‘Come From Away’. Dat is de titel van de musical die GOOV Muziektheater in de zomer van 2027 op de planken gaat brengen. Een bijzonder verhaal, want de voorstelling had eigenlijk in 2021 al in Groningen te zien moeten zijn. Een gesprek met voorzitter Philip van Heemstra van GOOV.
Philip, wat is de achtergrond van dit stuk?
“Van origine is het een productie die aan de andere kant van de oceaan is gemaakt. Vanwege het succes is er een Nederlandse vertaling van gemaakt. De Nederlandse tournee, met hoofdrollen voor Willemijn Verkaik en Rosalie de Jong, werd enorm goed ontvangen en ontving maar liefst vier Musical Awards. De musical werd in vele Nederlandse theaters uitgevoerd, maar kwam door corona nooit naar Groningen. In 2021 zou de voorstelling in Groningen spelen, maar door een piek in het aantal coronabesmettingen ging dat toen niet door.”
Hoe jammer was dat?
“Dat was ontzettend jammer. De musical vertelt een heel mooi en bijzonder verhaal. Het is ook een waargebeurd verhaal dat nog altijd actueel is. Het heeft namelijk te maken met de aanslagen op 9/11. Die vreselijke aanslagen hadden grote internationale gevolgen. Er zijn twee oorlogen uit voortgevloeid en je kunt wel zeggen dat die dag in september onze wereld blijvend heeft veranderd. Zo duister als dat klinkt, zo is de voorstelling niet, want die is juist heel krachtig en positief. De voorstelling die ik noemde, gaan wij zelf spelen. De speelrechten zijn inmiddels beschikbaar gekomen, waardoor wij het stuk zelf mogen gaan spelen. En dat pakken we op. We hebben deze voorstelling in Amsterdam gezien, en als GOOV dachten we direct: dit is iets voor ons. Dit kunnen wij ook spelen.”
Waar gaat de voorstelling over?
“Het speelt zich af in het stadje Gander, op een eiland aan de uiterste oostkust van Canada. Het is 11 september 2001. Bij het stadje ligt een groot vliegveld dat nog maar nauwelijks wordt gebruikt. Je zou het vergane glorie kunnen noemen. Vroeger landden er trans-Atlantische vluchten om er te kunnen tanken. Maar de ontwikkeling staat niet stil, er kan steeds meer brandstof mee, en de faciliteiten op Gander worden overbodig. Wanneer in de ochtend van 9 september een tweede vliegtuig in het World Trade Centre in New York vliegt, wordt het volledige luchtruim gesloten. Iets dat nog nooit eerder was gebeurd. Vliegtuigen moesten zo snel mogelijk landen of werden omgeleid buiten de Verenigde Staten, en zo kreeg Gander een telefoontje dat er 38 vliegtuigen aan kwamen die er een plek moesten krijgen.”
Een gigantische operatie…
“Absoluut. In eerste instantie gaat het dan over het stallen van de vliegtuigen: past dat en lukt dat. En je moet je voorstellen: Gander had op dat moment ongeveer 6.500 inwoners. In de vliegtuigen zaten gezamenlijk 7.000 passagiers. Deze mensen moesten in eerste instantie aan boord blijven. Het was namelijk onbekend of er nog meer terroristen zich in vliegtuigen bevonden. Tegenwoordig zijn we via onze smartphones snel op de hoogte van wat er zich afspeelt. In die tijd was dat anders. Het was niet direct helder wat er zich in Amerika afspeelde. Na 24 uur mochten de passagiers van boord. Het was echter onbekend hoe lang ze in Gander zouden moeten verblijven.”
En dat raakt ook de kern van de voorstelling hè?
“Dat klopt. In de voorstelling zie je dat de mensen in Gander letterlijk de schouders eronder zetten. Wie de passagiers ook waren, waar ze ook vandaan kwamen, er ontstond een drive van: we gaan dit fixen. Oude kleren werden van zolders gehaald en eten en drinken werd geregeld. De inwoners hebben de passagiers opgevangen alsof het hun medebewoners waren. En er ontstaan ook heel bijzondere situaties. Eén van de vliegtuigen was onderweg naar een Afrikaans land. Een groot deel van de passagiers sprak geen Engels. Zij stappen het vliegtuig uit en zien allemaal mensen in uniform staan. Dat waren mensen van het Leger des Heils die in allerijl waren opgetrommeld om te komen helpen. Maar leg dat maar eens uit aan Afrikanen die geen Engels spreken. Eén van de mensen van het Leger des Heils ziet een passagier een bijbel vasthouden. Hij wijst in die bijbel naar een vers die draait om ‘het niet bang hoeven zijn’. En zo wordt er verbinding gelegd. Je kunt spreken over hele bijzondere lijnen.”
De situatie op Gander duurt uiteindelijk vier dagen. Hoe komt dit naar voren in de voorstelling?
“We laten zien dat het dagelijkse leven zijn beslag krijgt, maar dat er ook grote zorgen zijn. We zullen bijvoorbeeld hele mooie muzikale stukken spelen. Gander heeft van oudsher een link met Ierland. De Ierse roots zullen aan bod komen met de Irish folk-muziek. Er zijn momenten dat er een feestelijk kroeggevoel ontstaat, maar dus ook de zorgen. Eén van de passagiers heeft bijvoorbeeld een zoon die werkzaam is bij de brandweer van New York. Leeft hij nog? Je hebt het over een levensbedreigende onzekerheid. En de hele setting: wildvreemde mensen die slapen bij de mensen in Gander thuis. Het is een ontzettend inspirerend verhaal, dat mensen heeft samengebracht en ontzettend krachtig is. En nog steeds: door die situatie toen zijn er vriendschappen ontstaan die tot op de dag van vandaag duren. Ik kan me voorstellen dat hier volgend jaar, wanneer het 25 jaar geleden is, uitvoerig bij stil zal worden gestaan.”
Dit artikel begon met de tekst dat jullie deze voorstelling in 2027 gaan spelen. Is het niet jammer dat jullie deze voorstelling volgend jaar niet kunnen spelen?
“Dat is helaas niet gelukt. Als GOOV spelen we onze voorstellingen in de Stadsschouwburg. Daar hebben we een goede relatie mee. We hebben de unieke positie dat we daar mogen spelen, maar we hebben ons wel te schikken aan de planning. Volgend jaar bleek dit niet meer inpasbaar te zijn. Is dat jammer? Ja. Aan de andere kant hebben we daardoor ook ruimschoots de tijd om ons voor te bereiden. Aan het stuk zullen 45 mensen meespelen. Het orkest zal bestaan uit dertig mensen, en daarnaast zijn er veertig mensen nodig achter de schermen. Het gaat om een grote productie.”
Ik kan me voorstellen dat wellicht mensen dit artikel lezen met het idee: ik zou hier wel in mee willen spelen. Is dat mogelijk?
“Wij zijn een vereniging die voorstellingen maakt en we zoeken altijd mensen. Qua zang zijn we bijvoorbeeld op zoek naar tenoren en bassen. Dus ja, mensen zijn altijd welkom. Binnenkort hebben we ook een open repetitie. Mensen kunnen zich aanmelden om langs te komen om te kijken. Ze kunnen dan letterlijk aan den lijve ondervinden of het iets is. Mocht het klikken, dan vindt daarna een ledenauditie plaats waarin we gaan onderzoeken of je past in het geheel. We zoeken mensen die kunnen zingen, dansen en spelen. Als je niet zo goed bent in dansen, dan hoeft dat overigens geen probleem te zijn. Iedereen heeft zijn krachten, en daar vinden we een weg in.”
Je klinkt erg enthousiast…
“We hebben hier ontzettend veel zin in. GOOV is een mooie vereniging. We hebben leden van 18 tot 80 jaar uit allerlei hoeken van de samenleving. Die diversiteit zijn we heel trots op. En er staat een mooie periode voor de deur. In 2028 bestaat GOOV honderd jaar. Dat is echt uniek. Dat gaan we vieren met een groot lustrum en een lustrumvoorstelling. Dus er komen hele mooie dingen aan.”
Meer informatie over GOOV Muziektheater vind je op deze website.
De Canadese omroep CBC maakte een documentaire over de voorstelling:
