De Blije Bodem heeft de wind in de zeilen: “Elke wijk verdient zo’n tuin”

De oogstperiode staat voor de deur. Reden genoeg om eens te kijken bij De Blije Bodem, dat in 2022 van start ging. Volgens Bas Welvering kan er gesproken worden van een verrassend succesvol seizoen dat veel producten oplevert.

Bas, augustus staat voor de deur. Hoe gaat het tot nu toe?
“Het gaat dit seizoen verrassend goed. Dat komt mede door het mooie klimaat: in het voorjaar en de eerste zomermaanden hadden we veel zon en zo nu en dan flink wat regen. Daarnaast krijgen we nu eindelijk vat op de grond, die lang is gebruikt door de Suikerunie. Het gaat om tarragrond, en ik heb het idee dat die situatie echt aan het verbeteren is.”

Wat doe je om de situatie te verbeteren?
“We willen de grond regenereren. Daarom hebben we vele kruiwagens vol compost toegevoegd. We combineren het groen bemesten met de planten op de tuinen die hun werk moeten doen. We steken daar veel energie in, maar als ik naar de tuin kijk, zie ik dat het aanslaat. Het staat er echt goed voor. Dat horen we ook van de mensen die hier komen. Veel mensen kennen de oude situatie nog, toen het hier braak lag. Hen valt op dat er nu veel meer insecten en vogels zijn. Zulke complimenten zijn voor ons een steuntje in de rug.”

Tekst gaat verder onder de foto’s:

Voor de mensen die De Blije Bodem niet kennen: wat is het precies?
“De Blije Bodem is een regeneratieve zelfoogsttuin in het Westpark. Het is een plek waar mensen zelf groenten, kruiden en bloemen kunnen oogsten en waar gewerkt wordt aan een gezonde, levendige bodem en een rijke biodiversiteit. Als stichting hebben we als doel om een openbare plek te creëren waar iedereen kan genieten van verse, lokale en betaalbare voeding, en waar gemeenschapsvorming en educatie centraal staan.”

Een succesvolle tuin begint met een zaaiplan. Daar zal goed over nagedacht zijn?
“Ja, maar je moet niet denken dat er een vast plan ligt waarin staat waar welke groente moet komen. De mensen die hier actief zijn, zijn daarin vrij. Het is een openbare tuin die sinds vorig jaar ook onderdeel is van een wandelroute. Daarom is de inrichting ook gebaseerd op een siertuin: het moet mooi én eetbaar zijn. De spitskool staat bijvoorbeeld naast de courgettes, die wat hoger zijn en voor een speels beeld zorgen. De planning is daarom heel gedetailleerd. Op de tuin telen we voor 150 deelnemers.”

Als we het hebben over voedseltuinen, dan hangen er ook gevaren in de lucht, zoals slakken.
“Vorig jaar hadden we ontzettend veel slakken. In de reguliere landbouw wordt zoiets als een plaag gezien, waarbij alles op alles wordt gezet om het te verwijderen. Wij kijken er anders tegenaan: hoe houd je de plaag in bedwang? We willen zorgen voor balans. Dat betekent dat je moet investeren in egels, kikkers, vogels en beestjes in de bodem die leven van de slakken als voedsel. Tussen september en januari hebben we vijftig bomen geplant, wat heeft gezorgd voor de aanwezigheid van veel meer vogels. Ook zijn er loopeenden gekomen. Zij houden het in balans en zorgen tegelijkertijd voor een rijker ecosysteem.”

Waar ben je dit seizoen het meest trots op?
“We hebben twee vijvers op het terrein. Eén ervan is omringd met maïs, wat voor een heel besloten gevoel zorgt. Er loopt een pad naartoe dat omgeven is door pronkbonen, waardoor een soort tunneleffect ontstaat. Dat ziet er waanzinnig uit en is erg leuk om te zien. De ontwikkeling van de pronkbonen is fascinerend: vorig jaar waren ze nog maar de helft zo hoog.”

De laatste tijd is er steeds meer aandacht voor oude soorten, zoals gewassen die voortleven in zadenbanken en nu weer geteeld worden. Ben jij daar ook mee bezig?
“Absoluut. We zijn dit seizoen bezig met het kweken van oude soorten boerenkool en maïs. Dat is heel leuk en ook erg spannend. Vaak kopen mensen plantjes kant-en-klaar in als ze een moes- of voedseltuin beginnen, maar wij doen alles vanaf het zaad. We investeren ook in de zaadwinning, zodat we de soorten in de toekomst kunnen blijven telen. Generaties geleden zijn er in den lande allerlei lokale soorten ontstaan, zoals boerenkool die het goed deed op een bepaald type grond. Dat waren unieke soorten. Die proberen wij terug te brengen. Naast boerenkool kun je ook denken aan bonen, sla en pastinaak.”

Tekst gaat verder onder de foto’s:

De oogstperiode staat voor de deur. Is dat ook de drukste periode?
“Nee, maar het is wel de mooiste periode. Als in augustus en september een deel van de oogst binnengehaald kan worden, geeft dat veel voldoening. Maar de drukste periode zijn de maanden mei en juni, wanneer de gewassen de grond in moeten en er gewied moet worden. Ook dat ziet er prachtig uit, vooral wanneer de planten tot wasdom komen. Uiteindelijk oogsten we niet alleen in augustus en september; de bedoeling van De Blije Bodem is dat er het jaar rond aanbod is.”

2023 was het eerste echte jaar dat De Blijde Bodem actief was. Merk je dat de belangstelling toeneemt?
“Absoluut. Het is een echte gemeenschapsplek aan het worden. Het is ook niet mijn project, maar ons project, waar heel veel vrijwilligers hun steentje aan bijdragen. Dat is zo mooi: steeds meer mensen zien het als hun plek, als hun tuin. Het team wordt steeds hechter en de mensen die er bijkomen zorgen ook weer voor nieuwe inbreng en ideeën.”

Zouden er in elke wijk en elk dorp ruimte moeten zijn voor zulke initiatieven?
“Absoluut, zonder twijfel. Het heeft een duidelijke meerwaarde voor de gemeenschap. Het zorgt voor gezonde voeding. Daarnaast verblijven de mensen die in de tuin werken in een gezonde leefomgeving en zorgen ze voor diversiteitsherstel. Maar het heeft ook een sociaal element. Mensen die hier als vrijwilliger aan de slag gaan, werken bijvoorbeeld aan psychisch herstel of komen uit een sociaal isolement. Samen bezig zijn zorgt voor een veerkrachtige gemeenschap die gezondheid als basis heeft. Het is een holistische visie, en ik zou het toejuichen als elke wijk zo’n tuin zou hebben.”

De gemeente zou hierbij barrières kunnen wegnemen om het opzetten van tuinen makkelijker te maken?
“Wat we willen bereiken is een heel traag proces. Ik denk dat in Groningen de wil er absoluut is en de belangstelling ook. Kijk bijvoorbeeld naar het aantal kinderen dat actief is op de tuinen: dat neemt toe. Dat is heel belangrijk. Zij moeten weten waar het eten vandaan komt, dat het niet in de supermarkt groeit, maar van het land komt. Maar om iedereen mee te krijgen, is er tijd nodig. Het mag sneller, absoluut, en het is zinvol dat de ruimte ervoor gereserveerd wordt.”

Over kinderen gesproken: feit is ook dat als je zelf iets verbouwt, het lekkerder is.
“Maar dat is ook zo. De producten die in de supermarkt liggen, zijn met een economische achtergrond verbouwd. Er wordt geteeld op economische motieven. Wij telen op voedingswaarde en kwaliteit. Dat is een heel andere aanpak, en dat wordt vaak lekkerder bevonden. Dat is voor ons natuurlijk een geweldig compliment.”

Meer informatie over De Blije Bodem vind je op de website.