Een meerderheid van de fracties in de gemeenteraad wil het geld dat gereserveerd is voor stedenbanden gebruiken voor humanitaire hulp en wederopbouw in Gaza. Bij de behandeling van het onderwerp werd echter duidelijk dat niet alle fracties achter dit voorstel staan.
Het plan is een initiatief van de fracties van PvdA, SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en Student & Stad. Joren van Veen (PvdA): “Iedereen ziet dagelijks de verschrikkelijke beelden uit het gebied. Het is een ramp die iets doet met mensen. Het zet mensen ook aan tot actie: er wordt geld opgehaald, er vinden demonstraties plaats en wakes worden gehouden. Als raadsleden willen we ook iets doen. Daarom komen we met een voorstel om vanuit de gemeente geld beschikbaar te stellen voor de humanitaire ramp die zich voltrekt.” Het geld moet bij voorkeur terecht komen bij jongeren in Jabalya. De financiering komt uit de pot van de vroegere stedenbanden, en daarnaast moet het subsidiebudget voor mondiale bewustwording verhoogd worden.
Ietje Jacobs-Setz (VVD): “Waarom met geld van de gemeente?”
Ietje Jacobs-Setz (VVD) is kritisch: “Waarom moeten we dit doen met geld van de gemeente? Als partijen het belangrijk vinden, kunnen ze dat ook met hun eigen portemonnee doen.” Van Veen is het daar niet mee eens: “Hier ligt wel een gemeentelijke taak. Er is een duidelijke roep vanuit de samenleving, getuige de demonstraties en de wake. Bovendien heeft Groningen ook een band met het gebied. Ondertussen zien we dat de Rijksoverheid het te veel laat afweten. Wat we hier voorstellen is een aanvulling op wat mensen al doen, waarbij we verwachten dat het inwoners verder zal motiveren om nog meer geld over te maken.”
Bert Giskes (stichting Jabalya): “Elke steun is welkom”
Tussen Groningen en Jabalya in Gaza heeft nooit een formele stedenband bestaan. Toch is er al jarenlang een hecht contact, wat onder andere heeft geleid tot de bouw van een jeugdcentrum in de stad en de training van journalisten. Bert Giskes van stichting Jabalya: “Wat hier vandaag voorgesteld wordt, juichen we toe gezien de wanhopige situatie in het gebied. Door de grootschalige verwoesting is elke steun welkom. Dat er met dit plan voorwaarden gesteld worden om ervoor te zorgen dat het geld ten goede komt aan de inwoners, lijkt ons verstandig.”
VNG Fonds
Groningen had voorheen stedenbanden met Moermansk (Rusland) en San Carlos (Nicaragua). In de begroting is nog wel geld gereserveerd voor deze stedenbanden. Het idee is om een bedrag van 55.000 euro uit 2024 en 30.000 euro uit 2025 te investeren in een fonds van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), dat in 2017 is opgericht. Dit fonds helpt en faciliteert gemeenten bij het geven van humanitaire hulp. Het VNG Fonds werkt samen met de Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO) om te bepalen op welke manier de fondsen het beste ingezet kunnen worden. Eerder heeft het VNG Fonds ondersteuning geboden na de aardbevingen in Marokko en Turkije/Syrië.
Izaäk van Jaarsveld (CDA): “Kan het voorstel voor incidentele steun los voorgelegd worden?”
Het CDA is kritisch. Izaäk van Jaarsveld: “Mijn fractie begrijpt de wens om het resterende budget van de stedenbanden aan te wenden ten behoeve van de Gazanen. Maar wij begrijpen niet waarom de fracties daar voorwaarden aan toevoegen waardoor dit leidt tot structurele steun. En wij begrijpen ook niet waarom dit gekoppeld zou moeten worden aan iets wat wel heel erg lijkt op de stedenbanden. Daarom vragen wij of de indieners bereid zijn om het voorstel voor de incidentele steun los voor te leggen en de koppeling met de uitgangspunten los te laten.” Door de voorwaarden blijft de raad stevig aan het stuur zitten, waarbij het de fractie van het CDA verstandiger lijkt om te gaan varen op de expertise van de VNG.
“Gemeente moet zich focussen op kerntaken”
Van Jaarsveld: “Wij vinden dat de gemeente zich moet focussen op kerntaken. We zijn nooit voorstander van de jarenlange vorm van stedenbanden geweest, ook niet van deze 2.0 versie. Ik vind het ook jammer dat het per se in dit plan naar binnen moet worden gefietst en het niet in twee delen kan worden opgeknipt.” Toch zijn de initiatiefnemers niet van plan om het voorstel aan te passen. Daardoor lijkt het erop dat het CDA het voorstel in deze vorm niet kan steunen.
Maria Martinez Doubiani (D66): “Structurele borging bij Shelter City nodig”
Ook D66 is kritisch. Maria Martinez Doubiani: “Wat er gebeurt in Gaza is mensonterend, intens verdrietig en gaat alle perken te buiten. Het is een humanitaire ramp van ongekende proporties. Het is sympathiek dat dit voorstel aandacht vraagt voor Gaza en hulp aan Gaza. Vanuit humanitaire overwegingen staat mijn fractie positief tegenover het idee om, zodra de situatie het toelaat, een steentje bij te dragen aan de wederopbouw. Daarbij vinden we het belangrijk dat dit bij de Palestijnse bevolking terechtkomt en niet bij Hamas. Wel hebben we een kritisch punt: D66 is een groot voorstander van Shelter City. Juist in deze tijd is het beschermen van mensenrechtenverdedigers urgenter dan ooit. Maar als we hierin gaan investeren, vinden wij een structurele borging noodzakelijk.”
Ietje Jacobs-Setz (VVD): “Wij zijn geen voorstander”
Dat er sprake is van een humanitaire ramp, daar is ook de VVD het mee eens. Ietje Jacobs-Setz: “Wij herkennen ook dat onze inwoners een groot gevoel van solidariteit hebben, en dat ze die ook op tal van punten laten zien. Maar wat we hier gaan doen is geen kerntaak van de gemeente. Wij vinden het een taak van de individuen, van organisaties en van de nationale overheid om ontwikkelingshulp te geven. Op die manier hebben we ook altijd naar de stedenbanden en Shelter City gekeken. Daarom zijn we geen voorstander van dit voorstel. Dit is een taak van de Groningers. En de vraag is of de gemeenteraad van Groningen dan de taak van de Groningse bevolking moet overnemen.”
Burgemeester Mirjam van ’t Veld (CDA): “Besteding van dit geld is eigenlijk oneigenlijk”
Burgemeester Mirjam van ’t Veld (CDA) legt uit dat het geld dat hiervoor gebruikt zal worden normaal naar de Algemene Middelen zou stromen. “Dit gaat nu via een andere weg, daarom wil ik daar wel op wijzen dat dit eigenlijk oneigenlijk is. Maar uiteindelijk heeft de raad budgetrecht.” Joren van Veen (PvdA): “Dit voorstel is niet uit de lucht komen vallen. Hoe kunnen we dit geld nu het beste uitgeven? Zouden we niet die school moeten herbouwen, of zouden we ons in moeten zetten op humanitaire hulp? Juist op advies van experts zijn we tot een voorstel gekomen waarbij we het geld bij het VNG-fonds neerleggen. De voorkeuren of ‘mitsen en maren’ waar het CDA het over heeft, zijn meer een richting. Oftewel, we zouden het heel mooi vinden als het geld naar jongeren in Jabalya gaat, maar als de VNG zegt dat dit niet realistisch is, dan moet het naar Gaza in algemene zin gaan.”
Justine Jones (GroenLinks): “Shelter City wordt onderdeel van de paraplu”
Over Shelter City zegt Justine Jones (GroenLinks): “Dit wordt expliciet genoemd in ons voorstel. Het idee is dat dit fonds een structureel karakter heeft en Shelter City zou dan een onderdeel zijn van de paraplu die het Internationaal Solidariteit Fonds is. En over het punt van het CDA: wij zien dat er een verandering gaande is, en het is belangrijk dat die flexibiliteit juist te hebben. Het gaat niet om investeringen in abstracte delen van steden of gebieden. Het is bijstand aan individuen. Dus wij zien de flexibiliteit waar het CDA om vraagt.”
Izaäk van Jaarsveld (CDA): “Moeilijk om met het geheel in te stemmen”
Van Jaarsveld: “Ik vraag niet om flexibiliteit. Ik moet nu bijna smeken, en misschien is het antwoord ‘nee’, maar dan is dat duidelijk. Ik vraag u om het stuk over Gaza los voor te leggen, zodat wij hiermee in kunnen stemmen. En bij het andere deel vraag ik u om dit los in te dienen bij dezelfde vergadering, ook omdat u weet dat het heel moeilijk is voor ons om met het geheel in te stemmen.” Jones: “Wij zien de toegevoegde waarde in de paraplu-functie waarvan de noodhulp aan Gaza een onderdeel is.”
Het voorstel wordt volgende week verder besproken tijdens de raadsvergadering. Omdat de initiatiefnemers gezamenlijk een meerderheid hebben, zal er ingestemd worden met het voorstel
