De Groninger Bodem Beweging (GBB) wil komende dinsdag in Brussel aandacht vragen voor de gevolgen van internationale handelsregels voor Groningen. Volgens de organisatie gebruiken Shell en ExxonMobil het omstreden ISDS-systeem om hun verantwoordelijkheid voor de mijnbouwschade te ontlopen.
De GBB spreekt dinsdag in het Europees Parlement, tijdens een programma van Friends of the Earth Europe en SOMO. Daar roept de organisatie Europarlementariërs op om het Investor–State Dispute Settlement (ISDS) definitief af te schaffen. Het ISDS maakt het mogelijk dat bedrijven landen aanklagen bij geheime arbitragepanels, buiten de gewone rechter om.
Miljarden eisen en rekeningen niet betalen
Shell en ExxonMobil eisen via dit systeem onder meer miljarden euro’s compensatie van de Nederlandse voor misgelopen winsten. Intussen staat er meer dan 550 miljoen euro open aan rekeningen die de Staat nog bij NAM en de moederbedrijven heeft uitstaan.
Het kabinet liet vrijdag weten dat verdere gesprekken met NAM voorlopig zijn gestaakt. Volgens minister Hermans en staatssecretaris Van Marum moet een nieuw kabinet beslissen of de onderhandelingen later weer opgestart kunnen worden.
In februari besliste een scheidsgerecht dat Shell en ExxonMobil inzage krijgen in de miljarden die nodig zijn voor de schadevergoeding en versterking in het Groningse aardbevingsgebied. Zij mogen meekijken met financiële rapporten en controles.
‘Onacceptabel’
Volgens de GBB is dat onacceptabel, omdat de veroorzakers van de schade zo invloed krijgen op de afhandeling ervan. “Wat als Shell en ExxonMobil straks schademeldingen mogen betwisten? Of als versterkingsprocedures nog meer vertraging oplopen?”, vreest voorzitter Coert Fossen van de GBB. “De beloofde ereschuld mag geen loze belofte worden.”
Volgens de GBB laat Groningen zien wat er misgaat met ISDS: terwijl bewoners jarenlang moeten vechten voor schadevergoeding, kunnen grote bedrijven via besloten panels snel hun zin doordrijven. Nederland stapte al uit het Energiehandvestverdrag, maar heeft nog tientallen verdragen waarin ISDS-clausules staan. Zolang die blijven bestaan, kunnen multinationals volgens de GBB democratische besluiten ondermijnen.
