Kinderen uit Thesinge bezoeken Westerbork: “Een dorpsgenoot is in het kamp gefusilleerd”

Een groep kinderen uit Thesinge heeft een bezoek gebracht aan Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Volgens Roelie Karsijns heeft het veel indruk gemaakt. Vooral omdat in het kamp stil werd gestaan bij een monument voor een gefusilleerde dorpsgenoot.

Hoi Roelie! Hoe belangrijk was volgens jou dit bezoek?
“Ik denk dat het heel belangrijk is. Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat Nederland, en dus ook Thesinge, bevrijd werd. Het is heel goed om die bewustwording aan jongeren mee te geven. We zijn met een groep van dertien kinderen naar Westerbork gegaan. Uiteindelijk hadden we misschien nog wel meer personen mee willen hebben, maar door verplichtingen vanwege bijvoorbeeld voetbal, lukte het niet iedereen.”

In het kamp hebben jullie ook een specifiek monument bezocht hè?
“Klopt. Op 28 oktober 1944 is in het kamp Hendrik Ridder, samen met zes andere mensen uit het verzet gefusilleerd door de Duitse bezetter. Sinds kort heeft Ridder een monument in het voormalige doorgangskamp. Dit is geplaatst waar voorheen het crematorium stond. Daar hebben we bij stilgestaan. En dat heeft veel indruk gemaakt. De kinderen hebben Ridder niet gekend, maar omdat het iemand uit het dorp was, waar nog steeds over verteld wordt, zag je dat het verhaal hen raakte.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding:

Wie was Hendrik Ridder?
“Hendrik Ridder was de zoon van Geert en Martje Ridder-Vegter. Hij had een groot rechtvaardigheidsgevoel. Na de Duitse inval in mei 1940 had Ridder al snel in de gaten dat waarden als vrijheid en recht in de verdrukking kwamen. Vanuit zijn christelijke levensovertuiging vond hij dat er actie genomen moest worden. Vanaf het begin van de bezetting was hij bereid om in verzet te gaan. Naar alle waarschijnlijkheid begon met het het verspreiden van het verzetsblad Trouw.”

Maar daarna ging de betrokkenheid verder?
“Klopt. In 1942 werd er in Groningen een afdeling opgericht die als doel had om Joden en om mensen die niet in Duitsland wilden gaan werken, een onderduikadres te bieden en om hen van voedselbonnen te voorzien. Aan bonnen komen was lastig. Aan bonnen komen was lastig. Dat moest via ambtenaren gebeuren, of door overvallen op kantoren waar je bonnen kon halen. En zo belandde Hendrik in het gewapend verzet, waarmee hij ook in de illegaliteit verdween en schuilnamen als Henk de Vries, Gerrit Bos Dick of Zegepraal.”

Hoe heeft het mis kunnen gaan?
“Dat is gekomen door verraad. In de zomer van 1944 werd knokploeg Groningen opgericht. Er werden plannen gemaakt voor diverse sabotageacties zoals het laten zinken van schepen in het Eemskanaal en het blokkeren van de spoorlijn naar Bad Nieuweschans. In de herfst van 1944 werd geprobeerd om al die knokploegen die er waren te bundelen tot de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. Vertegenwoordigers kwam naar de Parkweg in Groningen, maar door verraad werden meerdere mensen opgepakt. Onder hen Ridder. In het Scholtenhuis is hij vier dagen met veel geweld verhoord. Ondanks de zware omstandigheden heeft hij geen informatie prijsgegeven. Tien dagen na de arrestatie is hij naar Westerbrok gebracht waar hij is doodgeschoten.”

Het zijn ingrijpende verhalen. Hoe breng je zoiets over aan de kinderen?
“Door het gewoon te vertellen zoals het is. We zijn in Westerbork rondgeleid door een meneer die het heel goed en duidelijk wist te vertellen. In het begin van het programma hebben we bijvoorbeeld een korte film bekeken. Daarin kwam een mevrouw aan het woord die vroeger in het kamp gevangen heeft gezeten. Ze vertelde dat de Joden steeds minder mochten. Dat je niet meer naar de bioscoop mocht en niet meer het park mocht bezoeken. Ik denk dat het heel goed is dat het verteld wordt zoals het is.”

Wat heeft de meeste indruk gemaakt?
“Ik denk dat het verschillende onderdelen zijn geweest. Bij het monument voor Ridder heeft iedereen een witte roos neergelegd. Maar ook het monument met de opgaande spoorrails en het stootblok heeft indruk gemaakt, net als de treinwagon waarin soms meerdere keren per week een groot aantal mensen werden weggevoerd naar vernietigingskampen in het oosten. In totaal zijn er 102.000 mensen weggevoerd. In het kamp wordt dit zichtbaar gemaakt door hetzelfde aantal steentjes in het patroon van de Nederlandse kaart. Dat zijn beelden die ons bij zullen blijven.”

Komende maand is het precies tachtig jaar geleden dat Thesinge bevrijd werd door de geallieerden. Gaan jullie daar ook bij stilstaan?
“Niet specifiek. Vanuit de Historische Vereniging Ten Boer wordt er wel aandacht aan besteed door middel van onder andere een fietstocht die langs plekken in de oude gemeente Ten Boer voert waar oorlogsgeschiedenis ligt. In het dorp zelf hebben we op de hoek van de Kerkstraat en de Kapelstraat een monument staan dat herinnert aan Ridder. Hier zullen we op 4 mei bij stilstaan, tijdens de Nationale Dodenherdenking. Die dag valt binnen onze feestweek, die we eens in de vijf jaar organiseren. Daardoor verwachten we dat daar veel belangstelling bij aanwezig zal zijn.”

Hoe is Thesinge de oorlog doorgekomen?
“Een oorlog slaat altijd wonden. En het zorgt voor stress en zorgen. Maar over het algemeen kun je zeggen dat qua gevechtshandelingen Thesinge de oorlog goed is doorgekomen. In de zomer van 1942 vond er echter een tragedie plaats. Een vluchtende Engelse bommenwerper ontdeed zich bij Thesinge van de aanwezige brisantbommen. Eén van de bomen belandde op een woning. De toen 3-jarige Dirk Apoll kwam daarbij om het leven. Een ander verhaal, dat wat minder bekend is, is het neerstorten van een Brits vliegtuig vlakbij Thesinge in de richting van Ten Boer. Dit gebeurde in de zomer van 1943. Een Britse bommenwerper met aan boord zes Canadezen en een Brit was onderweg naar Duitsland om daar een bombardement uit te voeren. Bij Thesinge werd het uit de lucht geschoten door een Duitse jager. Zes personen kwamen om het leven, één Canadees wist het te overleven. Ook dat is een gebeurtenis waar we de komende periode bij stil zullen staan.”

Verslaggever Bram Koster maakte een reportage over het neergestorte vliegtuig: