Biomedisch wetenschapper Mathilde Vermeer van het UMCG heeft, samen met cardioloog Peter-Paul Zwetsloot (Erasmus MC), de Dekkerbeurs van de Hartstichting gewonnen. Met de prijs kunnen ze verder onderzoek doen naar ‘mini-hartspieren’, waarmee erfelijke hartziekten eerder opgespoord en beter behandeld kunnen worden.
De Dekkerbeurs werd donderdag toegekend en bestaat uit een geldbedrag van 650.000 euro en is bedoeld om jarenlang onderzoek naar hart- en vaatziekten mogelijk te maken. De Hartstichting geeft de prijs aan negen duo’s van een arts en een onderzoeker van verschillende onderzoekscentra.
Vermeer bouwt in het UMCG kleine stukjes mini-hartspier. Die maakt zij van stamcellen waarin precies dezelfde DNA-afwijkingen zitten als bij patiënten met erfelijke hartspierziekten. In Nederland dragen duizenden mensen zo’n erfelijke fout. De DNA-afwijkingen kunnen al op jonge leeftijd ernstige ziekten veroorzaken, zoals hartfalen, hartritmestoornissen of zelfs plotselinge dood. Maar de klachten verschillen sterk per persoon. De één krijgt een verdikt hart, de ander juist een zwakke of stijve hartspier. Daardoor is moeilijk te voorspellen wie ziek wordt en wanneer.
Met moderne technieken plaatsen de onderzoekers één specifieke DNA-afwijking in een stamcel. De cellen groeien vervolgens uit tot hartspiercellen. Daarvan maken ze kleine stukjes mini-hartspier waarin het ziekteproces langzaam zichtbaar wordt: van de eerste subtiele veranderingen tot ernstigere schade. Omdat alle mini-hartspieren dezelfde basis hebben, kunnen Vermeer en Zwetsloot precies zien welk effect elke mutatie heeft.
Naast het labonderzoek verzamelen zij ook medische gegevens van Nederlandse patiënten uit een grote database. Door die informatie te koppelen aan de resultaten uit het lab hopen ze beter te begrijpen waarom dezelfde erfelijke fout bij de ene persoon mild verloopt en bij de andere ernstig. Het uiteindelijke doel is het vinden van zogenaamde ‘biomarkers’: vroege signalen die laten zien dat iemand ziek gaat worden. Zo kunnen dragers van een erfelijke afwijking eerder worden gewaarschuwd en beter worden gevolgd. De mini-hartspieren bieden bovendien een veilige manier om nieuwe medicijnen te testen die vroeg kunnen ingrijpen.
