Wordt Groningen de Herman Broodstad? Gemeenteraad lijkt niet overtuigd

Moet Groningen een Herman Broodmuseum krijgen? Als het aan initiatiefnemer Ben Nijhoff ligt wel, waarbij hij zelfs droomt van Groningen als ‘Herman Broodcity’. De gemeenteraad lijkt minder enthousiast. In de raadszaal leek het er woensdagmiddag zo nu en dan op dat Nijhoff bij het verkeerde loket zijn betoog hield.

“Herman Brood heeft vijf jaar in Groningen gewoond. Hij is geboren in Zwolle en overleden in Amsterdam”, vertelt CDA-fractievoorzitter Jalt de Haan. “Is het niet te veel gevraagd om Groningen als Herman Broodstad te profileren? Komen andere Groningers hier niet meer voor in aanmerking? Meneer Nijhoff is enthousiast, en dat siert hem, maar in plaats van Groningen als Herman Broodstad aan te merken, zou er misschien ook gewerkt kunnen worden aan een tijdelijke tentoonstelling over Brood.”

Nijhoff is het daar niet mee eens. Hij ziet juist veel kansen en mogelijkheden. “Brood had een enorme band met Groningen. Zelfs toen hij in Amsterdam woonde, kwam hij hier nog graag. In onze stad begon ook zijn muzikale carrière. Brood werd geboren in Zwolle, waar zijn vader een machinefabriek had. Nadat deze fabriek verkocht was, kwamen zijn ouders naar Assen om er pension Spoorzicht nabij het treinstation te runnen. Een jonge Herman Brood kwam tijdens zijn tienerjaren naar Groningen om hier de Kunstacademie te volgen, waar hij vrij snel weer mee is gestopt. De opzet van het leerproces vond hij te stijfjes. We weten niet of het helemaal waar is, maar het schijnt dat hij vond dat hij te veel de leraren moest kopiëren om van de term ‘kunst’ te kunnen spreken.”

In die periode ontdekte Brood de rock-‘n-roll. “In Groningen begon hij zijn band. Groningen was het begin van zijn nationale en later internationale succes. Zijn eerste album, ‘Groeten uit Grollo’, werd gemaakt toen hij hier in de stad woonde. Tegelijkertijd was hij een van de drijvende krachten achter het ‘Groninger Springtij’, wat in de jaren zeventig en tachtig voor een opleving van de Groningse muziekscene zorgde. Mede daardoor kwamen de Poelestraat en Peperstraat op de kaart te staan, omdat bands en muzikanten daar optraden.”

“Bij Salzburg denk je aan Mozart, bij Groningen kun je denken aan Brood”
Nijhoff pleit voor een Herman Broodmuseum omdat het gelijknamige museum in Zwolle eerder dit jaar de deuren sloot als gevolg van een forse huurverhoging. Nijhoff: “Maar waarom stond dat museum in Zwolle? Is Groningen niet een veel betere plek? Groningen zou Brood ook kunnen gebruiken om mensen naar de stad te trekken. Denk aan Salzburg en Mozart, of aan Memphis, in de staat Tennessee, en Elvis Presley. Bij Groningen zouden we aan Herman Brood kunnen denken.” Het plan van Nijhoff reikt verder dan alleen een museum. “Je zou Groningen de Herman Broodcity kunnen laten worden. Er zijn verschillende plekken in de stad waar zijn voetsporen liggen. Daar zou je een toeristische wandelroute langs kunnen leggen. Langs deze route zou je kunstwerken kunnen plaatsen die van een hoog niveau zijn. Ook van een dusdanig niveau dat mensen ermee op de foto gaan en ze weer op sociale media plaatsen. Op die manier zet je de stad in de spotlights.”

Ook op de Grote Markt zou een beeld kunnen komen. “Sommige mensen zullen nu heel boos worden, maar de fontein, die na de herinrichting op de Grote Markt is verrezen, wordt in de volksmond wel ‘het urinaal’ genoemd. Brood noemde zichzelf altijd ‘het oudste kind van Nederland’. Hoe geweldig zou het zijn als je een beeld van Brood bij de fontein plaatst waarbij hij in de vijver plast? Een soort ‘Manneke Brood’. Dat zal ongetwijfeld als een magneet fungeren. En je kunt nog meer dingen optuigen. Geef lijnbussen en treinen van de vervoersbedrijven een Herman Broodmotief, zodat voor iedereen duidelijk is: Groningen is de Herman Broodstad.”

Ietje Jacobs-Setz (VVD): “Wat wilt u precies?”
Het betoog verbaast Ietje Jacobs-Setz van de VVD: “Als gemeenteraad hebben we bepaalde bevoegdheden. Maar over veel dingen gaan wij ook niet. U zegt dat u niet op subsidie wilt draaien. Stel dat wij positief zijn, wat wilt u dan gaan doen?” Nijhoff: “Dan wil ik met de afdeling Economische Zaken van de gemeente gaan praten en dan zeg ik dat de raad het een goed idee vindt.” Jacobs-Setz: “Maar wat wilt u dan? Moeten we een pand aankopen? Moeten we de kunst gaan kopen die in het opgeheven museum in Zwolle stond?” Nijhoff: “Ik denk dat het een heel mooi idee zou zijn om een pand in de Poelestraat beschikbaar te stellen dat kan worden gebruikt voor activiteiten rond Brood. Uiteindelijk is het een investering in de stad, waarbij je de city branding naar een hoger niveau tilt.”

Hinken op twee gedachten
Ook de ChristenUnie is kritisch. Laurent Dwarshuis: “Het plan lijkt te hinken op twee gedachten. Als gemeente geven we veel geld uit aan cultuur. Het gaat over city branding, maar het gaat ook over een museum. Een tentoonstelling over Herman Brood zou kunnen in de Oosterpoort of in het Groninger Museum. Maar dat het in Zwolle niet gelukt is met dit museum heeft natuurlijk een reden. Waarom zou dit wel gaan werken in Groningen?” Nijhoff: “Dat de inboedel van het museum in Zwolle beschikbaar komt, zie ik als een kans die zich eenmalig aandient. Ik denk dat het goed is dat je gaat zoeken naar een ander concept voor het museum. Je wilt niet een museum met relikwieën dat eenmalig wordt bezocht. Je wilt een levend museum dat zich ontwikkelt. Dat museum zou een centraal punt kunnen zijn.”

Evelien Bernabela (Partij voor het Noorden): “Kan voorstel niet beter bij Marketing Groningen gelegd worden?”
Maria Martinez Doubiani van D66: “Als het gaat om het opzetten van een toeristische wandelroute, dan heb je daar toch niet specifiek de gemeente voor nodig? Dat zou toch bijvoorbeeld via een andere partij kunnen?” Evelien Bernabela van Partij voor het Noorden: “In Gent is er een Marvin Gaye-route. Opvallend, want Gaye heeft nooit in Gent gewoond. Toch is het wel een magneet. Maar denkt u niet dat Marketing Groningen een betere partij zou zijn om dit voorstel bij neer te leggen?” Nijhoff denkt van niet en verwijst daarbij naar Ernest Hemingway: “Hij heeft vijf jaar op Key West in Florida gewoond. Daarna heeft hij nog twintig jaar op een haciënda gewoond. Toch trekken geïnteresseerden volop naar Key West om die plek te bezoeken. Brood is hier nationaal en internationaal doorgebroken. Een tijdelijke tentoonstelling is tijdelijk. Een vast anker zou toch prachtig zijn?”

Dat Nijhoff de raad toesprak, was vanwege een burgeragendering. Dit is een proces waarbij burgers een onderwerp op de agenda van een gemeenteraad kunnen zetten om het te laten bespreken, door minimaal 50 handtekeningen te verzamelen. Of het een vervolg krijgt in de gemeenteraad is aan de raadsfracties. Of er ook fracties zijn die hier werk van maken, is op dit moment nog onbekend.

Wie was Herman Brood?
Herman Brood (1946-2001) was een Nederlandse zanger, muzikant, schilder en acteur. Hij werd geboren in Zwolle en stond bekend als de ultieme ‘rock-‘n-roll junkie’ door zijn openlijke uitspraken over seks, drugs en rock-‘n-roll. Broods muzikale carrière begon in de jaren zestig. Na een korte periode bij de band The Moans en later bij Cuby and the Blizzards, brak hij definitief door in 1977 met zijn eigen band, Herman Brood & His Wild Romance. Hun album Shpritsz en de hitsingle Saturday Night maakten hem wereldberoemd in Nederland en daarbuiten. Naast zijn muziek ontwikkelde Brood een succesvolle carrière als kunstschilder. Zijn werk kenmerkte zich door felle kleuren en de invloeden van de Cobra-beweging. Brood, die overigens kleurenblind was, voegde vaak met zwarte verf letters en teksten toe aan zijn schilderijen. Herman Brood leefde intens en zijn leven stond in het teken van zijn verslavingen. Op 11 juli 2001 maakte hij een einde aan zijn leven door van het Hilton Hotel in Amsterdam te springen.

Verslaggever Sam Sitepu sprak met Ben Nijhoff: