Iedereen die in de gemeente Groningen, op welke wijze dan ook, betrokken is bij ondermijnende activiteiten, moet zich achter de oren gaan krabben. Die ferme taal sprak burgemeester Koen Schuiling (VVD) woensdagavond in de gemeenteraad.
Aanleiding voor de uitspraak was een agenderingsverzoek vanwege het verschijnen van het rapport Groningse Praktijken van Pieter Tops en Edward van de Torre. Dit rapport werd in maart gepresenteerd en daaruit blijkt dat het gemeentebestuur geen goed beeld heeft van de ondermijning in Groningen. Het fenomeen is te laat ontdekt en erkend. Bij ondermijning maken criminelen voor illegale activiteiten gebruik van legale bedrijven en diensten. Op deze manier dringt de onderwereld de legale wereld binnen. Hierdoor vervagen normen en wordt het gevoel van veiligheid en leefbaarheid aangetast. Het nieuwe College, dat eerder dit jaar aantrad, heeft een bedrag van 941.000 euro uitgetrokken in de begroting, om de ondermijning aan te pakken.
Burgemeester Koen Schuiling: “Er wordt gebruik gemaakt van banken, notarissen en advocaten”
Burgemeester Koen Schuiling: “Ik kijk vanavond naar een lege tribune. Maar ik weet zeker dat er elders in onze regio heel goed gekeken wordt wat hier in deze zaal gezegd wordt. Degenen die verantwoordelijk zijn voor ondermijning maken gebruik van de bovenwereld. Ze maken gebruik van banken, investeringsmaatschappijen, advocaten en notarissen. Ik kan mij zo maar voorstellen dat deze partijen zich nu achter de oren krabben. Ik zou hen willen adviseren om er maar serieus werk van te maken. Want, we moeten niet naïef zijn. Dit soort gedrag is mogelijk doordat financiële instellingen dit accepteren. En iedereen zal het wel weer heel erg vinden dat ik dit zo zeg, maar het is wel zo.”
Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen: “De criminaliteit heeft jarenlang vrij spel gekregen”
Schuiling spreekt deze woorden aan het einde van de avond. Eerder op de avond hadden de fracties in de raad het woord genomen. Fractievoorzitter Amrut Sijbolts van Stadspartij 100% voor Groningen: “Wat het onderzoek heeft laten zien is verontrustend. Wie het rapport leest, merkt dat de criminaliteit jarenlang vrij spel heeft gekregen. Door een ernstig tekort aan menskracht, en onvoldoende budget, konden schadelijke effecten aanhouden. Vierde de criminaliteit hoogtij. Wel moet mij van het hart dat mijn partij, samen met CDA en VVD, al jarenlang strijdt voor de aanpak. Om meer geld vrij te maken. Dat is helaas nooit gelukt.”
Jalt de Haan (CDA): “Is het niet te laat? Waarom hebben we niet eerder ingegrepen?”
Fractievoorzitter Jalt de Haan van het CDA spreekt van een handhavingsarme gemeente: “Lokale ondernemers nemen de gemeente niet serieus, wat criminele activiteiten in de hand werkt. Op dit moment hebben we 16fte in dienst om de problemen aan te pakken. Daar komen nu 10fte bij. Het is nog altijd heel erg weinig als je het vergelijkt met hoe andere gemeenten het ingericht hebben. De drugscriminaliteit in Groningen viert hoogtij. En het is vervelend om te noemen, dat zagen we ook vorige week bij het debat over coffeeshops, dat verschillende partijen heel kortzichtig zijn. Het is heel makkelijk om aan drugs te komen in Groningen. We moeten goede stappen zetten, maar tegelijkertijd, is het niet te laat? Waarom hebben we jaren geleden niet ingegrepen? Hoe gaan we zorgen voor een kentering?”
Ietje Jacobs-Setz: “Toen wij in het College zaten, stond ondermijning niet in ons woordenboek”
Ietje Jacobs-Setz van de VVD steekt de hand in eigen boezem: “Het rapport heeft ons wakker geschud. Er wordt gezegd dat er jarenlang niet is ingegrepen. En dan moeten wij ook naar onszelf kijken, want in 2014 zaten wij in het gemeentebestuur. Maar in dat jaar stond ondermijning niet in ons woordenboek. Sodom en Gomorra stonden synoniem voor Amsterdam en Brabant. We wilden een leefbare stad. Onze ogen zijn later open gegaan, het besef is later gekomen.” Dat kan op een vraag rekenen van Daan Brandenbarg van de SP: “Nu gaat ondermijning hand in hand met vastgoedbezit, met huisjesmelkers. Wil de VVD helpen om hun machtspositie te kunnen breken, om aan hun private eigendom te komen?” Jacobs-Setz: “Volgens mij is dit niet een aanbeveling in het rapport ‘Groningse Praktijken’. Als partij zijn wij ernstig tegen malafide huisjesmelkers. Maar een huizenbezitter, die twee woningen heeft, is niet een synoniem voor een huisjesmelker.”
Jeffry van Hoorn (GroenLinks): “Ondermijning buit mensen uit, vooral de kwetsbaren”
Jeffry van Hoorn van GroenLinks noemt het een langzaamsluipend gif: “Veiligheid is een groot goed. Veilig kunnen opgroeien, veilig jezelf zijn. Veiligheid is een wezenlijk onderdeel van ons leven. Wij zijn blij dat de kentering is gekomen, dat dit onderwerp de volle aandacht krijgt. Ondermijning buit mensen uit, vooral de kwetsbaren in onze samenleving. Het is een langzaamsluipend gif. Het rapport geeft een beeld van Groningen waar we nu staan, waar we hadden moeten staan en waar we naar toe moeten.” Jacobs-Setz: “Bijzonder hoe iedereen alles naar zich toe draait. Maar moeten we niet wakker worden uit deze boze droom? Sodom en Gomorra wonen in Groningen.” Van Hoorn: “Ondermijning maakt misbruik van mensen in onze gemeente die geen kant op kunnen. We stellen dat ondermijning een wezenlijk probleem is.”
Maria Martinez-Doubiani (D66): “Kwetsbare wijken zijn een voedingsbodem voor criminele activiteiten”
Maria Martinez-Doubiani van D66: “Als we kijken naar de plannen die op tafel liggen dan zijn we daar heel blij mee, Er wordt fors geïnvesteerd in de aanpak. En dat gebeurt volgens drie pijlers waar wij ons in kunnen vinden: bewustwording, aanpak en regionale samenwerking. Wij vragen ons af of er niet een vierde pijler aan toegevoegd moet worden: die van preventie. Wat ons betreft start de aanpak in de wijken. Kwetsbare wijken zijn de voedingsbodem voor criminele activiteiten en jeugdcriminaliteit. Wijken en de bewoners spelen een cruciale rol in de aanpak van de problemen. Het is belangrijk om de ondermijning vanuit de wortels aan te pakken.”
Sten Wennink (ChristenUnie): “We moeten hier langdurig mee aan de slag”
Ook raadslid Sten Wennink van de ChristenUnie is content met de plannen: “Wij omarmen het en we hebben er geld op gezet. Er komen meer fte’s, en er wordt gekeken naar een breder pakket. Een pakket waar jeugd en veiligheid en zorg en veiligheid een onderdeel van zijn. Maar ik denk wel dat we ons moeten realiseren dat het een zaak is waar we langdurig mee aan de slag moeten gaan.”
Burgemeester Koen Schuiling: “De bedragen die in deze wereld om gaan zijn heel hoog”
Dat beaamt ook de burgemeester: “Dit is een zaak van de lange adem. Met een jaartje of vier zijn we er niet. We hopen dan wel belangrijke vorderingen gemaakt te hebben. De belangen zijn enorm groot, en de bedragen die in deze wereld om gaan zijn heel hoog. Met de plannen, met het verrichten van inspanningen en het uitdelen van tikken, gaan we duidelijk maken dat we in Groningen geen ondermijnende activiteiten dulden.”
“In Rotterdam zie je het effect wanneer huisjesmelkers panden opkoopt”
De burgemeester maakt een vergelijking met Rotterdam: “Ik moest vorige week in Rotterdam zijn waarbij ik besloot om van het treinstation naar de voormalige Van Nelle-fabriek te lopen. Een wandeling van drie kilometer. Je ziet prachtige panden. Je ziet het gymnasium. Maar je komt ook door een gedeelte waarbij je ziet wat het effect is wanneer een huisjesmelker verschillende panden opkoopt, waar ontregelende activiteiten plaats vinden.”
“Samenwerken met de andere Groningse gemeenten”
“Dat zien we ook in Groningen waar we vorige week een stap hebben gezet. We kwamen mensen tegen die op een erbarmelijke manier waren gehuisvest. Daar zit regelrechte mensenhandel achter. Ze waren echter doodsbang om ook maar iets tegen ons te verklaren. Deze mensen werden ingezet bij het onderhoud van het vastgoed van de pandjesbaas. Door iets te verklaren waren ze bang dat ze alles kwijt zouden raken. Ik wil hiermee aangeven dat er verbanden zijn tussen thema’s. En vaak heeft dat ook regionale strekking. We moeten dit niet alleen oppakken, maar samen met de andere Groningse gemeenten. En als ik het heb over verbanden dan heb ik het over mensenhandel, arbeidsuitbuiting, de vastgoedsector, de drugsscene. Het is de volle breedte, en het is belangrijk dat we dat onderkennen.”
“Pers mee laten lopen om te laten zien hoe dingen lopen”
“Aan het uitvoeringsplan om dit aan te pakken wordt gewerkt. Er zijn vanavond ook verschillende suggesties gedaan, die gaan we daar in betrekken. Onderdeel daarbij is de samenwerking met toezicht, de boa’s en ruimtelijke ordening. Ook lijkt het mij goed om vaker bij te gaan praten over de ontwikkelingen. Ook denken we na om de pers mee te laten lopen, om te laten zien hoe dingen lopen. Dat zou mensen die dit faciliteren wakker kunnen schudden.”
“Hardewikerstraat is een kwetsbaar gebied”
Volgens de burgemeester speelt ook de inrichting een rol: “De inrichting va het gebied en criminaliteit gaan hand in de hand. Zo is de Hardewikerstraat in de stad bijvoorbeeld een kwetsbaar gebied. Dit geldt ook voor bedrijventerreinen hier en in de regio. Er werd ook iets gezegd over preventie. Daar richten we ons al op. We kijken daarbij van basisschool tot hogere onderwijsinstelling. Dit doen we in combinatie met andere universiteitssteden.”
Frank Smilda (politie Groningen): “Ik ben heel blij met de urgentie die ik hier hoor”
Sectorhoofd Frank Smilda van de politie Groningen is ook bij de vergadering aanwezig: “Ik ben heel blij met de urgentie die ik hier vanavond hoor, en de plannen die er nu zijn. Het is ook fijn dat we de afgelopen periode raadsleden mee op pad hebben kunnen nemen om te laten zien hoe het in elkaar zit. Ik ben er van overtuigd dat we meer kunnen doen, meer integrale controles. Ook op bedrijventerreinen kunnen we meer doen. We moeten de rotte appels weghalen.”
