Tram, S-Bahn en trein naar Zernike weer op tafel: “Forse investeringen in ov nodig”

In de periode tot 2040 moet er fors geïnvesteerd worden in het openbaar vervoer om de gemeente bereikbaar te houden. Daarbij liggen in de gemeenteraad alle mogelijke opties op tafel, zoals een tram, S-Bahn en trein naar Zernike. Toch trekken er vanuit Den Haag ook inktzwarte wolken richting Groningen.

“Wat we vandaag in deze raadszaal bespreken, is geen uitvoeringsprogramma dat we direct willen uitvoeren,” legt wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) van Vervoer uit. “Dit document legt de noodzaak uit van wat we in 2040 nodig hebben. De capaciteit van het openbaar vervoer zal verdubbeld moeten worden. De komende jaren gaan we 22.000 woningen in onze gemeente bouwen. Dat is de grootte van Drachten. We bouwen Drachten erbij, wat neerkomt op gemiddeld 44.000 inwoners extra. Dat brengt een enorme mobiliteit met zich mee. Als al die mensen met de auto komen, past dat niet. Er zal fors in het ov geïnvesteerd moeten worden.”

Wethouder Philip Broeksma: “Het kabinet maakt de verkeerde beweging”
Alle fracties vinden investeringen in het openbaar vervoer belangrijk. Tegelijkertijd kan niet ontkend worden dat het huidige kabinet juist wil bezuinigen op het OV. Hans de Waard van de SP: “In dit document gaat het over forse investeringen. Het Rijk wil ondertussen structureel 335 miljoen euro per jaar minder betalen. Welk effect hebben die bezuinigingen op dit stuk?” Broeksma: “Voor de regio Groningen komt het neer op 7 miljoen euro structureel op jaarbasis. Voor het komende jaar hebben we hier rekening mee gehouden, maar het kan zo niet doorgaan. De bezuinigingen zijn een enorme klap die grote gevolgen zullen hebben voor het aanbod en voor de leefbaarheid in de dorpen. Het openbaar vervoer is geen nice to have, maar wel essential to have. Het kan niet alleen met auto’s. Wat het kabinet doet, is de verkeerde beweging maken voor de mobiliteit in Nederland.”

Lobby
Precies die woorden triggeren Laurent Dwarshuis van de ChristenUnie. Hij wil bij de eerstvolgende raadsvergadering een motie indienen waarin wordt gevraagd te lobbyen in Den Haag om de bezuinigingen van tafel te krijgen. Broeksma zegt dat dit zeker kan helpen, maar roept tegelijkertijd ook partijen op die een evenknie in Den Haag hebben om met hen in gesprek te gaan, met als doel de bezuinigingen van tafel te krijgen.

Benni Leemhuis (GroenLinks): “In 2040 moet de huidige OV-capaciteit verdubbeld zijn”
Benni Leemhuis van GroenLinks is blij met de plannen: “Mijn fractie is onder de indruk van de enorme opgave die voor ons ligt. In 2040 moet de huidige OV-capaciteit verdubbeld zijn. Ambities waar nu het geld niet voor is, en de vijftien jaar die we hebben zijn krap. Wij vragen ons af wat we hierin met de provincie kunnen betekenen en of we het ringweg-sparen, waarbij we sparen voor de westelijke ringweg, kunnen omzetten in OV-sparen.”

“S-Bahn en tram zijn goede ontwikkelingen”
Gezien de grote opgave die er ligt, blijkt uit de stukken of op bepaalde routes een tram(achtig)systeem ingesteld kan worden. In de regio zou een S-Bahn-achtig systeem kunnen komen met bijvoorbeeld extra stations in Hoogkerk, bij de Friesestraatweg en bij Assen-Noord. Een S-Bahn is een in Duitstalige landen gebruikte term voor een netwerk van voorstadspoorwegen rond grote steden. Leemhuis: “Wij denken dat dit allebei goede ontwikkelingen zijn die passen in de schaalsprong om de gemeente leefbaar en bereikbaar houden.” Daar reageert Vincent Boswijk van D66 op: “Ziet u een trein naar Zernike ook zitten?” Leemhuis: “Dat is meerdere keren onderzocht. Een trein zou een natuurgebied en begraafplaats verstoren en heeft een beperkte vervoerswaarde. Zernike zou prima ontsloten kunnen worden door een tram.” Broeksma schiet de treinverbinding niet af, maar zegt dat de onderzoeken in het nadeel zijn van deze spoorlijn.

Pablo Vermerris (Student & Stad): “Er is een schaalsprong nodig om de autodominantie terug te dringen”
Tijdens de vergadering blijken ook andere partijen wel iets te zien in een tram en S-Bahn. Pablo Vermerris van Student & Stad: “In het openbaar vervoer is er een schaalsprong nodig om de autodominantie terug te dringen. Wij zijn erg benieuwd naar het onderzoek en welke rol een tram en S-Bahn daarin kunnen hebben.” Hans de Waard van de SP: “Principieel zijn wij niet tegen de tram. Financieel is het echter erg moeilijk. Dus het is prima dat de tram op tafel komt, maar het moet wel te betalen zijn. Het is ook belangrijk om alle opties open te houden.” Rita Pestman van de PvdA: “Het is oerstom dat het in 2012 niet is gelukt. Graag een tram.”

Rik Heiner (VVD): “Dit plan staat vol open deuren”
Maar er is ook kritiek op de plannen. En die komt van de VVD. Rik Heiner: “Dit plan staat vol open deuren. Een echte visie ontbreekt. Het woord ‘koppelkansen’, dat ik een echt containerbegrip vind, komt vier keer voor zonder dat het echt duidelijk wordt gemaakt. Waar rijden over vijftien jaar nog bussen? Houdt elk dorp een busverbinding? Hoe houden we de bus betaalbaar?” Dwarshuis van de ChristenUnie: “Meneer Heiner heeft het over open deuren, maar kan er zelf ook wat van. Uw kabinet komt met grote bezuinigingen op het OV. Waar wilt u op inzetten?” Heiner: “Het huidige kabinet is niet mijn kabinet. Onze visie is dat er geen aparte busbaan komt bij de N355, de weg richting Zuidhorn, en dat P+R-terreinen beter en veiliger moeten voor automobilisten.”

Benni Leemhuis (GroenLinks): “Is de VVD alleen maar de vroem vroem-partij?”
Leemhuis: “De VVD maakt nu een karikatuur van de plannen. Ik hoor u alleen maar praten over de auto. Is de VVD alleen maar de ‘vroem vroem-partij’?” Heiner: “Het OV is ook van groot belang. Maar we moeten wel keuzes maken. Moet de bus overal blijven stoppen? Wat is een goede loopafstand tot de dichtstbijzijnde bushalte? Ik lees er weinig over in deze plannen. Ik hoor u een nieuwe discussie aanzwengelen over de tram: mijn partij wil dat absoluut niet.”

Rita Pestman (PvdA): “Van vroem vroem-partij naar boem boem-partij”
Rita Pestman van de PvdA ontpopt zich bij deze vergadering, zoals wel vaker, als smaakmaker: “Ik dacht even dat ik bij het verkeerde debat zat. Want ik hoor de VVD alleen maar praten over de auto. Hoe je als automobilist goed en veilig je voertuig op een P+R-terrein kunt parkeren?” Heiner: “Als je met de bus vanaf een P+R de stad in wil, moeten zulke terreinen in orde zijn. En dat is nu niet het geval.” Pestman: “Ik vind meneer Heiner wel de verrassing van de avond. Bravo, bravo. U zei: ‘dit is niet mijn kabinet’. Er is ontzettend veel tijd en energie gestoken in dit document. Maar door die idiote bezuinigingen van het kabinet kan dit zo de versnipperaar in. Van ‘vroem vroem-partij’ naar ‘boem boem-partij’. Want zonder goed OV staat alles bumper aan bumper en wordt deze stad onbereikbaar. Ik ben blij dat uw kennis toeneemt en dat u afstand neemt van uw landelijke partij.”

René Staijen (Groep Staijen): “Strekken gaat ten koste van het fijnmazige netwerk”
De ChristenUnie, SP, GroenLinks en Groep Staijen maken duidelijk dat buslijnen niet verder gestrekt kunnen worden. René Staijen: “Het strekken van buslijnen betekent dat buslijnen aangepast worden, zodat ze minder vaak door dorpskernen rijden en meer langs provinciale wegen. Dit leidt tot snellere reistijden voor de bus zelf, maar kan de reistijd voor sommige reizigers naar de bushalte langer maken. Dit gaat ten koste van het fijnmazige netwerk, waardoor de bushaltes op grotere afstand komen te liggen. Het is van levensbelang dat het buitengebied goed bereikbaar is. Op dit moment heeft lang niet ieder dorp een bus.” Wethouder Broeksma is het met Staijen eens en zegt dat er eigenlijk niets meer te strekken valt.

Hans de Waard (SP): “Lagere tarieven als opmaat naar gratis openbaar vervoer”
De SP vindt het een ingewikkelde vergadering. Hans de Waard: “Er ligt een goed document, maar ondertussen hangen de bezuinigingen van het Rijk ook als donkere wolken boven dit stuk. Bezuinigingen zorgen voor een neerwaartse spiraal. Door bezuinigingen stijgen de prijzen waardoor het aantal reizigers afneemt. Met als gevolg dat lijnen verdwijnen en het aantal reizigers nog verder afneemt. Het OV is een heel efficiënte en duurzame manier om je voort te bewegen. Mijn partij wil daarom de betrouwbaarheid vergroten en werken aan lagere tarieven voor mensen met lagere inkomens. Dit als opmaat naar gratis openbaar vervoer.”

Tickets voor toeristen
Ook de ChristenUnie en GroenLinks willen maatregelen om het aantal reizigers te laten groeien. Zo denkt de ChristenUnie aan 2-eurotickets waar een toerist anderhalf uur mee kan reizen. GroenLinks denkt na over de mogelijkheid om kennis te maken met bus en trein en te ervaren hoe goed en comfortabel deze manier van vervoeren is. De wethouder staat niet afwijzend tegenover de voorstellen.

Kansen bij defensie?
Toch blijft boven het onderwerp de bezuinigingen als een zwaard van Damocles hangen. Toch ziet wethouder Broeksma ook kansen: “Het openbaar vervoer wordt op dit moment door drie bronnen gefinancierd: de studenten OV-kaart, de reizigers en subsidies. De verhouding is 25, 25 en 50 procent. De komende jaren zal fors meer geïnvesteerd worden in defensie. Percentages van vijf procent van het BBP worden genoemd, waarbij mogelijk 1,5 procent zal worden gebruikt om de infrastructuur te verbeteren. Het gaat om miljarden. Bedragen die wellicht naar de Lelylijn kunnen gaan, omdat dit voor defensie, met de Eemshaven als strategische haven, een belangrijke lijn kan zijn. Hiermee zouden we hoge ogen kunnen gooien.”

Voor de eerstvolgende raadsvergadering overweegt de ChristenUnie om een lobby-motie in te dienen om de bezuinigingen in Den Haag van tafel te krijgen. Daarnaast overweegt de Partij voor het Noorden een motie om Groningen een betere plek aan het spoor te geven, waarbij het onder andere gaat over de Lelylijn maar ook over de verdubbeling van de spoorlijn tussen Groningen en Hoogkerk.