Door een spannend avontuur op sociale media te delen, proberen ze juist te bereiken dat mensen hun telefoon vaker wegleggen. Dat is het doel van Maarten Aleman en drie Groningse vrienden achter het account ‘Schermloos’. In de derde week van januari leggen zij op een watertrapper de Elfstedenroute af om geld in te zamelen voor stichting MIND.
Maarten, hoe is dit idee ontstaan?
“Eigenlijk is het een contradictie. We gaan een spannend avontuur beleven en dat delen op sociale media, terwijl ons doel juist is om het gebruik daarvan te verminderen. We willen laten zien hoe leuk het is om echte avonturen te ondernemen; dat je daar energie en geluk uit haalt en dat het leidt tot mooie ontmoetingen. In onze eigen omgeving zien we de enorme verslavende werking van sociale media, met de bijbehorende problematiek en polarisatie. Als je een hoge schermtijd hebt, kun je het idee krijgen dat de wereld vreselijk is. Natuurlijk gebeuren er nare dingen, maar er is ook veel moois te beleven. Met onze actie willen we dat zaadje planten. We willen een voorbeeld zijn.”
Daar hoort een fysieke uitdaging bij…
“Klopt. De afgelopen maanden hebben we nagedacht: wat is nu echt leuk om te doen? Behalve ikzelf bestaat het team uit Menno Kuipers, Olivier Bruinen en David Witsel. We kwamen op het idee om op een waterfiets de Elfstedenroute af te leggen. Ik weet niet of je weet hoe snel zo’n ding gaat, maar het is echt ontzettend langzaam. Waarom de Elfstedentocht? Twee van ons komen uit Friesland. We horen bij de generatie die de heroïsche tocht nog nooit heeft meegemaakt en, in de vorm zoals onze ouders en ‘pakes en beppes’ erover vertellen, die waarschijnlijk ook nooit gaat meemaken. Dus doen we het zo. Overigens is dit niet onze eerste uitspatting; afgelopen zomer fietste ik met Menno en Paulus op een trandem door Europa. Voor Olivier en David is dit de eerste keer dat ze bij zo’n project aanschuiven.”
Op een watertrapfiets dus…
“Ja, die hebben we zelf gekocht. Hij staat nu nog in een loods in Oude Pekela. We hebben er een spoiler op gebouwd, zodat het lijkt alsof het een supersnelle fiets is, maar het tegenovergestelde is waar. Toen we hem kochten bleek het ding lek te zijn, maar dat hebben we gerepareerd. Op zaterdag 3 januari testen we in Oude Pekela of hij echt blijft drijven. Vlak bij de loods gaan we de fiets in het water hijsen. Als dat goed gaat, begint het avontuur op 12 januari.”
Tekst gaat verder onder de foto:
Ik kan me voorstellen dat jullie al volop trainen…
“Met het trainen op de fiets moeten we nog beginnen, maar we volgen al wel wekelijks koudwatertrainingen. Waarom? Stel dat er onderweg iets gebeurt, we maken water of iemand valt erin… dan is het cruciaal dat er geen paniek ontstaat. Tijdens de tocht trappen er altijd twee mensen terwijl de andere twee rusten. Er rijdt een busje mee voor de begeleiding en bij het oversteken van de grote meren volgt er een boot voor de veiligheid.”
Hoe ziet de week in januari eruit?
“We starten dus op 12 januari in Leeuwarden. De precieze locatie bepalen we nog; de echte tocht start bij het WTC Expo, maar wij kiezen om bij de start door het centrum van de Friese hoofdstad te gaan, via de Nieuwestad. We willen de tocht in maximaal zes dagen volbrengen. Dat móét ook, want op de zevende dag heeft een van ons een verplichting waar hij niet onderuit kan. We hebben dus een stok achter de deur.”
Het zijn de donkere weken na Kerstmis: het is vroeg donker en de zon komt laat op…
“We bouwen verlichting in op de fiets. De dagen zelf vullen we met leuke activiteiten, zoals ontmoetingen met inwoners en mensen die ons aanmoedigen. De nachten hopen we door te brengen in schuren of dat mensen ons een plekje aanbieden. Mocht dat niet lukken, dan hebben we een tent mee als back-up. Hoe we het precies indelen, fietst elk duo één of twee uur, gaan we proefondervindelijk ontdekken. Je kunt alles van tevoren vastleggen in draaiboeken, maar een té gedegen voorbereiding kan bij dit soort acties ook tegen je werken.”
De laatste Elfstedentocht was in 1997. Wat als het toevallig wél gaat vriezen in die week?
“Dat is het grootste obstakel. Als er ijs ligt, gaan we dat in geen geval breken. Dan moeten we improviseren. We zouden bijvoorbeeld de schaatsen onder kunnen binden om de tocht toch te voltooien. Of we gaan iets anders bedenken.”
De actie is gekoppeld aan een goed doel: stichting MIND
“Klopt. Het team in het busje en op de boot maakt content voor onze kanalen om mensen te inspireren. Dit zal te tijde van onze tocht geplaatst gaan worden op de accounts zodat we mensen mee gaan nemen op ons avontuur. We willen laten zien dat dit soort evenementen zorgen voor verbinding en nieuwe ontmoetingen, wat ontzettend veel oplevert voor je mentale gezondheid. Stichting MIND zet zich hiervoor in en wij vragen mensen om aan hen te doneren. Na afloop verkopen we de waterfiets en ook die opbrengst gaat naar de stichting. Overigens wordt er ook een film gemaakt. Maar omdat het maken van een film veel tijd kost, bijvoorbeeld het monteren, het geluidsdesign en de kleurbewerking, zal deze op een later moment verschijnen.”
Stel dat mensen langs de route dit lezen en een slaapplek hebben…
“Dan mogen ze zeker contact met ons zoeken! Dat kan via een direct message op Instagram. Dat mag nu al, maar ook tijdens de tocht. Tijdens het varen zitten we zo min mogelijk op ons scherm, maar voor dit soort essentiële zaken maken we een uitzondering. Dat geldt ook voor mensen die een stukje mee willen varen of ons willen aanmoedigen: dat wordt enorm gewaardeerd.”
Tot slot: in Groningen hebben we de Noorderrondrit. Was het als trotse Groningers niet leuker geweest om die route te kiezen?
“Haha, een goed punt! Maar de Elfstedentocht heeft iets universeel heroïsch. Mijn pake heeft in ’85 en ’86 meegedaan; met die verhalen zijn wij opgegroeid. Bovendien kent iedereen in Nederland de Elfstedentocht, wat helpt als je geld ophaalt voor een goed doel. Maar we blijven trotse Groningers, dus wie weet leggen we de Noorderrondrit in de toekomst nog eens af. Het is altijd goed om dromen te houden.”
Op Instagram zijn Maarten, Menno, Olivier en David hier te volgen. Ook zijn ze te volgen via YouTube, via TikTok en via Facebook.
Afgelopen zomer ging Maarten en twee vrienden op een trandem door Europa. Verslaggever Olivier Steppé maakte een reportage:
