Het kabinet wil de komende dertig jaar elk jaar 250 miljoen euro investeren in de verduurzaming, leefbaarheid en het economisch perspectief in Groningen. Met het herstel van schade erbij komt dat voor het kabinet neer op een totaalpakket van 22 miljard euro, waarvan 7,5 miljard voor nieuwe plannen.
Dat maakten premier Rutte en staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw dinsdagmiddag bekend in Garmerwolde. Daarmee reageert het kabinet op de conclusies in het rapport ‘Groningers boven gas’ van de parlementaire enquêtecommissie naar de aardgaswinning in Groningen.
De premier begon zijn presentatie dinsdagmiddag met excuses aan de Groningers. “De machine rond gaswinning denderde door. Die machine heeft niet alleen huizen, maar ook levens van mensen beschadigd. Daarom bied ik, namens het kabinet, excuses aan voor wat er is gebeurd.”
“Het enquêterapport is indringend en de aanbevelingen laten aan duidelijkheid niets te wensen over. Er is inderdaad sprake van een ereschuld”, stelt Rutte. “Daar kunnen en willen we niet omheen. En die schuld moet worden ingelost. Het moet anders en het moet beter. En met alleen de mededeling dat we de conclusies en aanbevelingen van het rapport omarmen – wat overigens wel zo is – is niemand hier geholpen. Wat nodig is, zijn concrete acties en verbeteringen in de huidige manier van werken.”
In een interview na de officiële bekendmaking stelde Rutte te hebben gedacht aan opstappen vanwege de conclusies uit het rapport. Maar de premier kwam, naar eigen zeggen, tot de conclusie dat hij onderdeel wilde zijn van de oplossing van de aardbevingsproblematiek.
Vijlbrief snikt traan weg
Vijlbrief deed hetzelfde en stelde: “De erkenning van leed is belangrijk, maar schade aan levens is moeilijk herstelbaar. Dat spijt me zeer. Ik schaam me.” De staatssecretaris voegde daar aan toe dat de gaswinning hoe dan ook dit jaar of volgend jaar stopt, maar ook dat er de komende dertig jaar genoegdoening wordt gedaan aan de ‘ereschuld’ richting Groningen.
Na het wegslikken van een brok in de keel en een traantje uit de ogen zei Vijlbrief: “We laten Groningen niet meer los. Ieder jaar gaat er een grote som geld naar Groningen om de provincie te helpen. Ik zal me er persoonlijk voor inzetten dat Groningers niet meer achteraan komen. Die garantie heeft u van mij.”
Stuk minder geld dan gevraag, grootste deel gaat naar schadeherstel
Het kabinet investeert een stuk minder geld in Groningen dan door regio werd gevraagd. De komende dertig jaar moet er in totaal 22 miljard euro worden geïnvesteerd in de aardbevingsregio. Het gros van dit geld is bedoeld voor schadeherstel. Slechts 7,5 miljard is bestemd voor verduurzaming, leefbaarheid en het economisch perspectief.
De regio vroeg eind maart nog om 30 miljard euro voor deze projecten, met daarnaast tien miljard euro voor infrastructuur.
Vijftig maatregelen
Rond de gaswinning wil het kabinet onder meer dat bewoners uit een groter gedeelte van het gebied niet niet meer aan te tonen dat aardbevingsschade door gaswinning komt. Ook wordt wettelijk vastgelegd dat dit gebied wel groter, en niet kleiner gemaakt kan worden. Daarnaast houdt het kabinet op met onderzoeken naar de schadeoorzaak bij minder dan 40.000 euro. Ook krijgt het IMG geld om knelpunten op te lossen, onder meer aan de randen van het gebied waar verschillen bestaan tussen de huizen.
Daarnaast wil het kabinet dat bewonersbegeleiders van de NCG krijgen per schadezaak 50.000 euro bewoners te helpen en beslissingen te nemen.
Verduurzaming en economie
Als het aan het kabinet ligt, gaat er de komende dertig jaar zo’n 7,5 miljard euro naar verduurzamingsmaatregelen. Hiervoor had de regio eind maart zo’n dertig miljard euro ingetekend.
Van de miljarden wil het kabinet onder meer de energiearmoede in het aardbevingsgebied aan te pakken. Woningen die nog versterkt moeten worden, worden waar dat kan tegelijkertijd gereedgemaakt om op een later moment aardgasvrij te worden. Voor andere woningen in het gebied komt extra geld bovenop al bestaande landelijke regelingen. Daarnaast moeten de plannen ervoor gaan zorgen dat de werkgelegenheid en de schooluitval in het gebied naar het landelijk gemiddelde te brengen. Aardbevingscoaches in alle gemeenten moeten mensen met psychische problemen door de bevingen gaan ondersteunen.
Om de economie aan te pakken, wil het kabinet de regio ontwikkelen tot een moderne landbouwregio, maar ook tot een waterstofregio. Tenminste 33 procent van de nog aan te leggen capaciteit voor Wind op Zee moet gaan aanlanden in de provincie. Wat betreft gezondheid ligt de focus onder meer op het aantrekken van medisch specialistische opleidingen, het ontwikkelen van nieuwe opleidingen en trainingen, het oprichten van gezondheidshuizen waarin preventieve en curatieve zorg samenkomen, en verbetering van e-health toepassingen.
Een volledig overzicht van alle vijftig maatregelen is hier te vinden. Het bijbehorende kostenplaatje wat daar volgens het kabinet bij hoort, staat hier.
