Insecten in de wijk Vinkhuizen zitten er sinds enkele jaren warmpjes bij. In de wijk bevinden zich twee bijenhotels. Deze hotels zijn niet van hout gemaakt, maar bestaan uit een betonnen basissteen.
“In de wijk bevinden zich twee van deze hotels,” vertelt Paul Borggreve van de wijkvereniging. “Er staat er eentje bij de Veldspaatflat en eentje is er geplaatst in het Diamantpark. Het hotel ziet er uit als een flat bestaande uit vier basisstenen die op elkaar zijn geplaatst en een ombouw van cortenstaal. Het beschermt wilde bijen en is vandalismebestendig. Vier jaar geleden is het Diamantpark opnieuw ingericht. In de perken zijn bloeiers geplant en als kroon op het vernieuwde park is door de gemeente de bijenflat geplaatst. Of de flat een succes is? Dat weten we niet. Door de constructie hebben we daar een slecht zicht op. Je kunt er niet makkelijk in kijken.”
Rond het jaar 2000 ontstond het idee om hotels voor insecten te plaatsen om ze daarmee een handje te helpen. In ons land is al geruime tijd bekend dat het niet goed gaat met de insectenpopulatie. Veel bijensoorten worden bedreigd en sommige zijn zelfs verdwenen. Recent onderzoek in het Journal of Applied Ecology wijst uit dat ook plantensoorten die afhankelijk zijn van insecten voor bestuiving, achteruitgaan. De bijenhotels moeten de insecten helpen.
Blok hout met gaten
De eerste insectenhotels bestonden voornamelijk uit een blok hout met gaten of een verzameling van natuurlijke buisjes waarin insecten hun eitjes kunnen leggen. Door de jaren heen werden hotels ook steeds groter. Maar al snel bleek dat die grote hotels niet zo gunstig zijn. Zo zijn ze bijvoorbeeld broedplaatsen voor parasieten en mijten. Veel hotels zijn daarom na een paar jaar niet meer bruikbaar.
Mennie Oosterhuis is wijkklimaatambassadeur in Vinkhuizen: “Bijenhotels zijn een heel moeilijk iets. Negen van de tien keer lukt het niet om er families in te herbergen. Voor een deel komt het ook door onkunde. Wist je dat de achterkant van een hotel dicht moet zijn? En dan nog heb je geluk nodig. Jaren geleden hebben we op volkstuinencomplex Golden Raand een hotel van 1.20 bij 1.20 meter gebouwd. Compleet met sedumdak. Maar de insecten zagen het niet als een hotel. Ook niet als we er larven in stopten. Twee jaar geleden hebben we het hotel maar afgebroken.”
Oosterhuis wijt het aan geluk: “Een zwager van mij heeft een tijd geleden een insectenhotel naast de achterdeur van zijn woning geplaatst. Dat is een plek waar het niet zou werken. Maar je raadt het al, het hotel zat direct vol. Dus je hebt er geluk bij nodig. Waarbij het dus belangrijk is dat de achterkant afgesloten is, en dat het ook niet direct in de volle zon staat. Half in de zon is perfect.”
Betonproduct
De twee hotels in Vinkhuizen bestaan niet uit hout maar uit een betonproduct. “In vele bouwmarkten en andere winkels worden bijenhotels verkocht: een houten huisje gevuld met staafjes bamboe, dennenappels en stukken hout met geboorde gangen,” laat het bedrijf Buginn weten. “Helaas zijn er een aantal redenen waarom deze bijenhotels vaak niet functioneren. Dit kan liggen aan het product zelf, de manier waarop het gebruikt wordt of de schaal waarop het product wordt ingezet. Bijenhotels zijn vaak niet optimaal ontworpen voor hun doel: gaten hebben een te grote diameter en zijn te ondiep, randen zijn rafelig waardoor de delicate vleugels van bijen beschadigen of de gebruikte materialen zijn verkeerd. Bijenhotels worden ook vaak verkeerd toegepast: het hotel wordt niet op het zuiden gericht, of wordt bijvoorbeeld niet schoongemaakt.”
In 2013 is de Buginn ontworpen: het bestaat uit een betonsteen met twee compartimenten. In de compartimenten worden doosjes (kernen) geplaatst. Het ene doosje bevat buisjes van riet en bamboe, het andere leem waarin insecten een holletje kunnen graven. De steen wordt afgesloten door een designdeksel met gaatjes, waarlangs de insecten de buisjes kunnen bereiken. In 2018 werd er een bijenflat ontwikkeld die uit vier basisstenen bestaat en een ombouw van cortenstaal heeft. Borggreve: “Het idee is dat door de aanwezigheid van vrolijke bloeiers in de perken het een aantrekkelijk geheel is voor insecten. Dat is zoals gezegd belangrijk omdat veertig procent van de bestuivers, zoals bijen en vlinders, met uitsterven wordt bedreigd.”
In Vinkhuizen zijn ze blij met de hotels omdat het vermoeden bestaat dat het werkt. “Wel kunnen we stellen dat er hier sindsdien hele sjieke bijen vliegen. De prijs van het hotel is met ongeveer 1.300 euro aan de dure kant.”
