Veiligheid: Gasoorlog of Trumpnorm? SP en JA21 botsen over defensie en gaskraan

Defensie-uitgaven, de rol van Amerika en de Groningse gaswinning. SP en JA21 zijn het niet met elkaar eens als het gaat om hoe Nederland zichzelf moet beveiligen in een instabiele wereld.

Komende woensdag vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. Een thema dat bij deze verkiezingen een rol speelt is veiligheid. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over de NAVO-norm. Dit is een afspraak tussen NAVO-landen over de hoogte van defensie-uitgaven, uitgedrukt in een percentage van het bruto binnenlands product (bbp). De oude norm was minimaal 2 procent van het bbp, maar de alliantie is overeengekomen om dit in 2035 te verhogen naar 5 procent van het bbp, waarbij minimaal 3,5 procent naar directe defensie-uitgaven gaan. Maar bij veiligheid gaat het ook over andere thema’s: de gaswinning bijvoorbeeld. In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen presenteert OOG vier verkiezingspodcasts waarin kandidaat-Kamerleden uit de gemeente met elkaar in debat gaan over actuele onderwerpen. In deze aflevering gaan Sandra Beckerman (SP) en Floor van Scherpenzeel (JA21) met elkaar in gesprek.

De NAVO-norm: Trumpnorm of noodzaak?
De discussie over militaire veiligheid spitste zich toe op de NAVO-norm (het percentage van het bbp dat aan defensie moet worden besteed). Sandra Beckerman (SP): “Wij noemen de NAVO-norm een Trumpnorm. SP zegt dat we een krijgsmacht moeten hebben die op orde is en Nederland veilig moet kunnen houden, ook onder VN-mandaat. Wat we gevaarlijk vinden, is een Trump-norm die vooral is ingegeven in het belang van de Amerikaanse economie en die echt een verregaande militarisering en wapenwedloop inhoudt.” Beckerman wijst erop dat er door het kabinet geen antwoord wordt gegeven op wat er met de extra miljarden gekocht zal worden.

Floor van Scherpenzeel (JA21): “Het geld is bedoeld zodat we hier met zijn allen veilig blijven. Het is ontzettend belangrijk dat we gaan investeren in de veiligheid. Juist de oorlog in Oekraïne: je kunt daar vanuit Nederland in één dag naar toe rijden. Het is heel naiëf als je besluit niet voldoende middelen in te zetten om ons land veilig te maken.” Van Scherpenzeel bepleit dat militaire macht indruk maakt en nodig is om aan de onderhandelingstafel serieus genomen te worden: “De geschiedenis heeft juist laten zien dat we moeten investeren. In mei 1940 hebben we ons binnen vijf dagen over moeten geven omdat we maar heel weinig machtsmiddelen hadden.”

Beckerman waarschuwt dat de VS de afgelopen decennia de wereld juist instabieler hebben gemaakt (Irak, Afghanistan). Zij beschuldigt JA21 ervan dat zij gigantische bezuinigingen op de zorg willen doorvoeren om de defensie-uitgaven te financieren, een bewering die Van Scherpenzeel tegenspreekt.

Lokale veiligheid: de gaskraan en versterkingsoperatie
Het debat verschuift naar de lokale problematiek: de bevingen, schadeherstel en de versterkingsoperatie. Floor van Scherpenzeel (JA21): “De overheid heeft de Groningers sinds de start van de boringen altijd in de steek gelaten. De zorgen zijn terecht. Wat wij zeggen is dat we eerst de schadehersteloperatie afwachten. Dat is het allerbelangrijkste. Vervolgens gaan we kijken of gaswinning toch nog op een veilige en verantwoorde manier kan.” Van Scherpenzeel wijst op de mogelijkheid van boren op een laag, consistent niveau en stikstofinjecties. “Het is heel naïef om alles dicht te gooien en te denken we kijken niet meer om.”

Sandra Beckerman (SP): “Ik vind dit echt verschrikkelijk. Oprecht. Ik vind dit heel heftig. En dat komt omdat wij als Groningers al jarenlang strijden voor veiligheid en voor een rechtvaardige oplossing.” Beckerman benadrukt dat er nog 18.000 schades open staan en 8.000 woningen onveilig zijn. Ze bekritiseert JA21 fel: “JA21 is afgelopen jaar niet naar één debat over gaswinning gekomen, heeft niet één voorstel daarvoor gedaan.” Het belangrijkste punt: “De huidige versterking is op basis van nul gaswinning. Als de gaskraan weer open gaat, zal alles opnieuw moeten.” Beckerman stelt dat het heropenen van de gaskraan, zoals JA21 wil, de huidige versterkingsoperatie (die is gebaseerd op het overleven van een zware beving) volledig waardeloos maakt en de operatie opnieuw moet beginnen.

Van Scherpenzeel houdt vol dat er onderzoeken moeten komen naar het stabiliseren van de grond, omdat de aardbevingen niet vanzelf stoppen nu de gaskraan dicht is. Beckerman concludeert dat JA21 de waarheid verdraait en dat hun plan de Groningers van vooraf aan laat beginnen.

Sandra Beckerman is 42 jaar en staat op plaats 2 op de kieslijst voor de SP. Sinds 2017 is de Tweede Kamerlid waarbij ze zich voornamelijk inzet voor de gaswinningsproblematiek in Groningen. Beckerman is gepromoveerd archeoloog en was op dat vakgebied ook docent aan de RUG. Voor het Kamerlidmaatschap was ze fractievoorzitter in de Groningse Provinciale Staten. Floor van Scherpenzeel is 27 jaar en staat op plek 17 op de kieslijst voor JA21. In het dagelijks leven werkt Van Scherpenzeel als bestuursadviseur bij een gemeente in Friesland.

Bekijk hier het debat:

Je volgt de verkiezingen bij OOG via www.groningenkiest.nl.