De gemeente Groningen wil in gaan zetten op meer kleine agrarische bedrijven, die werken volgens de kringlooplandbouw. Volgens wethouder Kirsten de Wrede (Partij voor de Dieren) is het belangrijk om kleine boeren toekomst en economisch perspectief te bieden en ze te beschermen tegen schaalvergroting.
In het Stadhuis ligt de ‘Agenda landelijk gebied’ op tafel, met daarin zeven speerpunten voor transitie van het landelijk gebied. Volgens De Wrede moet het document gezien worden als een eerste aanzet. “Dit document is een eerste schets met daarin speerpunten die al spelen in het gebied. Wat zien we? Wat is belangrijk? Wat komt er op ons af? En waar willen we aan werken?” Verschillende partijen hebben kritiek op het plan, dat in hun ogen vooral iets is voor de provincie en de landelijke overheid. De Wrede: “De provincie regelt niet alles. Wij hebben ook onze eigen bestemmingsplannen.”
Daan Brandenbarg (SP): “Dit is een hele zinnige en goede zaak”
Dat het document nu komt is een gevolg van de herindeling. In 2019 werden de oude gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer samengevoegd tot de nieuwe gemeente Groningen. Groningen heeft er daarmee veel landelijk gebied bijgekregen. Maar wat wil de gemeente met dit gebied? Wat wordt de koers? Vrijwel alle fracties zijn blij met het document. Daan Brandenbarg van de SP: “Het is heel goed dat deze agenda er komt. Door de herindeling is er veel landelijk gebied bijgekomen en daar hebben wij ons politiek toe te verhouden: dat het College in een agenda uiteenzet hoe zij in de toekomst denkt te zullen gaan handelen op basis van welke politieke gronden, als het gaat om vraagstukken rond het landelijk gebied, is een hele zinnige en goede zaak.” Andere partijen sluiten zich daar bij aan. Maar er zijn ook zorgen. Zo vinden partijen het belangrijk dat bij de verdere uitwerking met alle partijen en inwoners gesproken gaat worden. Dat is nu nog onvoldoende gebeurd.
Wesley Pechler (Partij voor de Dieren): “Dit is een mooi document”
De wethouder geeft aan dat deze gesprekken nog opgestart moeten worden. “Dit document is een eerste aanzet om in kaart te brengen welke uitdagingen er liggen.” Wesley Pechler van de Partij voor de Dieren: “Het is een mooi document, maar het biedt weinig nieuws onder de zon. Het is een verzameling aandachtstukken. Het is een bundeling, zodat we weten wat er op ons af gaat komen, en waar de uitdagingen liggen.” Andrea Poelstra van D66: “Wat mijn fractie heel positief vindt is dat er wordt ingezet op het economisch perspectief voor boeren. Hoe kunnen we boeren helpen? Dat is heel goed.”
Daan Brandenbarg: “Boeren zijn al jarenlang in de greep van grote handelshuizen”
Daarmee snijdt Poelstra één van de belangrijkste onderwerpen aan: de landbouw. De gemeente vindt het belangrijk dat het landgebruik aangepast wordt op het bodem- en watersysteem en dat er gewerkt wordt aan het herstel van de biodiversiteit en de koppeling tussen voedsel en natuur en het werken aan een toekomstbestendige landbouw. Brandenbarg van de SP: “Een groot deel van het gebied is agrarisch. Agrarische bedrijven die al jaren in de greep zijn van grote handelshuizen, voedselproducenten, bedrijven die voer verkopen en boerenleenbanken. Commerciële partijen die enorm veel geld verdienen ten koste van de natuur, het dierenwelzijn en de volksgezondheid. Het is daarom goed dat we als gemeente iets doen. Uit dit document blijkt dat we meer boeren willen op kleinere bedrijven, met minder dieren, die door de gemeente geholpen worden om een omslag te maken naar een manier van werken die past bij een toekomst waarbij we niet ons land plunderen en dieren in slechte leefomstandigheden laten leven.”
Rik Heiner (VVD): “Een wethouder die lokale producten wil verkopen in een gemeentelijke winkel?”
De insteek is om kleine boerenbedrijven te helpen, zodat boerenfamilies, die een boerderij al generaties lang bestieren, het hoofd boven water kunnen houden. Daarbij wordt er ook in kansen gedacht. Bijvoorbeeld door in de binnenstad een winkel te openen waar deze boeren hun zelfgemaakte producten kunnen verkopen. De VVD is kritisch. Rik Heiner: “We moeten dit overlaten aan de provincie en het Rijk. Een wethouder die lokale producten wil verkopen in een gemeentelijke winkel in de binnenstad: dat is helemaal geen kerntaak.”
Daan Brandenbarg: “Denkt de VVD, met de oogkleppen op, dat er niets aan de hand is?”
Brandenbarg: “Dit is precies het antwoord dat je van de VVD verwacht. Als overheid moeten we het loslaten en het bedrijfsleven moet het maar oplossen. Maar hoe is dat afgelopen jaren gegaan met het oog op stikstof, vervuiling en dierenwelzijn. Of heeft de overheid misschien toch een taak, of denkt u, met de oogkleppen op, er is niets aan de hand?” Heiner: “Dit is weer heel makkelijk om het in het extreme te trekken. De NVWA voert controles uit op boerenbedrijven, en er zijn ook boeren die heel innovatief zijn. En de SP doet alsof boeren criminelen zijn die het hele land kapot maken en dat is niet waar.”
Etkin Armut (CDA): “Er wordt teveel vanuit de stad geredeneerd”
Het CDA is het in grote lijnen eens met de VVD. Etkin Armut: “Het is mooi dat de gemeente creatief nadenkt over het ecologisch inrichten van de ruimte, bijvoorbeeld het verbeteren van de dijken, bermen en oevers. Maar van LTO Noord en van boeren horen wij veel zorgen. Boeren hebben veel op hun dak gekregen vanuit Brussel en Den Haag. Veel taken liggen ook bij andere overheden, waardoor onze invloed beperkt is. Wij zijn bang dat dit stuk weer van alles van de boeren gaat vragen. Daarom vinden wij het belangrijk dat bij de verdere uitwerking agrariërs goed betrokken worden. Bij dit onderwerp wordt er teveel vanuit de stad geredeneerd. Een voorbeeld is de verkoop van lokale producten. Het is mooi om de verbinding te zoeken tussen Stad en Ommeland met streekproducten, maar het is onrealistisch dat boeren zich ineens gaan toeleggen op het verbouwen van hele andere gewassen.”
Wethouder Kirsten de Wrede: “Links wordt gezien als de vijand van de boer, maar het is rechts met de schaalvergroting”
Toch ziet de wethouder zo’n winkel in de binnenstad wel zitten: “Het winkeltje kan een bedrijfsmodel zijn. We gaan dat als gemeente niet zelf doen, maar we kunnen wel het faciliteren van lokale producten stimuleren. In de discussies wordt links vaak gezien als de vijand van de boer. Maar het is rechts dat met de schaalvergroting de vijand is. We moeten kleine boeren stimuleren, beschermen en helpen.” Heiner: “Een gemeentelijke supermarkt waar boeren hun producten gaan verkopen. Dat is toch veel te rooskleurig? Zo werkt het toch niet? Wat gaat het wel niet kosten?” De Wrede: “Ik zie mogelijkheden. In ons land heb je een gele supermarkt die aandacht vraagt voor het verkopen van lokale producten. Zoiets kunnen wij toch ook doen? Je brengt lokale producten voor het voetlicht, en je biedt boeren economisch perspectief. Ik vind het jammer dat de VVD niet geïnteresseerd is. Ik denk dat de SP het heel duidelijk schetst: grote bedrijven, schaalvergroting, die boven de markt hangen, die alles kapot maken.”
“Lokale agrariërs perspectief bieden”
Heiner: “Er worden mij woorden in de mond gelegd dat ik kies voor het grote bedrijfsleven. Dat is niet waar. Ik vind het onzin dat we een winkel gaan opzetten. Dat die grote gele supermarkt dat doet, dat is prima. Dat betekent dat wij het niet hoeven te doen. Als gemeente hoeven we niet de ondernemer van de markt te worden.” De Wrede: “We willen lokale agrariërs stimuleren en economisch perspectief bieden. De plannen voor een winkeltje zijn in concept. En als u zegt dat het niet aan de overheid is, ik denk van wel. De markt is er nooit geweest voor de boeren. We moeten de helpende hand bieden, zodat de kleine en middelgrote bedrijven niet overgenomen worden door de grote bedrijven waarmee ook alle vitaliteit zal verdwijnen.”
Ondanks de positieve geluiden overwegen verschillende fracties om moties in te dienen.
