Dat de luchttemperatuur in stedelijk gebied gemiddeld hoger is (ongeveer 8 graden verschil) dan in het omliggende landelijk gebied is onder de noemer ‘hittestress’ inmiddels een bekend fenomeen. Datajournalist Jelmer Visser analyseerde voor hoe dat zit in Groningen en ook in de Stad zijn duidelijk grote hitte-eilanden te zien.
Visser publiceerde vrijdag zijn tweede reeks warmtekaarten van Nederlandse steden op het journalistieke platform Innovation Origins. Het gaat om gegevens op 12 augustus, de derde dag van een hittegolf. Een maand geleden waren Arnhem, Eindhoven en Den Haag aan de beurt en vandaag (vrijdag) verbeelde Visser gegevens van de NASA-Ecostress Radiometer op het International Space Station in kaarten van Groningen, Tilburg en Utrecht. Let wel: het gaat om grondtemperaturen, niet om de temperatuur op anderhalve meter die het KNMI gebruikt voor de weersvoorspellingen.
Grote Markt tikt 48 graden net niet aan
Uit de data komen duidelijk ‘hotspots’ naar voren. De Grote Markt vormt het centrum van de grootste warmtekern en strekt zich uit naar het noorden en het zuiden. Op het marktplein tikte de grondtemperatuur de 48 graden net niet aan. De A vormt de westelijke grens van het ‘eiland’. Het Schuitendiep doet dat aan oostelijke zijde. Het langwerpige eiland stopt in zuidelijke richting bij het Gedempte Zuiderdiep, maar loopt naar het noorden flink door, tot ver voorbij het UMCG.
Sontplein ‘baas boven baas’
Niet het centrum van de Stad, maar het versteende Sontplein was op 12 augustus de grootste hittebron in Groningen. Dat valt ook Visser op: “Er is altijd baas boven baas in de vorm van het Sontplein, waar het in de buurt van de parkeerplaats van meubelgigant IKEA en (ironisch genoeg) de brandweerkazerne bijna de vijftig werd aangetikt.”
Het Sontplein heeft dan ook de eer om plaatst te nemen in de top tien van de heetste plekken die Visser tot nu toe meenam in zijn registratie. Gemiddeld bereikt het Sontplein een grondtemperatuur van 49,1 graad. Maar het plein redt het bij lange na niet om de nummer-1 plek te bereiken. Die eer gaat naar Utrecht, waar het Jaarsbeursplein op 12 augustus uitkwam op 55,5 graden.
‘Plantsoenen als koele oases’
De parken in de binnenstad lijken een verkoelende werking te hebben op hun omgeving. Het Noorderplantsoen, het Oosterpark en het Pioenpark bereikten qua grondtemperatuur de veertig graden niet. Het valt Visser daarbij op dat de omliggende wijken meeprofiteren van de koelte, waar behoorlijk versteende straten soms onder de 38 graden aan de grond wisten te blijven.
Hier is episode 3 van mijn cartografiereeks over hitte-eilanden met op deze vrijdag de situatie in Tilburg, Groningen en Utrecht.
Zelf vond ik het best verbazingwekkend welke van deze drie de boel het beste onder controle had. https://t.co/koGz0AwiGC
— Jelmer Visser (@DieTukkerfries) September 2, 2022
