De drempel om Europees geld te krijgen voor de Lelylijn ligt hoog. En als er geld wordt toegezegd, dan zou een bedrag van één miljard al heel veel zijn. Dat heeft het projectteam Lelylijn dinsdagavond laten weten tijdens een informatiebijeenkomst op het Groninger Stadhuis.
Voor de bijeenkomst waren Staten- en gemeenteraadsleden uitgenodigd met als doel om hen te informeren over de ontwikkelingen rond de Lelylijn. De afgelopen weken is er veel gezegd en geschreven over de nog te realiseren spoorlijn tussen Groningen en Lelystad. Bij de behandeling van de Voorjaarsnota bleek dat de coalitiepartijen in de Tweede Kamer de spaarrekening voor de spoorlijn, waar 3,4 miljard euro op stond, geplunderd te hebben. Momenteel staat er nog 0,6 miljard op de rekening. Het verdwenen geld gaat gebruikt worden voor het realiseren van de Nedersaksenlijn en het oplossen van de spoorproblemen bij Meppel.
Kirsten Smit: “Drempel om geld te krijgen ligt vrij hoog”
Statenlid Harm Nieboer van de BBB: “Er is rond dat geld heel wat tumult geweest. Want nu dit geld voor het grootste deel weg is, zouden we ook geen kans meer maken op Europese subsidies. Hoe zit dit?” Kirsten Smit van het projectteam Lelylijn: “Er was nog geen geld door Europa toegezegd. De volgende ronde, waarbij er geld beschikbaar wordt gesteld, is in 2028. Willen we daar kans op maken dan zullen we dan aangetoond moeten hebben dat we met de Lelylijn een hele goede internationale verbinding gaan maken. En in principe hebben we dat al aangetoond, want het project staat al op de Trans-European Transport Network, TEN-T. Maar het is wel zo dat de drempel om geld te krijgen vrij hoog ligt.”
Tekst gaat verder onder de afbeelding:
Onderzoeksfase
De Lelylijn bevindt zich op dit moment in de onderzoeksfase. Nu er een groot deel van de financiering verdwenen is, blijft dat voorlopig ook zo. Het projectteam wil de komende maanden aan de slag gaan om meer informatie op tafel te krijgen. Wat zijn de effecten van de spoorlijn bijvoorbeeld op Drachten en Heerenveen? Smit: “Er wordt wel eens gezegd dat we een spoorlijn gaan bouwen. Maar het is veel meer dan dat. We bouwen een infrastructureel netwerk wat het wonen, werken en leven ten goede komt.” Daarbij wil men ook een verdiepingsslag maken door te onderzoeken wat de effecten zijn van een spoorlijn over honderd jaar. En men wil onderzoeken of er samengewerkt kan worden met partijen als defensie en energiebedrijven. “De aanleg van 380 kV-hoogspanningsnet. Botst dat, of kan dat parallel aan elkaar langs de A7 en A6? En defensie? Zien zij mogelijkheden in de Lelylijn qua transport? Kunnen we elkaar op die gebieden versterken?”
René Staijen (Groep Staijen): “Waarom denken we niet groter?”
René Staijen van Groep Staijen: “Bij deze presentatie gaat het vooral over Groningen naar Amsterdam. Maar waarom denken we niet groter? Waarom gaat het niet over Londen, Parijs via Groningen naar Scandinavië? Als je al die landen enthousiast krijgt, dan sta je internationaal sterker en maak je meer kans op Europees geld.” Smit: “Om in aanmerking te komen voor Europees geld moet je aan kunnen tonen dat inwoners belang hebben bij de verbinding. En een deel van de inwoners heeft dat ook. Maar iemand uit Limburg zal niet via de Lelylijn naar Duitsland reizen. De Europese Unie geeft daarom liever geld aan Oostbloklanden waar de infrastructurele dichtheid veel lager licht. Vanuit Groningen kun je ook via Enschede de grens over naar Berlijn. Er zijn alternatieven. Internationaal kijken kan een onderdeel zijn van de verkenning, maar daar is het nu te vroeg voor. We willen nu vooral kijken wat provincies en gemeenten er aan hebben. Hoe kunnen we het wonen, werken en leven in het Noorden beter maken?”
Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks): “Een bedrag van twee miljard zou gigantisch zijn”
Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) is fervent voorstander van de spoorverbinding. Volgens hem moeten we niet teveel verwachten van het Europese geld: “Als Europa ons een miljard geeft, dan zou dat al heel veel zijn. Een bedrag van twee miljard zou gigantisch zijn. Het hoogste bedrag dat ooit is uitgekeerd is 1,5 miljard voor de spoorlijn bij Lyon in Frankrijk. Verwacht er niet teveel van.” Dat er verder onderzoek wordt gedaan noemt Broeksma belangrijk: “We hebben het over bepaalde bedragen die hier genoemd worden, maar we weten niet precies hoeveel de spoorlijn gaat kosten. De bandbreedte bevindt zich tussen de 9,8 en 17,9 miljard. Over welke bedragen hebben we het nu precies?”
Sparen
De wethouder benoemt daarbij ook de uitdagingen. Grootste uitdagingen zijn het inpassen van de spoorlijn bij het Hoofdstation en bij Heerenveen. “Besluit je om een deel te ondertunnelen, dan heb je het ineens over hele andere bedragen. Dat moeten we scherper krijgen.” Volgens Broeksma kan er ook nagedacht worden over verschillende financieringsvormen. “De spoorlijn ligt er voorlopig nog niet. Als je elk jaar een paar honderd miljoen spaart, en je doet dat twintig jaar, dan heb je een erg mooi bedrag liggen. Maar je kunt ook denken aan de woningbouw. Het kabinet wil graag extra woningen bouwen. Als je 100.000 woningen bouwt, en het levert één ton btw per woning op, dan vangt het rijk tien miljard euro. Daar kan over nagedacht worden.”
“Lelylijn heeft een uitstralend effect op de hele regio”
Daarnaast moeten we volgens Broeksma ook kijken naar de effecten van een spoorlijn die een investering billijken. “Als er treinen via Drachten gaan rijden, dan komt dit dorp op een hele andere manier in de wereld te staan. Het gaat iets betekenen voor de werkgelegenheid. Denk bijvoorbeeld aan Philips. Een hoogwaardig, technisch bedrijf dat aan het spoor komt te liggen. En het gaat ook iets betekenen voor de dorpen rond Drachten, zoals Ureterp en Beetsterzwaag. De bussen zullen voller zijn en uiteindelijk is het ook goed nieuws voor de supermarktmanager en de basisschooldirecteur. De Lelylijn heeft een uitstralend effect op de hele regio.”
Het projectteam nodigt Staten- en raadsleden uit om de komende tijd met informatie te komen. Resultaten van het onderzoek worden later dit jaar verwacht, wanneer ook nieuwe beslissingen over de nieuwe spoorlijn genomen moeten worden. Ondertussen roept Broeksma partijen op die een evenknie in Den Haag hebben om daar aandacht te blijven vragen voor het belang van de verbinding.
