In Forum Groningen is deze periode de expositie The World of Music Video te zien. Bezoekers worden rondgeleid langs de ontwikkeling die de videoclip doormaakte. De expositie loopt nog maar zes weken, maar Hans Poll van Forum Groningen spreekt nu al van een succes.
Hoi Hans! Wat maakt deze expositie zo succesvol?
“Er is veel belangstelling; zowel geïnteresseerden als scholen uit de regio komen langs om zich in de videoclips te verdiepen, en het is er lekker druk. Wat we altijd doen, is onderzoek doen naar wat bezoekers er van vinden. Uit de eerste resultaten blijkt dat het cijfer 8,1 wordt gegeven. Dat is behoorlijk hoog. Daarnaast zien we ook dat mensen terugkomen. Ze vertellen dat ze nog een keertje willen kijken, om alles goed te kunnen bekijken.”
Wat is er op de expositie te zien?
“Deze expositie was eerder te zien in cultuurcentrum Weltkulturerbe Völklinger Hütte in Duitsland. Wij hebben de basis hiervan gebruikt, en deze aangevuld met verschillende kunstvormen zoals dans en choreografie die in Nederland belangrijk zijn geweest. Ook namen van mensen als Dick Maas en Anton Corbijn, die een belangrijke rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de muziekvideo, komen naar voren. Daardoor kun je echt zeggen dat onze expositie wezenlijk anders is, dan wat er in Duitsland was te zien.”
Op de expositie krijg je veel videoclips te zien?
“We laten de ontwikkeling van 1975 tot het heden zien. Het is verdeeld over twee zalen waarbij we zeventig clips vertonen. Bezoekers krijgen een koptelefoon op. Deze koptelefoon maakt verbinding met het scherm waar je naar kijkt. Dus het is in de zaal geen kakofonie aan geluiden. Door de koptelefoon kun je je echt verdiepen in de clip die je op dat moment bekijkt, en de uitleg die daarbij hoort.”
Tekst gaat verder onder de video:
Hoe verklaar je het succes van deze expositie?
“Een videoclip gaat over meerdere generaties. Veel mensen hebben iets met muziek, en iedereen heeft zijn favorieten. En misschien herken je het ook wel bij jezelf. Dat je ooit eens een clip hebt gezien, die je na verloop van tijd weer eens wilt bekijken. Het is een vleugje nostalgie dat bij ons tot leven komt.”
Jullie beginnen in 1975, het jaar waarin artiesten als ABBA, Status Quo en Tammy Wynette doorbraken. Zie je door de jaren heen ook een bepaalde ontwikkeling?
“Ik denk dat een videoclip een hele duidelijke weerslag presenteert van de tijd waarin het is uitgebracht. Het laat een tijdsbeeld zien. In het begin zag je in een clip de band met op de achtergrond de backing vocals. Door de jaren heen zijn er allerlei dingen bijgehaald. Thriller van Michael Jackson was bijvoorbeeld baanbrekend. Een clip van veertien minuten waarin er van alles gebeurde, en waarbij er gedanst werd. Die formule is steeds verder ontwikkeld, en wanneer iets aansloeg, dan werd dit gekopieerd. Het unieke van de muziekvideo is dat het een kunstvorm is die de creativiteit altijd combineert met commercie, omdat het bedoeld is om het nummer te promoten.”
Hoe belangrijk is een videoclip?
“Heel belangrijk. Ik heb daar denk ik een goed voorbeeld voor. Je kent vast wel de Noorse band A-ha. In 1984 brachten zij Take On Me uit. In eerste instantie had dit maar beperkt succes. Pas na het uitbrengen van een videoclip brak het lied door. In de clip zien we de man uit het lied een getekende vrouw proberen te verleiden. Het was de eerste maal dat in een grote clip ‘rotoscoping’ werd gebruikt, een techniek waarbij gefilmde bewegingen worden overgetrokken op tekeningen.”
Tekst gaat verder onder de video:
De opkomst van muziekzender MTV in Amerika in de jaren tachtig heeft waarschijnlijk ook een grote invloed gehad, niet?
“Absoluut. Maar wat je ziet is dat de videoclip zich altijd prima heeft aan kunnen passen aan de tijd. Ik ben het met je eens dat MTV een belangrijke invloed heeft gehad, en later ook TMF in ons eigen land. Maar tegenwoordig is het wellicht nog makkelijker met de opkomst van sociale media. Waar je voorheen erg je best moest doen om uitgezonden te worden op televisie, ligt met Instagram en YouTube nu de wereld aan je voeten. Door middel van views te kopen beland je in de tijdlijnen van gebruikers, waardoor je muziek zich als een inktvlek verspreid.”
Kun je daar voorbeelden van geven?
“Ik denk dat Gangnam Style van de Zuid-Koreaanse rapper-zanger PSY het perfecte voorbeeld is. De clip van deze lokale held werd gedeeld door een aantal grote artiesten. Waardoor ineens iemand, waarvan buiten Seoul nog niemand gehoord had, de hele wereld over ging. Binnen no-time had hij 5,2 miljard views. Daar komt bij dat het maken van een clip tegenwoordig makkelijker en goedkoper is. Waar je vroeger gebruik moest maken van 8 millimeter-film, wat best wel duur was, zijn de opnametechnieken en de verspreiding tegenwoordig goedkoper en ook laagdrempeliger.”
Als ik jou nu moet vragen naar je favoriete videoclip. Waar denk je dan aan?
“Dan denk ik aan Territory van de band The Blaze. In deze clip zie je een aantal jongens teruggaan naar hun roots in Algerije. Je ziet broederschap. In combinatie met dat het een heel goed nummer is, is het een heel krachtig geheel. En ook Nobody Beats the Drum van de Nederlandse Grindin wil noemen. In deze clip zie je twee spiegels waarbij er op de beat van de drum van alles gebeurd. Dat is een hele mooie clip geworden, waarmee men ook laat zien dat het niet heel duur hoeft te zijn om iets moois te ontwikkelen.”
Tekst gaat verder onder de video:
Wat mij opvalt is dat je de laatste tijd ook weer flink wat artiesten ziet die juist een optreden of concert gebruiken voor hun clip …
“Dat klopt. Dat is er eigenlijk ook altijd wel geweest. Ik moet bijvoorbeeld denken aan U2 met The Streets Have No Name. Zij gingen op een dak van een slijterij in Los Angeles staan om hun nummer te spelen. Rond het pand ontstond een grote chaos waarbij de politie dreigde in te grijpen. Die registratie is gebruikt als videoclip. Maar ook recenter natuurlijk met Pussy Riot die een optreden gaven in een kathedraal in Sint Petersburg.”
Groningen heeft ook haar stempel gedrukt in de vaderlandse muziekgeschiedenis. Band als IOS, Splitsing en Make Believe hadden furore. Zijn hun videoclips ook te zien op de expositie?
“Nee. Maar ik moet daar aan toevoegen dat we daar wel mee bezig zijn. Samen met het Groninger Archief willen we een plein inrichten waarbij er aandacht zal zijn voor de Groningse videoclips. Dus ik verwacht dat er de komende periode nog een leuk extraatje aan toe wordt gevoegd.”
De expositie The World of Music Video is tot zondag 18 mei 2025 te zien in Forum Groningen.
