Met een regiezitting is woensdagmiddag een aanzet gemaakt richting het hoger beroep in de zedenzaak rond voormalig burgemeester Koen Schuiling. Bij het gerechtshof in Zwolle vroeg de advocaat van Schuiling onder meer om politiechef Martin Sitalsing en (oud-)hoofdofficier Diederik Greive te laten getuigen in de zaak. Ook willen Schuiling en zijn advocaat dat de vrachtwagenchauffeur die melding maakte van het ‘masturbatie-incident’ een getuigenis aflegt.
De zaak werd woensdag nog niet inhoudelijk behandeld. Schuiling zelf was niet aanwezig in het gerechtshof, want de oud-burgemeester was te ziek om naar de zitting te komen. Volgens Schuilings advocaat Peter Koops komen de klachten onder meer door stress vanwege de zaak. Daarvoor is hij, volgens Koops, onder meer opgenomen geweest in het UMCG.
Behandeling op basis van dossier of ’trial by media’?
Tijdens de zitting lichtte de verdediging de redenen voor het hoger beroep toe. Volgens Koops heeft Schuiling geen eerlijk proces gehad en ontbrak cruciaal bewijs bij de eerdere behandeling van de zaak bij de politierechter. Schuiling zou daarnaast ‘publiekelijk’ zijn veroordeeld, al voor zijn proces. Koops stelt: “Het feit dat er dossiers zijn gelekt aan het Dagblad van het Noorden, de suggestieve opmerkingen die de politie maakte naar Schuiling tijdens zijn verhoor. Dit alles heeft geleid tot een ‘trial by media’. Schuiling is niet veroordeeld omdat hij burgemeester was, maar doordat hij burgemeester was.”
Het Openbaar Ministerie vindt dat het onderzoek naar de incidenten rond Schuiling op basis van meldingen van getuigen is uitgevoerd en dat de politie en de politierechter niet door perspublicaties zijn beïnvloed. Het OM haalt daarbij aan dat het alles heeft gedaan om het proces neutraal en eerlijk te laten verlopen, onder meer door de zaak over te dragen aan een andere politie-eenheid en een andere rechtbank. Volgens de openbaar aanklager schetst de verdediging ook een onterecht beeld van de manier waarop het OM en de politie zouden hebben gecommuniceerd met de commissaris van de Koning en het ministerie.
Moeten politiechef en oud-aanklager komen getuigen?
De advocaat van Schuiling wil daarnaast dat er nieuwe getuigen worden gehoord in het hoger beroep tegen Schuiling. Onder meer de vrachtwagenchauffeur die Schuiling zou hebben gezien, chef Martin Sitalsing van de Politie Noord-Nederland, oud-hoofdofficier van justitie Diederik Greive en voormalig woordvoerder Hans Coenraads zouden moeten verklaren bij het gerechtshof. De advocaat van Schuiling wil dat, omdat Greive en Sitalsing intern bevooroordeelde uitlatingen zouden hebben gedaan tijdens het onderzoek, onder meer richting commissaris van de Koning René Paas en toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Judith Uittermark.
Ook wil advocaat Koops dat in een aantal openbare stukken zwartgelakte gedeelten worden verwijderd. Daarnaast vroeg de advocaat van Schuiling om gesprekken uit de meldkamer met de ‘melder’ van het incident rond Schuiling aan het dossier toe te voegen.
Het OM kan zich vinden in het laten getuigen van de vrachtwagenchauffeur. Maar omdat Sitalsing niet namens de politie verantwoordelijk was voor de behandeling van de zaak (die was immers overgedragen aan de politie Oost-Nederland), vindt het OM het onnodig om de politiechef te laten getuigen. Ook het verhoor van Greive is volgens het OM niet relevant. Ook Coenraads hoeft van het OM niet te komen praten over het al dan niet lekken van informatie (een brief met hoe Schuiling de zaak heeft beleefd), omdat het OM geen belang zou hebben bij het lekken van deze informatie. De advocaat van Schuiling wilde ook een onderzoek naar de betrouwbaarheid van de getuigen, maar dat is volgens het OM alleen aan het hof om te beslissen.
Boete voor masturberen in auto
De zedenzaak rond oud-burgemeester Koen Schuiling begon op 25 maart 2024. Langs de A7 tussen Hoogezand en Stad werd Schuiling aangesproken door de politie, na een melding van de eerder genoemde vrachtwagenchauffeur. Die verklaarde dat hij Schuiling masturberend achter het stuur had gezien. Hij zou hierbij een tijd naast de vrachtwagen hebben gereden en zijn binnenverlichting hebben aangezet.
De zaak kwam in de publiciteit dankzij het Dagblad van het Noorden. De krant onthulde dat Schuiling een boete kreeg van 250 euro voor ‘schennis van de eerbaarheid’. Kort daarvoor kondigde Schuiling zelf al zijn vertrek aan, met als reden dat hij de energie niet meer had om zijn werk goed te kunnen doen. Daarna werd duidelijk dat er vanuit Den Haag druk zou zijn uitgeoefend door minister Uittermark richting Schuiling om af te treden vanwege de zedenzaak.
Schuiling was het niet eens met zijn boete en legde de zaak voor aan de politierechter in Zwolle. Die legde Schuiling in maart van dit jaar dezelfde straf op: een boete van 250 euro. Schuiling en zijn advocaat besloten daarop in hoger beroep te gaan.
Hoogleraar strafrecht: ‘Veroordeling met dit dossier had niet gemogen’
De zaak kreeg in september opnieuw veel aandacht na een reconstructie van NRC. De krant stelde dat de politie en het Openbaar Ministerie fouten hebben gemaakt bij de behandeling van de zaak en dat er sprake was van ’tunnelvisie’.
De kwestie draait om twee incidenten: een eerder, geheimgehouden incident met een vrachtwagenchauffeur op een parkeerplaats, en het tweede incident in maart 2024. Pas na het incident in maart, waarbij een weggebruiker Schuiling naar eigen zeggen masturberend achter het stuur zag, werd het eerdere incident opnieuw bekeken en ontstond een strafdossier.
Volgens de NRC leidde een combinatie van mondelinge overdracht en persoonlijke interpretaties ertoe dat de waarneming van één getuige (de vrachtwagenchauffeur) binnen enkele dagen uitgroeide tot doorslaggevend bewijs. Dit bewijs, zo stelde hoogleraar Sven Brinkhoff in de krant, had nooit als doorslaggevend mogen dienen.
Zaak gaat begin volgend jaar verder
Op 14 januari gaat het proces in de aanloop naar het hoger beroep verder. Dan beslist het gerechtshof welke verzoeken rond bewijsstukken en getuigen worden meegenomen in de zaak. Wanneer de inhoudelijke behandeling van het hoger beroep rond Schuiling begint, is nog niet duidelijk.
