Het maakt al jaren van alles los, de zuidelijke ringweg. Waar het eerder vooral over de werkzaamheden of kosten van het grote project ging, is het de laatste tijd vooral iets anders. Een kunstwerk dat de herinnering aan de oude ringweg levendig moet houden: het Geheugenpaviljoen. En de plannen voor het kunstwerk zijn niet door iedereen geliefd, zo blijkt ook uit een enquête die OOG verspreidde. Zo’n 70 procent van de respondenten ziet de komst van het Geheugenpaviljoen niet zitten.
Deze enquête is mogelijk gemaakt door Onderzoekdoen.nl
Door Maarten Siepel & Wouter Holsappel
Eind september zijn de plannen voor het Zuiderplantsoen vastgesteld. Het Zuiderplantsoen moet het park worden dat bovenop de nieuwe zuidelijke ringweg komt te liggen. Een maand later worden deze plannen in het openbaar gepresenteerd aan de buurtbewoners rondom het Zuiderplantsoen. Het Geheugenpaviljoen is hierbij voor het eerst te zien. Het kunstwerk komt ter hoogte van de Oosterpoortbuurt te staan. Een groep buurtbewoners start vervolgens een petitie om een streep door het kunstwerk te zetten. “Decennialang hebben buurtbewoners van de Oosterpoort een afschuwelijk betonnen viaduct moeten verdragen”, schreef Karin Vrijma, die onderdeel is van de actiegroep.
De petitie wordt door meer dan 1700 mensen ondertekend. In de gemeenteraad worden er vervolgens vragen gesteld in hoeverre de buurtbewoners zijn meegenomen in de plannen van het Geheugenpaviljoen. Het college herkent de kritiek op het ontwerp niet. Er is namelijk een werkgroep opgericht om buurtbewoners mee te nemen in de plannen. Een wensenlijstje wordt dan ook grotendeels overgenomen volgens het gemeentebestuur. Over het kunstwerk zegt het college: “We zijn samen met de kunstcommissie van mening dat er een zorgvuldig planproces is geweest en vinden dat het Geheugenpaviljoen uitstekend past op de beoogde locatie in het Zuiderplantsoen. Het Geheugenpaviljoen wordt geplaatst in een grote groene omgeving met veel nieuwe bomen en ander groen.” Daarnaast geeft het gemeentebestuur aan dat er tijdens de bijeenkomsten “lovende kritieken” naar voren komen.
Uitslag enquête
Uit de enquête die door OOG verspreid is, blijkt dat bijna iedereen aangeeft bekend te zijn met de komst van het Geheugenpaviljoen (95%). Omdat het kunstwerk tegen de Oosterpoortbuurt aan komt te staan, vroeg OOG de respondenten of zij uit deze buurt komen of uit een andere plek binnen de gemeente Groningen. Van de respondenten geeft iets meer dan vijftien procent aan in de Oosterpoortbuurt te wonen.
Wat vindt de Groninger van het Geheugenpaviljoen? De mening van de respondenten van deze enquête is op z’n zachtst gezegd niet mals. In de vragenlijst vroegen we deelnemers op een schaal van 1 tot 5 wat ze vinden van het ontwerp op basis van de impressies die zijn gepubliceerd, en hoe blij of niet blij mensen zouden zijn als het Geheugenpaviljoen gerealiseerd wordt zoals weergegeven in die impressies.
Zoals in onderstaande grafiek is te zien, is bijna 70 procent van de mensen niet blij of helemaal niet blij met de komst van het Geheugenpaviljoen. Ongeveer 10 procent is neutraal en 20 procent is blij of zelfs heel erg blij met de komst van het kunstwerk. Als we alleen mensen meenemen die aangeven in de Oosterpoortbuurt wonen, zien we vergelijkbare uitkomsten, waarbij de extremen iets hoger liggen. Iets meer mensen zijn helemaal niet blij, maar ook iets meer mensen zijn heel erg blij.
‘Computergetekende voorstellen te rooskleurig’
Zowel bij voor- als tegenstanders maakt het onderwerp veel los. Veel respondenten hebben een toelichting achtergelaten, bij zowel liefhebbers van het kunstwerk en mensen die het Geheugenpaviljoen liever niet zien verschijnen.
“Computergetekende voorstellen geven vaak een te rooskleurig beeld van een toekomstige situatie. De dakbegroeiing zal de eerste tijd misschien leuk lijken totdat het onderhoud achterblijft, en het een verwaarloosde plek gaat worden. De rode dakrand zal de tegenover liggende bewoners van het paviljoen hard in de ogen kijken, ik kan mij indenken dat dit niet plezierig is”, zo schrijft een criticaster. Sommige respondenten vinden het Geheugenbalkon bij de Papiermolenlaan voldoende herinnering: “Laten we trots zijn op het nieuwe waar hard voor gewerkt is en het oude vergeten. Het bestaande geheugenbalkon is echt voldoende herinnering”, aldus een respondent.
‘Zet maar in de tuin van de wethouder’
Veel mensen vinden het te groot, te lomp en te lelijk. “Het is een walgelijk gedrocht. We hebben lang genoeg tegen het beton aangekeken. Zet het maar in de tuin van de wethouder”, aldus een felle reactie van een respondent. “Het getuigt van complete waanzin om een deel van de oude ringweg, een gigantische ontwerpfout uit de vorige eeuw, te laten staan”, zegt weer een ander. “Vanuit mijn kamer en slaapkamer kijk ik er tegen aan. Vreselijk lelijk, zou liever lucht zien”, reageert een buurtbewoner.
‘Mooie combinatie van groen en urbanisme’
Toch is niet iedereen negatief. Ook veel voorstanders laten in de toelichting weten het ontwerp wel te zien zitten: “Ik vind het een mooie combinatie van groen en urbanisme. Ik vind het mooi hoe het oude deel waar zoveel narigheid ophangt omgetoverd wordt tot een positieve plek die langzaam overgenomen kan worden door de natuur”, aldus een positieve respondent. “Groningen is jarenlang door de ringweg als het ware gesplitst. De huidige ondertunneling van het tracé past in de moderne visie op een leefbare stad. Ik vind het wel mooi om de geschiedenis en verandering in tijdgeest te markeren”, laat een andere respondent achter.
“Ik vind het een tof ontwerp. Mooi dat er een stukje geschiedenis bewaard blijft. Het idee erachter dat er een daktuin komt wat goed is voor de biodiversiteit en tegen hittestress vind ik goed bedacht en belangrijk anno nu. De bankjes eronder maken het een aantrekkelijke plek,” aldus een andere positieve respondent.
‘Snap weerstand van bewoners’
Toch is er ook bij mensen die positief zijn over het ontwerp begrip voor buurtbewoners die het liever niet zien: “Met al dat groen lijkt het een mooi monument. Ik heb niet duidelijk hoe dicht bij woningen dit is. Ik heb begrepen dat mensen die er wonen dit niet willen. Dat lijkt me ook belangrijk”, vertelt een respondent. “Mooi om te laten staan want dat is verleden. Wordt ook mooier aangekleed dan het grauw en grijs dat het was. Snap de weerstand van sommige buurtgenoten, maar het is maar een klein stukje en dan fleuriger en zonder het lawaai. Als het echt niets is, kan je het over twintig jaar eventueel alsnog slopen maar tegen die tijd wordt het misschien gewaardeerd als monument/herinnering – er is dan ook een generatie die de ring oude stijl niet kent.”
Ook oud-bewoners van de wijk roeren zich: “Als oud-Oosterpoorter lijkt het mij heel aardig om een herinnering te hebben aan de ringweg die in mijn jeugd is aangelegd.”
Gemeenteraad
Naar aanleiding van alle ophef rond het Geheugenpaviljoen debatteert de gemeenteraad woensdagmiddag om 16.30 uur over het kunstwerk.
Verantwoording
De enquête rondom het Geheugenpaviljoen werd via alle sociale mediakanalen en de website van OOG gedeeld. In totaal resulteerde dit in 2156 respondenten die aangeven uit de gemeente Groningen te komen en de vragenlijst hebben afgerond.
De resultaten van dit onderzoek geven een behoorlijk goed beeld van de inwoners van onze gemeente, maar zijn niet volledig representatief. Zo zien we dat er in de leeftijdscategorieën tot 30 jaar oud te weinig respondenten zijn ten opzichte van het werkelijk aantal inwoners in de gemeente in die groepen. Daarnaast zijn mannen in het onderzoek iets oververtegenwoordigd ten opzichte van vrouwen, en hebben we niet uitgevraagd wat bijvoorbeeld iemands inkomen of genoten opleiding is. Relatief veel respondenten geven aan uit de Oosterpoortbuurt te komen, ten opzichte van het werkelijke percentage mensen dat in de Oosterpoortbuurt woont van alle Groningers.
Ook zijn waarschijnlijk vooral volgers van OOG die de enquête hebben weten te vinden. Een laatste factor om rekening mee te houden is dat het Geheugenpaviljoen een zeer specifiek onderwerp is. Mensen die er eerder al iets over gehoord hebben, kunnen eerder geneigd zijn de enquête in te vullen dan mensen die er nog nooit van gehoord hebben. Ondanks dat is deze enquête zeer bruikbaar instrument om de mening van een behoorlijke groep inwoners van de gemeente Groningen te peilen.
Dit artikel/project is mede tot stand gekomen dankzij een financiële bijdrage van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
