Debat over Jeugdbescherming: “In de organisatie zitten gigantische weeffouten die je er niet uit gaat krijgen”

In de gemeenteraad wordt woensdag gesproken over Jeugdbescherming Noord (JBN). Yaneth Menger van Stadspartij 100% voor Groningen tempert aan de vooravond de verwachtingen. Ze verwacht dat het debat weinig zal opleveren.

“Ik denk dat het een teleurstelling gaat worden”, vertelt Menger. “Er zal gezegd worden dat men het rapport gelezen heeft, dat het hele trieste verhalen zijn en dat het heel belangrijk is dat ouders en gezinnen weer voorop komen te staan bij JBN. Ook zal gezegd worden dat het alternatief – het omvallen van JBN – duizend kinderen in de kou doet staan. Maar, dat is niet zo. Dat is een voorbeeld van valse framing. Als we woensdag duidelijk maken dat het over en uit is, dan krijgt het college de opdracht om deze boodschap door te geven, waarna JBN een jaar de tijd krijgt om alle dossiers en gezinnen een zachte landing te geven en onder te brengen bij een andere Gecertificeerde Instelling (GI). Een ander scenario is dat besloten wordt dat JBN door mag gaan en dat de inspectie straks in januari aangeeft er geen vertrouwen in te hebben. Dan gebeurt precies hetzelfde. Ook dan zullen gezinnen niet in de kou worden gezet en zal er een zachte landing plaatsvinden.”

Verscherpt toezicht
De afgelopen maanden is er al veel gezegd en geschreven over de problemen bij JBN. Vorig jaar december verloor de organisatie haar permanente certificaat. In juli werd bekend dat JBN onder verscherpt toezicht is geplaatst en dat de Raad van Toezicht aftreedt. Uit onderzoek blijkt dat kinderen en jongeren in de provincies Groningen en Drenthe niet op tijd de hulp en bescherming krijgen die ze nodig hebben. Jongeren en gezinnen moeten lang wachten voordat er actie wordt ondernomen. Wanneer een aanmelding binnenkomt, moet de jeugdbescherming binnen vijf dagen een eerste gesprek hebben gehad. In twee van de vijf situaties wordt dat niet gehaald. Vervolgens moet er binnen zes weken een plan van aanpak zijn. Dit gebeurt in zeventig procent van de gevallen niet. Verder blijkt dat dossiers niet nauwkeurig worden bijgehouden, waardoor onduidelijk is welke problemen er spelen en welke hulp nodig is. Vorige maand liet het Keurmerkinstituut (KMI) weten dat JBN voldoet aan de normen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering. Dat betekent dat de organisatie de vereiste processen en organisatorische afspraken op orde heeft.

Menger: “Mijn verwachting is dat vanwege de beslissing van het KMI een meerderheid op de oude voet, op de ingeslagen weg, door wil gaan. Maar zoals het KMI zelf ook heeft aangegeven, gaat het om procesmatige normen, niet om een toets op de kwaliteit van de zorg zelf. En dat is onze angst: dat er in de werkelijkheid niets wezenlijks gaat veranderen. We hebben het over een organisatie die gigantische weeffouten in het systeem heeft zitten. Die ga je er niet uit krijgen. Dat zit zo diep dat het onderdeel is geworden van het systeem. En dat zijn ook de signalen die wij ontvangen. Ondanks dat het verbeteringsproces in gang is gezet, krijg ik deze dagen signalen binnen dat er in de werkwijze niets is verbeterd. En dat is voor mij de bevestiging dat de weg die nu bewandeld wordt, niets gaat veranderen: gisteren niet, vandaag niet en morgen ook niet.”

‘Niet gehoord en niet gezien’
Afgelopen zomer zetten de fracties van Stadspartij 100% voor Groningen, de PVV, Leefbaar Assen en Lijst van Brakel een meldpunt op voor mensen die vastlopen bij JBN. Vorige week maandag presenteerde het meldpunt het rapport ‘Niet gehoord en niet gezien’. Meer dan honderd betrokkenen deelden hun verhaal. Uit hun verklaringen komt naar voren dat ouders en kinderen zich niet gehoord en niet gezien voelen. Daarnaast is er sprake van gebrekkige en respectloze communicatie en onvoldoende participatie. Deze problemen doen zich niet incidenteel voor, maar op structurele basis. “De bestuurder van Jeugdbescherming Noord en betrokken wethouders hebben de problemen en ervaringen van ouders stelselmatig gebagatelliseerd, afgedaan als oude kwesties of als gevolg van operationele problemen, arbeidsmarktproblematiek of stelselproblemen,” aldus de initiatiefnemers.

Het rapport schetst een onthutsend beeld van een systeem dat in het leven is geroepen om te beschermen, maar in de praktijk juist ernstige schade veroorzaakt. “Afgelopen week heb ik met veel journalisten gesproken,” vertelt Menger. “Ik heb het rapport toegelicht. En ik wil heel duidelijk aangeven dat ik ontzettend trots ben op alle ouders die het verhaal met ons meldpunt gedeeld hebben. Maar dat ik ook trots ben op iedereen die hier aan heeft meegewerkt. Zonder al die mensen was dit rapport er niet gekomen. Er was veel moed en veel kracht voor nodig. En vanuit het diepste van mijn ziel heb ik daar veel bewondering voor.”

Steun uit Den Haag
Menger: “Ik blijf ook strijden voor deze gezinnen. Afgelopen donderdag zijn we met een kleine afvaardiging naar Den Haag geweest waar de laatste debatten plaatsvonden voor de start van het verkiezingsreces. Ondanks alle haast en chaos die daar heerste, hebben we met verschillende politici kunnen spreken. De Kamerleden die we spraken zijn doordrongen van de ernst van de situatie. Ze hebben aangegeven dat ze het rapport met zorg en aandacht tot zich gaan nemen en dat ze er ook iets mee gaan doen. Tevens is aan ons het advies gegeven om na het reces terug te komen. Na de verkiezingen is er een nieuwe Kamer, die ook moet weten dat dit probleem speelt. Men zei tegen ons dat dit niet mag gaan verstoffen. En dat heeft mij persoonlijk gesterkt in de overtuiging dat we met het goede bezig zijn.”

De vier fracties staan ook niet meer alleen. De Statenfractie van Groninger Belang pakt als één van de eerste Statenfracties de handschoen op en zal door middel van een statement haar steun uitspreken om in gezamenlijkheid een diepe betrokkenheid te tonen met de gezinnen waar het over gaat in het rapport. Volgens Menger is het niet de laatste keer dat er over dit onderwerp gesproken wordt. “De debatten lopen synchroon met de ontwikkelingen. Wat gaat de inspectie straks in januari doen? Ook daar zullen wij dan weer over komen te spreken. En ik weet vrijwel zeker dat we er in de tussentijd ook nog wel over komen te spreken waarbij we wat kunnen doen, waarbij het mij ook niets zal verbazen dat er nog situaties tevoorschijn gaan komen die we nu nog niet kunnen voorzien. Maar het debat morgen wordt sowieso een belangrijk moment.”