Dubai was eerder deze maand het toneel van de scheikundeolympiade, waar tieners van over de hele wereld praktijk- en theorietoetsen maakten. Twee leerlingen van het Willem Lodewijk Gymnasium namen deel: Daniël Vleugel en Imre Bekkering. Laatstgenoemde ging tot eigen verrassing met de bronzen medaille naar huis.
Daniël, om met jou te beginnen: hoe was het?
“Het was heel leuk. We hebben het ook heel leuk gehad als team. Het Nederlandse team bestond uit vier personen: naast mij en Imre waren dat Kjeld Zwitserloot en Koen in ’t Hout. Aan de Nationale Scheikundeolympiade deden zo’n drieduizend scholieren mee. Na verschillende voorrondes namen uiteindelijk twintig het tegen elkaar op in de finaleweek bij Symeres in Nijmegen. Na een praktijk- en theorietoets bleek Kjeld te hebben gewonnen. Onze scores waren ook dusdanig goed dat we ons met ons vieren plaatsten voor de 57e editie van de Internationale Chemieolympiade die in Dubai plaatsvond.”
Enkele weken geleden spraken we met Imre over de voorbereidingen op deze olympiade. Jou hebben we nog niet eerder gesproken. Wie is Daniël Vleugel precies?
“Goh, wie is Daniël? Dat ben ik zelf eigenlijk ook nog aan het uitvogelen. Ik heb twee keer eerder aan een olympiade deelgenomen: in 2023 ben ik in Bangkok geweest en eerder dit jaar was ik in Kroatië. Toch denk ik dat ik wat anders in elkaar steek dan de gemiddelde olympiade-deelnemer: ik ben er namelijk niet zo mee bezig. In mijn vrije tijd ben ik met muziek en sport bezig. Ik beschouw mezelf ook niet als een ‘giga-nerd’. Ik ben best wel normaal. Neem andere deelnemers: zij zijn ontzettend bezig met de olympiade. Ik zit op een ander niveau, ik probeer er wat lol in te brengen.”
Tekst gaat verder onder de foto:
Hoe ben je in de wereld van de olympiades terechtgekomen?
“Dat is te danken aan Imre. Enkele jaren geleden, in 2022, heeft hij zich op school sterk gemaakt voor deelname van het WLG aan de Junior Olympiade Natuurwetenschappen. De school steunde dit en na deelname besloot Imre het over te laten aan de rest van de school, zodat het kon worden voortgezet. Hij heeft toen in verschillende klassen een presentatie gegeven, wat mij erg aansprak. Ik heb me aangemeld en ben in het team terechtgekomen. Uiteindelijk heeft het enthousiasme mij gegrepen en volg ik hem letterlijk in zijn voetsporen: in 2022 won hij brons, een jaar later won ik die prijs. In 2024 won hij zilver, en dit jaar won ik zilver. Dat schept een band en we zijn dan ook goede vrienden geworden.”
Imre: we spraken jou kort na de landelijke olympiade. Wat is er daarna allemaal gebeurd?
“Om ons goed voor te bereiden voor Dubai hebben we een driedaagse training gehad op de Rijksuniversiteit Groningen. We hebben daar oefencolleges gevolgd en geprobeerd zoveel mogelijk stof te behandelen. Op 5 juli zijn we bij het krieken van de dag naar Schiphol gereden. Daniël reed met ons mee. En toen begon de reis. Toen we aankwamen in Dubai, viel de warmte als eerste op. Vervolgens gingen we naar ons hotel waar ook de andere deelnemers verbleven.”
Wat was het hoogtepunt van deze reis?
“Dat waren de contacten met de andere landen. In het vliegtuig naar Dubai zat ook de Litouwse delegatie. Daar hebben we gelijk contact mee gelegd. Maar we hebben ook hele leuke contacten opgebouwd met deelnemers uit Irak, Canada en Montenegro. Eigenlijk heeft het mij verbaasd hoe snel je een connectie maakt. Het is ook niet zo dat je een aantal scheikunde-nerds op een hoop gooit: we hebben best wel wat leuke dingen gedaan. We hebben de stad Abu Dhabi bekeken. We zijn naar een indoor pretpark geweest, we hebben een moskee bezocht en we hebben een bezoek gebracht aan een dependance van het Louvre Museum. Juist deze activiteiten zorgden er ook voor dat je andere deelnemers leerde kennen.”
Tekst gaat verder onder de foto:
Daniël: was dit voor jou ook het hoogtepunt?
“Jazeker. Hoewel de vrijheid wel wat beperkt was. Bij eerdere edities was er meer mogelijk. Maar dat komt vooral door de omstandigheden. Als het overdag 50 graden is, dan ga je niet fijn even een stad in. Je zoekt dan de plekken op die koel zijn. En om misschien even wat duidelijk te maken: om aan een olympiade mee te doen, hoef je geen nerd te zijn die de hele dag in de boeken zit. Zulke deelnemers zijn er wel hoor. Bijvoorbeeld de Chinezen. Maar daar spelen heel andere factoren: van hen wordt toch wel verwacht om op dergelijke evenementen te presteren. Daar staat veel druk op.”
De hoofdmoot waren de toetsen, waarbij de praktijktoets vijf uur duurde.
“Van tevoren weet je niet wat je kunt verwachten. Het bestond uit drie verschillende practica. Je volgt de handleiding, maakt berekeningen en beantwoordt de vragen. Je hebt inderdaad vijf uur de tijd, dus je denkt dat het wel lukt. Niet dus. Het was echt een beproeving waarbij het niemand lukte om alles op tijd af te krijgen. Je hebt het over een toets die op een heel hoog niveau ligt.”
Weer naar jou, Imre. Hoe zag deze practicumtoets eruit?
“Bij één van de opdrachten moesten we een ijzercomplex synthetiseren. Bij een andere opdracht moesten we analyses van aminozuren determineren. Dus je hebt het over een mix waarbij jij moet aangeven welke zuren erin zitten. Dat klinkt simpel, maar je verkijkt je daar snel op. Neem bijvoorbeeld een coronatest: één of twee streepjes geven aan of je wel of geen corona hebt. Maar dat is wat wij een ‘vage’ test noemen. Bij deze test moesten we kijken naar aminozuurverbindingen: welke van de vijf is het? Je zult het echt goed moeten ontleden.”
Sta je dan in een laboratorium? Hoe ziet zoiets eruit?
“Ze hebben er echt wat van gemaakt in Dubai. Op de avond voorafgaand hadden we een openingsceremonie waarbij er veel camera’s en fotografen aanwezig waren. Dat gold ook voor de toetsen. Ze vonden plaats in de grote hal van een conferentiecentrum. Lange rijen tafels waar wij aan het werk waren, werden gescheiden door wanden, zodat je niet bij andere deelnemers kon afkijken. Het was een leuke opzet, met veel media aanwezig.”
Daniël: er moest ook een theorietoets gemaakt worden. Wat kun je daarover vertellen?
“Ook die duurde vijf uur. Deze toets zit een aantal niveaus hoger dan een centraal eindexamen op de middelbare school. Slecht een klein aantal deelnemers wist de toets binnen vijf uur af te ronden: onder andere één van de Chinezen lukte dit, waarvan later duidelijk werd dat hij ook had gewonnen. Je hebt het over een erg pittige toets, en ik denk dat ik mij er niet goed op voorbereid heb. Dat had ik beter kunnen doen. Wat voor vragen werden er gesteld? De eerste vraag ging bijvoorbeeld over een organische synthese. Je hebt een stof en door middel van allerlei stappen worden er stoffen aan toegevoegd. Aan ons de taak om te beoordelen wat het product is en welke reactie er zal optreden.”
Mag je bij deze toets hulpmiddelen gebruiken?
“Nee. Bij de Nederlandse olympiade konden we gebruikmaken van de BiNaS waar allerlei formules in staan. Die mochten we hier niet gebruiken. Dus alles wat in de BiNaS staat, moesten we eigenlijk in ons hoofd hebben zitten. Wel kregen we wat handreikingen. Bij de vraag die ik zojuist presenteerde, ging het om zes stappen. Door middel van pijlen naar de stoffen werd gevraagd om drie onbekende stoffen te benoemen. Dus ja, pittig.”
Dan naar het resultaat. En Imre, dan moet ik bij jou zijn…
“Haha. Ik ben echt zeer tevreden. Ik heb de bronzen medaille in de wacht gesleept. Toen we de toetsen gemaakt hadden, dacht ik: het kan erin zitten, maar het kan net zo goed helemaal niks zijn. Qua gevoel had ik de theorietoets op een logische manier kunnen beredeneren. Maar het moment dat je de bronzen medaille krijgt uitgereikt: dat was echt een euforisch moment. De medaille heeft inmiddels een mooie plek gekregen op mijn kamer. Ik ben daar heel trots op.”
Tekst gaat verder onder de foto:
En nu weer terug in Groningen. Hoe ziet de rest van de zomer er voor jou uit?
“Toen ik net terug was uit Dubai, ben ik met mijn familie een aantal dagen naar Zweden geweest om daar vakantie te vieren. Sinds een paar dagen ben ik weer terug in het Groningse om lekker uit te rusten. Ondertussen ben ik druk bezig met de voorbereidingen op het nieuwe studiejaar. In september ga ik aan de TU in Delft Aerospace Engineering studeren. Ik heb alleen nog geen kamer kunnen bemachtigen. Ik heb wel een noodoplossing omdat ik familie in de buurt heb wonen, maar het mooiste is dat ik een eigen kamer heb. Dus ik ben volop aan het struinen op de grote websites. Mensen die mij zouden kunnen helpen, mogen mij altijd een mail sturen.”
Daniël: waar Imre voor het laatst onder de vlag van het WLG opereerde, begin jij in september aan je laatste schooljaar. Als we het over scheikunde hebben: voor veel mensen is dat een vak waar ze met afgrijzen aan terugdenken. Wat is er volgens jou zo leuk aan?
“Eigenlijk hebben die mensen die er met afgrijzen aan terugdenken wel gelijk: scheikunde op de middelbare school is helemaal niet zo interessant. Kijk naar het eindexamen. Dat is eigenlijk meer een soort begrijpend lezen. Het vak wordt niet op de juiste manier getoetst, en daardoor slaat het schoolprogramma ook de verkeerde toon. Scheikunde is een vak voor mensen die houden van puzzelen. Het is in de wetenschap een tussenvak: natuurkunde en wiskunde zijn heel theoretisch, biologie is heel praktisch. Scheikunde bevindt zich ertussenin. Het is een nuttig vak waarmee je de wereld kunt verbeteren.”
Hoop je volgend jaar weer aan deze olympiade mee te kunnen doen?
“Dat lijkt me heel leuk. En ik hoop dat nog veel meer jongeren hieraan mee gaan doen. Bij een olympiade denken mensen al snel aan nerds: aan jongens en meisjes die de hele dag in de boeken zitten. Juist daardoor schrikt een olympiade veel jongeren af. Ik probeer het relaxter aan te vliegen. En toch heb ik op drie internationale finales gestaan. Het brengt mooie ervaringen met zich mee. En dat kan ik iedereen aanraden. Echt.”
