Leerlingen van basisschool De Fontein uit Ten Boer hebben zich dit weekend geplaatst voor de finale van het NK Schoolschaken. Volgens schaakmeester Roelof Kroon, die de kinderen begeleidt en lesgeeft, is dit een bijzondere prestatie, omdat dorpsscholen het normaliter afleggen tegen de scholen uit de grote steden.
Roelof, hoe zijn jullie op dit nationaal kampioenschap terechtgekomen?
“We hebben eerst meegedaan aan de regionale voorrondes. Landelijk doen hier ongeveer 2.300 teams aan mee. Bij deze voorronde worden de voormalige gemeentegrenzen gehanteerd. De teams die in een gemeente het beste presteerden, plaatsten zich voor de provinciale finale. Bij deze finale zag je dat er heel veel scholen uit de stad deelnemen. Verschillende scholen, zoals bijvoorbeeld de Groninger Schoolvereniging (GSV), strijden ook duidelijk om de landelijke titel. Via een finale van de Noordelijke Schaakbond hebben wij uiteindelijk een ticket verkregen voor de halve finale van het NK.”
En die werd gisteren gehouden in Almere…
“Dat klopt. In totaal zijn er drie halve finales, waarbij er bij elke halve finale 24 scholen in actie komen. Wij zijn gisteren naar Almere getogen en hebben daar goed gepresteerd. We werden achtste en daarmee hebben we ons geplaatst voor de finale van het NK. Dus je kunt je voorstellen dat de euforie groot is. Ook als je kijkt naar het lijstje met uitslagen. Je ziet scholen uit Amstelveen, Hilversum en Amsterdam staan. En ineens staat daar Ten Boer. Dat is toch prachtig?”
Hoe bijzonder is het dat een dorp zo goed scoort?
“Ik denk dat het heel bijzonder is. In de zeventiger jaren had het NK een andere opzet. In elke provincie was er slechts één school die zich kwalificeerde. In die periode kwam het regelmatig voor dat een dorpsschool meedeed aan de landelijke finale. In de provincie Groningen was Niezijl in die tijd bijvoorbeeld heel sterk. De laatste decennia zie je dat vooral de grote steden zich laten gelden. De GSV uit Groningen, favoriet voor dit jaar, en de Annie M.G. Smidtschool uit de stad Groningen hebben de titel al een keer weten te veroveren. De voorgaande jaren ging de prijs naar Amsterdam, Utrecht, Maastricht en Eindhoven. Dus dat een dorp hier staat: ja, heel bijzonder.”
Om wat dieper op de materie in te duiken: waarom leeft het schaken zo in Ten Boer?
“In het dorp is schaken altijd wel populair geweest. In 2006 zijn we begonnen met het geven van schaaklessen aan kinderen. Op een gegeven moment hebben we de stap gezet om kinderen van basisschool De Fontein uit het dorp schaakles te geven. En dat heeft een groot effect. Op de school zie je dat er wordt ingezet op de breedtesport. Voetballen wordt gecombineerd met schaken. Het één sluit het ander niet uit. En dat is de basis waar we uit putten.”
Het leeft op deze school?
“Ja, absoluut. Wat mij opvalt is dat als ik op school kom, er altijd wel schaakspellen liggen. Het is de afgelopen jaren gelukt om een fanatieke groep te smeden die talentvol is. En je ziet het enthousiasme. Gisteren na afloop van de halve finale zijn we op de terugweg naar Ten Boer wat wezen eten bij een bekend fastfoodrestaurant. Terwijl we lekker aan het eten waren pakten de kinderen hun schaakspel erbij. Ze vermaakten zich. Als begeleiders zijn we mee, maar we hoeven nooit in te grijpen. De kinderen vinden elkaar meteen op een positieve manier met het schaakspel als middel.”
Zie je over het algemeen dat schaken populairder wordt?
“Ik denk dat de rol van een school er heel cruciaal in is. Als je het aanbiedt en stimuleert, dan heeft dat een effect. De sport heeft denk ik een flinke hoos gekregen dankzij de coronaperiode. In die tijd zijn veel mensen het spel gaan beoefenen. Je hebt het ook over een toegankelijke sport, waarbij via internet de wereld aan je voeten ligt. Daarnaast vinden kinderen het leuk om spelletjes te spelen. Daarom benoemde ik ook de breedtesport: bezig zijn met een voetbal is belangrijk, maar het is ook waardevol om je hersenen aan het werk te zetten.”
Over twee weken spelen jullie de finale van het NK in Arnhem. Wat zijn de verwachtingen?
“De hoop is dat we op een plek tussen de tien en twintig belanden. Om de situatie te schetsen: een jongen uit Amstelveen is bijvoorbeeld ontzettend sterk. Hij is net zo sterk als ik ben in dit spel. Zulke talenten missen we in Ten Boer. Nog niet zo lang geleden hadden we een groot talent in het dorp, maar die hebben we hier niet kunnen behouden. Scholen uit Amsterdam, Utrecht en Eindhoven zijn sterker. Ons voordeel is dat we in de breedte heel sterk zijn. Bij dit spel is het belangrijk om te beseffen dat je het als team doet en dat je wint en verliest als team.”
Eigenlijk zeg je: dat we in de finale staan is al de hoofdprijs. Laat ons lekker genieten?
“Dat klopt. En dat moeten we ons ook beseffen. En dat is denk ik heel waardevol om dat mee te krijgen. In de samenleving gaat het vaak over winnen, over het beste zijn. Maar je zult in je leven ook leren om moeten gaan met verlies, met tegenslagen. De weerbaarheid. Richt je ook op het proces en focus niet te veel op het resultaat. Dat maakt deelname aan dit NK ook heel waardevol. In het verleden heeft Ten Boer eens de vijftiende plek behaald. Dit team heeft die potentie ook. En weet je wat zo leuk is? Dit team kan volgend jaar nog een keer meedoen. De oudste zit nu in groep 7, dus het biedt potentie. Top 10 is dit jaar out of our league. Maar een evenaring of een verbetering van plaats vijftien, dat zou toch wat zijn?
