Dit weekend een uurtje langer slapen: “Engelse tijd is voor ons de beste oplossing”

In de nacht van zaterdag op zondag gaat de klok weer een uur terug. Hoewel veel mensen dit uur ‘cadeau’ zien, wordt de roep om de zomertijd en wintertijd permanent af te schaffen steeds luider. De vraag is echter: welke tijd moeten we dan kiezen?

Volgens chronobioloog Marijke Gordijn van de Rijksuniversiteit Groningen is de oplossing simpel, maar niet de meest besproken: we moeten permanent overstappen op de ‘Engelse tijd’, oftewel de West-Europese Tijd (WET). “Mijn voorstel zou zijn om de klok in de nacht van zaterdag op zondag niet van 03.00 uur naar 02.00 uur te verzetten, maar direct naar 01.00 uur, en die tijd vervolgens definitief aan te houden”, liet Gordijn al eerder optekenen.

De EU en de verstoorde biologische klok
Het debat over het afschaffen van de klokverzetting is niet nieuw. Enkele jaren geleden onderzocht de Europese Unie de wens van burgers: acht op de tien van de 4,6 miljoen respondenten wilde stoppen met het verzetten van de klok. Toch is er tot op heden nog geen besluit genomen. Volgens Gordijn is de wetenschappelijke noodzaak voor een permanente tijd duidelijk: het constante schakelen verstoort de biologische klok van mensen. “Ongeveer een kwart van de mensen heeft last van het invoeren van de zomertijd. Een op de vier heeft moeite om in slaap te komen en bouwt een slaaptekort op. Dit duurt voor velen vier weken, en sommigen hebben er de hele zomer last van.”

De biologische klok, geregeld door zo’n 20.000 hersencellen, regelt essentiële lichaamsprocessen zoals de bloeddruk, lichaamstemperatuur en reactiesnelheid. Het ochtendlicht is cruciaal om deze klok dagelijks te resetten.

Waarom de huidige zomertijd gevaarlijk is
Hoewel veel voorstanders pleiten voor een permanente zomertijd (wat feitelijk de huidige Midden-Europese Tijd is), waarschuwt Gordijn hier juist voor. “Als we permanente zomertijd invoeren, leven we volgens de Oost-Europese tijd. In de winter zou het pas tegen 10.00 uur licht worden,” legt ze uit. “Je biologische klok kan zich dan niet resetten, omdat je al veel eerder op je werk of school moet zijn. In de avond is het langer licht, waardoor je later moe wordt en later gaat slapen. Maar de wekker gaat vroeg, in het donker. Dat betekent minder slaap.” Slaapgebrek vergroot de kans op ongelukken en verhoogt op de lange termijn het risico op hart- en vaatziekten en overgewicht.

“We zitten in de verkeerde tijdszone”
In ons land werd vroeger de zon gebruikt voor de tijd. Het hoogste stand van de zon gaf het tijdstip van 12.00 uur aan. Maar omdat dit voor elke breedtegraad anders is was dit onpraktisch. Tussen Amsterdam en Enschede was er bijvoorbeeld een tijdsverschil van tien minuten. Daarom werd de Amsterdamse tijd ingevoerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de tijd van het Duitse Rijk overgenomen en schoven we één tijdszone op. Dat is nooit afgeschaft. Om 12.00 uur staat de zon niet boven Amsterdam op het hoogste punt, maar boven Berlijn. Daarmee zitten we in de verkeerde tijdszone. Tijdens de zomertijd is het nog extremer. Dit werd ingevoerd in 1977 tijdens de oliecrisis. De gedachte was door het langer licht te laten blijven er minder energie gebruikt zou worden. Maar door die zomertijd komen we in de tijdszone te zitten waarbij om 12.00 uur de zon op het hoogste punt staat in Oekraïne en Griekenland.

Engelse tijd
Volgens Gordijn is daarom de Engelse tijd de beste tijd voor ons: “Als je kijkt naar de stand van de zon dan hoort Nederland eigenlijk in de tijdszone van Engeland. Dan zitten we ook in de oorspronkelijke tijdszone. Daarmee krijgen we een optimale hoeveelheid ochtendlicht waardoor we de biologische klok goed kunnen resetten. En je krijgt minder avondlicht. Maar maak je geen zorgen, de warme avonden zullen best gezellig blijven. Het voordeel is namelijk dat je er beter door kunt slapen.”