Een mooi plan dat erg wankel is. Dat is de afdronk van de commissievergadering over de aanpak van de Oosterhamrikzone. De gemeente wil in het gebied duizend extra woningen bouwen, de huidige busbaan wordt een ontsluitingsweg voor auto’s en lijnbussen gaan via de Vinkenstraat rijden, die een busstraat wordt. De totale kosten bedragen een kwart miljard euro, waarbij negentig procent van de plannen geen dekking heeft.
“Als we hier als gemeenteraad mee instemmen, dan stellen we daarmee de kaders vast hoe dit plan verder ontwikkeld kan worden,” vertelt René Staijen van Groep Staijen. “Als we kijken naar de plannen, dan zien we dat er een mooi opgezet stadsdeel ontstaat. Er komen duizend extra woningen, er komt meer groen en er is ruimte voor bedrijfjes. Ook worden de verkeersstromen aangepakt. De bestaande busbaanbrug is te laag en deze zal daardoor in de toekomst vaker open moeten voor het scheepvaartverkeer. Het is goed dat er daarom gekeken wordt naar de mogelijkheid van een aquaduct. Wel heeft mijn fractie vraagtekens bij de extra fietsbrug die aangelegd gaat worden. Deze komt wel erg dichtbij de Gerrit Krolbrug te liggen. Daarnaast is het jammer dat er wordt afgezien van een separate busbaan, want een buslijn door de Vinkenstraat, waar 30 of 50 kilometer gereden mag worden, maakt een ov-verbinding minder betrouwbaar en trager. De Vinkenstraat gaat daarnaast ook gebruikt worden door fatbikes, fietsen en voetgangers, en dat allemaal op een weg die vier meter breed is. Wij zijn bang dat dit gaat leiden tot gevaarlijke situaties.”
Gordiaanse knoop
Staijen vat daarmee in een notendop de positieve punten en de zorgen van de raad over het mobiliteitsplan Oosterhamrikzone samen. Verschillende fracties zitten flink in hun maag met het plan. Stadspartij 100% voor Groningen noemt het zelfs een ‘Gordiaanse knoop’. Hans Moerkerk: “Zo ervaar ik dit dossier. Als de busbaan of busstraat niet komt, dan kunnen de andere plannen niet doorgaan. Het houdt elkaar in bedwang. Ondertussen is er de roep om duidelijkheid te geven, maar in mijn perspectief geven we nog steeds geen duidelijkheid. De financiering voor het plan is namelijk heel wankel. Als het Rijk niet bijdraagt aan deze plannen, dan kunnen we als gemeente terug naar de tekentafel. Onze conclusie is dat dit geen duidelijk plan is.”
Laurent Dwarshuis van de ChristenUnie vindt dat Moerkerk chargeert. Volgens hem zijn op deze manier Meerstad en Stadshavens ook ontwikkeld, waarbij er ook geld nodig was van het Rijk. Moerkerk: “Er zijn absoluut opties mogelijk waarbij er geld ontvangen wordt, maar op dit moment lopen daarover geen gesprekken. Terwijl het om verschrikkelijk veel geld gaat. Het is een wankel plan, dat drijft op een wankele financiering. Het zijn te veel open eindjes met daarbij het risico dat er bij bewoners verwachtingen ontstaan die we helemaal niet waar kunnen maken.” De zorgen worden gedeeld door het CDA en D66. Benni Leemhuis van GroenLinks: “Weet je wat je moet doen met een Gordiaanse knoop? Die moet je doorhakken.” Moerkerk: “Je kunt de knoop ook laten zitten. Misschien lost het zich met de tijd wel op en is het helemaal niet nodig om hier nu een beslissing over te nemen.”
Zorgen van omwonenden
Buurtbewoners, bij monde van Hans ter Haar van het buurtoverleg Professorenbuurt-Oost, geven aan dat het ‘wankelen is op glad ijs’: “In het plan gaan auto’s en fietsen rijden langs de Oosterhamrikkade en de lijnbussen gaan via de Vinkenstraat en de Oosterparkwijk. Een splitsing waar bewust voor is gekozen om de lasten voor de buurt te spreiden. Toch zal de Oosterhamrikkade zes keer zo druk worden waardoor de leefomgeving zwaar belast gaat worden. In het participatierapport staat te lezen dat er een zeker draagvlak is voor de plannen. Dat is nieuw. Vanuit onze buurt is er altijd grote weerstand geweest. Maar klaarblijkelijk is er sprake van een wending, waarbij gezegd moet worden dat fraaie plaatjes in plannen niet altijd een realistisch beeld geven van het eindresultaat. De plannen bieden perspectief. Als deze plannen aangenomen worden, dan ontstaat er een verantwoordelijkheid om het ook voor de bewoners waar te gaan maken. Maar als dat niet lukt, hoeveel commitment heeft de gemeente dan nog?”
Ter Haar vertelt verder dat men als buurt wel toe is aan duidelijkheid: “Jarenlang is er onrust geweest wanneer er nieuwe variantenstudies voor deze plannen werden aangekondigd. De bundeling van auto’s en bussen door één straat is een schrikbeeld. Plaag ons niet langer met nieuwe studies en mogelijkheden. Laat moties voor de aanstaande raadsvergadering achterwege. Laat ons niet teruggaan naar het begin. Dat schaadt het vertrouwen in de politiek. Naast instemmen met de plannen is er ook de mogelijkheid om alles volledig af te wijzen en om ons met rust te laten. Ook dat is een optie.”
SP tevreden, VVD en D66 kritisch
Verschillende fracties zijn juist wel content met de plannen. De SP bijvoorbeeld. Hans de Waard: “Er zitten mooie onderdelen in dit plan. Bijvoorbeeld het streven om de wijken naar elkaar toe te laten groeien. Ook dat er ingezet wordt op veertig procent sociale huur in deze wijk, daar zijn wij blij mee. Een busstraat door de Vinkenstraat vinden wij ook beter in de buurt passen dan een busbaan door deze straat. Dat vinden wij een stap in de goede richting.” Rik Heiner van de VVD reageert kritisch: “De SP is altijd heel stellig geweest: geen busbaan door de straat. Bent u er anders over gaan denken of zijn de bewoners er anders over gaan denken?” De Waard: “Zo simpel is het niet. Doordat de bewoners in beweging zijn gekomen, hebben we een stap in de goede richting kunnen zetten. Als partij staan we niet te springen om bussen op deze plek. Maar een busstraat is een verbetering ten opzichte van een busbaan.”
Toch maakt De Waard zich ook zorgen: “Het geld om de verschillende onderdelen te kunnen realiseren, is nog lang niet in zicht. Het kan makkelijk tien tot vijftien jaar duren voor de verschillende mobiliteitsdelen in dit plan uitgevoerd kunnen worden. De verwevenheid die tussen de planonderdelen zit, brengt risico’s met zich mee, waarbij het eindplaatje er totaal anders uit kan komen te zien. Kijk bijvoorbeeld naar het Pioenpark in de Oosterparkwijk. In het oorspronkelijke plan voor die wijk ging men ervan uit dat er op die plek een rondweg zou komen te liggen. Twintig jaar later werd besloten om die rondweg oostelijker aan te leggen, waardoor er een mooi park aangelegd kon worden. Daarmee wil ik zeggen: dingen kunnen er over tien of twintig jaar heel anders uitzien.”
Biodiversiteit
In de plannen wordt de Oosterhamrikkade dus een autoweg, waarbij het grijze beton plaats gaat maken voor veel groen. “Ik woon in de buurt van dit plan,” zegt Ritzo ten Cate die tijdens de vergadering gebruikmaakt van het inspraakrecht. “Als ik de plannen zie, denk ik: wow, dit zijn mooie stappen vooruit. Alleen is het wel belangrijk om te letten op een aantal punten bij de biodiversiteit. Op andere locaties, zoals aan de Bloemsingel, zijn exoten geplant. Dat moeten we in dit nieuwe plan niet willen. De roep is om inheems, biodivers, natuurlijk en organisch te planten. Daardoor krijgen we een mooiere en gezondere stad.”
Wesley Pechler van de Partij voor de Dieren sluit zich daar volledig bij aan. “Deze plannen hebben een lange geschiedenis en gaandeweg wordt het steeds een beetje beter. Maar we zijn er nog niet. Met dit beleidsstuk stellen we de kaders vast, waarbij de nadere uitwerking van de plannen nog plaats moet vinden. Dat er wordt afgestapt van de busbaan is fijn en ook zijn we blij met de nieuwe fietsbrug over het Van Starkenborghkanaal, waardoor Kardinge beter bereikbaar wordt. Ook een extra brug tussen de Oosterpark en de Professorenbuurt, daar worden wij blij van.”
Busstraat of bussnelweg?
Benni Leemhuis van GroenLinks: “Met dit kader gaan we duidelijkheid scheppen voor omwonenden, voor de gemeente en andere overheden. Deze gemeente laat zien wat de richting is. We gaan duidelijkheid verschaffen voor het realiseren van een nog mooiere buurt: twee buurten gaan in deze plannen één worden. Maar duidelijkheid wil niet zeggen dat hiermee ook direct alles duidelijk wordt. Na jarenlang praten breken we een vicieuze cirkel door om iets duidelijk te maken.”
Daar reageert Heiner op: “Van meneer Leemhuis is bekend dat hij trots is op de mobiliteitsvisie van deze gemeente waarbij voetgangers op één staan, fietsers op twee en het openbaar vervoer op drie. Hoe kijkt GroenLinks tegen de bussnelweg aan?” Leemhuis: “Onze voorkeur gaat uit naar een zo langzaam mogelijk rijdende busstraat. Hoe het eruit komt te zien, dat weten we nog niet. Maar het is belangrijk dat mensen die er wonen verblijven in een prettig leefklimaat.” Maar daar heeft de VVD zorgen over. Heiner: “Bij dit plan gaan bussen heel dicht langs de huizen rijden.” Leemhuis: “In de gemeente zijn er meer plekken te vinden waar bussen relatief dichtbij de huizen komen.”
Ook het CDA is kritisch. Izaäk van Jaarsveld: “Het plan beschrijft een mooi toekomstbeeld vol woningbouw en groen. Het gaat om een investering van een kwart miljard euro. Wie kan er op tegen zijn? Toch zijn wij niet helemaal voor. Het zijn mooie plannen die peperduur zijn, waarbij op dit moment negentig procent van de plannen ongedekt is. Ook hebben we twijfels over de busstraat. Het plan is beter dan eerdere varianten. Maar we hebben het over een van de drukste busroutes van de stad. Dertig bussen per uur denderen op negen meter afstand van het voorraam van de huizen langs. Wij staan niet te springen, hoewel onze mening nog niet volledig is gevormd.”
Daar sluit Vincent Boswijk van D66 zich bij aan: “Uit de plannen blijken mooie ambities. Er is ruimte voor meer groen en er zijn serieuze plannen voor een fietsverbinding naar Kardinge. Over de busstraat door de Vinkenstraat zijn we kritisch. Onze zorgen zijn niet weggenomen. Passen straks alle verkeersstromen samen in deze straat? En past de schaalsprong, die het ov mogelijk door gaat maken, in deze plannen? Die inpassing is onduidelijk.” Olivier van Schagen van Student & Stad: “Maar wil D66 dan de busbaan zo houden zoals die nu is?” Boswijk: “Dat zou een optie zijn. Wij zien de plannen en we zien de rol die de busbaan heeft. Dat maakt dit dossier ook zo ingewikkeld.” Heiner van de VVD spreekt op zijn beurt van een bussnelweg: “Er gaat straks één bus per minuut rijden. De maximumsnelheid komt te liggen op 30 of 50 kilometer per uur. Wanneer dit 30 wordt, dan duurt het langer voor een bus voorbij is. Daarnaast zijn we bang dat dit plan veel duurder gaat worden dan vooraf is berekend.” De VVD denkt daarom dat het beter is om de plannen in de ijskast te zetten.
Jongerenhuisvesting
Student & Stad pleit in de plannen voor meer recreatiemogelijkheden. Zo wordt cultuur in de plannen niet genoemd, terwijl kleinschalige optredens aan het water en een evenementenlocatie op het voormalige Van Simmerenterrein volgens deze fractie een mooie toevoeging zijn. Van Schagen: “Daarnaast is er in de plannen ruimte voor duizend extra woningen, waarbij we zien dat er qua jongerenhuisvesting op de rem wordt gedrukt. In de wijk zouden al te veel jongeren wonen. Het is een prima plan, maar nog geen geweldig plan.” Volgens wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA) van Wonen klopt dit niet: “We gaan huurwoningen in dit stadsdeel bouwen. Deze huurwoningen mogen ook bewoond worden door studenten of door jonge starters.”
Van Niejenhuis: “Deze plannen in de ijskast zetten zou geen recht doen aan de visie die we gemaakt hebben. Niet alleen worden de verbindingen beter, maar ook de leefkwaliteit zal flink verbeteren. De Professorenbuurt en de Oosterparkwijk krijgen een impuls. Afgelopen voorjaar zijn we door de wijken gelopen, en wat toen opviel, is welke kansen er liggen.” Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) van Mobiliteit: “Dit plan is een uitwerking van een verzoek waar de gemeenteraad mee in heeft gestemd. Dit plan staat of valt met het verleggen van de busroute via de Vinkenstraat. Als de route niet verlegd wordt, kan er niet vergroend worden en kunnen we niet door met de plannen.”
Toch zijn verschillende fracties niet tevreden. Voor de eerstvolgende raadsvergadering zijn er moties aangekondigd van onder andere Student & Stad. Zij zullen gaan pleiten voor meer jongerenhuisvesting in het gebied.
