Op diverse locaties in de gemeente zijn zondagochtend kransen gelegd bij oorlogsmonumenten. Er was veel belangstelling voor de herdenkingen.
Het programma begon zondagochtend rond 09.15 uur met een kranslegging op de Joodse begraafplaats aan de Iepenlaan. Genodigden werden vervolgens per bus langs diverse monumenten vervoerd. Op de Grote Markt werd in het bijzijn van locoburgemeester Mirjam Wijnja (GroenLinks) een krans gelegd bij de plaquette van het Scholtenhuis. De plaquette herinnert inwoners aan een gebouw waar vanaf september 1944 het hoofdkantoor van de Sicherheitsdienst was gevestigd. In dit gebouw werden verzetsmensen, die op zolder gevangen werden gehouden, door de bezetter ondervraagd en gemarteld. In de volksmond werd het gebouw het ‘voorportaal van de hel’ genoemd. Het Scholtenhuis werd bij de bevrijding in 1945 verwoest.
Tekst gaat verder onder de foto’s:
Casper Naber
Eén van de mensen die in het gebouw gevangen heeft gezeten is Casper Naber. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was Naber eigenaar van een winkel aan de Gelkingestraat. In 1943 werd hij benaderd om zijn pand beschikbaar te stellen voor een geheime zendpost, met als doel het doorgeven van weerberichten en andere voor de oorlogvoering belangrijke informatie aan Londen. Op 10 november 1944 werd zijn adres verraden en werd Naber opgepakt. Na de eerste verhoren te hebben doorstaan, vreesde Naber dat hij zou doorslaan en belangrijke informatie in handen van de bezetter zou leggen. Om dit te voorkomen, maakte hij op 11 november een einde aan zijn leven door uit een raam te springen en zo aan de martelingen te ontkomen.
Simon Heiman Aptroot
Ook werd er een bloemstuk gelegd bij de plaquette voor omgebrachte gemeenteraadsleden bij het Stadhuis. Dit gebeurde in medewerking met The Clan MacBeth Pipe Band. Tijdens de oorlogsjaren kwamen zes raadsleden om het leven. Eén van hen was Simon Heiman Aptroot. Heiman Aptroot werd geboren in 1874 en zat van 1935 tot 1939 in de gemeenteraad voor de Vrijheidsbond, een voorloper van de naoorlogse VVD. Uit de Handelingen van de gemeenteraad blijkt dat hij zich als raadslid als een vis in het water voelde. Hij verdiepte zich in diverse onderwerpen en kwam met maatschappelijke oplossingen.
Tekst gaat verder onder de foto’s:
Auschwitz
Heiman Aptroot was ook op jongere leeftijd al maatschappelijk betrokken. Zo zat hij van 1909 tot 1917 in de gemeenteraad van Leek en was hij één van de oprichters en voorzitters van de voorloper van de Boerenleenbank. Daarnaast was hij begin jaren dertig actief binnen de Nederlands Israëlitische Gemeente, de Joodse Gemeente en de synagoge in de Folkingestraat. Door de Duitse bezetter werd hij opgepakt en kwam in februari 1943 om het leven in vernietigingskamp Auschwitz.
Ook zondagmiddag en -avond vinden er op verschillende plekken in de gemeente herdenkingen plaats.
