Je moet er voor waken dat het niet een trucje wordt waarbij je met jongeren praat in het kader van participatie. Je moet er voor zorgen dat het er echt toe doet. Zonder te blikken of blozen kan ik zeggen dat jongeren lui zijn. Je moet ze stimuleren, hun interesse wekken. Als ze het gevoel hebben dat hun mening er toe doet, dan begint er iets te ontkiemen. Realiseer je ook dat heel veel jongeren zoiets hebben dat politiek saai is. Dat besluiten worden genomen in donkere achteraf kamertjes. Breng het op een luchtige manier, maak het leuk, en betrek ze bij de processen. Dat ze het gevoel krijgen dat hun mening echt serieus wordt genomen.”
In Groningen is raadslid Hans Sietsma voorvechter op dit vlak. Hij laat weten dat je met een jongerenraad, waar hij geen voorstander van is, bepaalde jongeren trekt die van huis uit al interesse hebben in politiek …
“Ik snap heel goed wat meneer Sietsma bedoeld. Ik kan in deze alleen iets over Waadhoeke vertellen. Waarbij ik kan verzekeren dat de nieuwe minister-president of minister zich momenteel niet in ons midden bevindt. We hebben in onze raad hele verschillende mensen zitten. Als ik naar mezelf kijk, ik ga niet in de politiek verder. Ik heb me aangesloten bij de jongerenraad omdat ik het interessant vind, en omdat ik iets voor mijn generatie wil veranderen. Kijk, dat je alle jongeren met zo’n proces gaat bereiken is een utopie. De ene jongere vindt praten ook leuker dan de ander. Je moet er voor zorgen dat je de jongeren bereikt die weten wat er in hun omgeving speelt, die namens hun omgeving kunnen spreken, en die het verschil kunnen maken.”
Kortom, een jongerenraad zou voor Groningen goed zijn?
“Dat weet ik niet. Misschien is het ook wel een vraag die door de jongeren zelf beantwoord moet worden. Je haalde in het begin van dit gesprek de woorden van jullie kinderburgemeester aan, dat er in Groningen óver maar niet mét jongeren wordt gesproken. Misschien is het goed om dat te doen. In plaats van dat de politiek gaat beslissen wat er moet gebeuren, dat je de ruimte geeft aan de jongeren waar ze behoefte aan hebben. Wat willen ze zelf? En misschien is dat wel een heel dynamisch proces. Hier zijn we tenslotte ook begonnen als jongerenadviesraad, en is dat later een jongerenraad geworden.”
Verslaggeefster Sientje van Schie maakte een reportage over meer jongerenparticipatie in Groningen:
