Vervoersbedrijf Arriva is kritisch op de monopoliepositie die de NS heeft op het Nederlandse spoorwegennet. Directeur Anne Hettinga vindt dit vooral nadelig voor de reizigers. Om die reden hebben Arriva en andere vervoerders een rechtszaak aangespannen. Dit kwam vrijdagavond naar voren in een aflevering van ‘Stand van Nederland: Generatie Next’ van omroep WNL.
De regionale vervoerders krijgen in hun strijd steun van de Europese Commissie. Bij de herverdeling van de nieuwe concessie, die bepaalt welke vervoerder waar mag rijden, heeft het ministerie de belangrijkste spoorlijnen tot 2033 aan de NS gegund. De Europese Commissie stelt dat de manier waarop dit is gebeurd wettelijk niet is toegestaan. “De beslissing van het ministerie is geweest om deze lijnen niet aan partijen als Arriva te gunnen, maar om het bij de Nederlandse Spoorwegen te houden”, aldus Hettinga.
De directeur van Arriva heeft kritiek op het besluit: “Alles wat op dit moment op het spoor rijdt, betalen wij met zijn allen. De NS is een staatsbedrijf in handen van ons allemaal. Vanuit Brussel zijn duidelijk waarschuwingen richting het ministerie gegaan om eerst te onderzoeken of er andere geïnteresseerde partijen zijn. Pas wanneer partijen niet geïnteresseerd zijn, mag je het aan één partij gunnen. In Den Haag is besloten die stap over te slaan. Dat is een fout die ertoe leidt dat wij een rechtszaak gaan voeren.”
Door deze beslissing rijdt 90 tot 95 procent van de Nederlandse treinen onder de NS-vlag. Arriva betreurt het dat het tot een rechtszaak moet komen. “Maar uiteindelijk zijn de fouten door het ministerie gemaakt en krijgen we op die manier alsnog de kans om ons gelijk te krijgen.” Directeur Wouter Koolmees van de NS stelt in de uitzending daarentegen dat veel stappen wel correct zijn doorlopen. Hij benadrukt dat de NS in deze kwestie geen partij is, maar dat het een zaak is tussen de Europese Commissie en het ministerie.
Dure treinkaartjes
De discussie over de NS-monopolie komt op een moment dat de kritiek op de nationale spoorvervoerder toeneemt, onder meer vanwege steeds duurder wordende treinkaartjes. In vergelijking met andere Europese landen betaalt de Nederlandse reiziger relatief veel voor een reizigerskilometer. De NS verwijst in deze discussie naar de overheid, in de hoop dat er meer subsidie beschikbaar komt. Een standpunt waar Hettinga zich van distantieert; hij vindt dat een bedrijf zelf de broek op moet houden. Reizen met Arriva is momenteel ook goedkoper dan met de NS. De Arriva-directeur is ervan overtuigd dat zijn bedrijf aantoonbaar beter zou presteren: “We hebben de lijnen waar we nu rijden ooit overgenomen van de NS. De punctualiteit en betrouwbaarheid is aantoonbaar veel hoger dan voordat we het overnamen.”
Volgens Koolmees rijdt 97 procent van de NS-treinen op tijd, terwijl Arriva een score van 99,5 procent behaalt. Hoewel de marges klein lijken, benadrukt Hettinga: “Maar 2,5 procent is best veel.” Koolmees brengt een ander argument naar voren: het klantoordeel van 7,7 dat de NS in 2024 ontving. “Het bewijs dat het zomaar beter kan, dat geloof ik niet helemaal,” aldus de NS-directeur. Hettinga heeft echter de ambitie om in fases spoorlijnen waar de NS momenteel opereert over te nemen. “Uiteindelijk denk ik dat we, door het over te nemen, het beter gaan doen voor de reiziger. Daarom willen we het overnemen, niet als doel an sich. Je wilt het uiteindelijk wel beter en goedkoper doen.”
Bekijk hier de volledige uitzending van ‘Stand van Nederland: Generatie Next’.
