Voedselgewassen telen voor de lokale markt. Vorig jaar maakten de broers Menko en Janko Oosterhuis uit Thesinge de overstap. Zaterdag kunnen geïnteresseerden een rondleiding krijgen op het bedrijf. De excursie vindt plaats in het kader van de Week van de Biodiversiteit.
De familie Oosterhuis teelde voorheen graan en suikerbieten op hun hectares. Vorig jaar besloten de twee broers het roer om te gooien en ook andere voedselgewassen zoals peterselie, erwten en lupine te gaan verbouwen. Deze gewassen worden lokaal afgezet en worden verbouwd zonder bestrijdingsmiddelen. Voor Menko Oosterhuis was de overstap vorig jaar een logisch gevolg: “Ik heb de indruk dat de maatschappij vindt dat het anders moet,” vertelde hij in het NPO Radio 1 programma De Nieuws BV. “Dat wij het als boeren niet goed doen en dat wij op een andere manier moeten gaan boeren. Daar probeer ik op in te spelen.”
Geluiden uit de maatschappij leiden tot verandering
Oosterhuis licht toe hoe hij die indruk kreeg: “Dat zijn geluiden uit de maatschappij geweest. Als ik in de stad ben en met mensen praat die niet goed weten hoe het in de landbouw gaat, dan vinden ze het raar dat ik bestrijdingsmiddelen gebruik en de manier hoe ik met het landschap omga, daar hebben ze moeite mee. Ze stellen kritische vragen. Daar moest ik iets mee doen.” Oosterhuis vertelt verder: “Ik ben boer omdat ik het ’t mooiste vak van de wereld vind. Maar ik wil dat niet doen als mensen er niet blij mee zijn. Ik beheer uiteindelijk wel een stuk landschap en dat wil ik op een verantwoorde manier doen. Als de mensen willen dat ik dit op een andere manier ga doen dan hoe het vroeger gebeurde, dan wil ik dat wel. Ik houd wel van verandering. Dan wil ik ontdekken hoe.”
Erwten, lupine en peterselie: bijdrage aan biodiversiteit en nieuwe afzetkansen
Het verlangen naar seizoensgroenten die lokaal en biologisch geteeld zijn neemt toe. Daarom bedacht Oosterhuis om erwten, lupine en peterselie te gaan verbouwen. “Waarom ik voor deze gewassen heb gekozen is eigenlijk een samenloop van omstandigheden en ook een zoektocht naar verschillende gewassen. Erwten en lupine zijn gewassen die weinig bemesting vragen maar die ondertussen een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Peterselie is een gewas waar je een goed rendement op zou moeten kunnen maken. Het is niet direct een gewas dat ik in de stad af zou kunnen zetten, maar het is wel wat anders dan voergraan telen. Ik ben bezig met ‘voedsel voor mensen’. En als het dan ook nog lukt om een afzetmarkt in de stad te vinden, dat is wel een ander hoofdstuk dan het telen van de producten. Lupine wordt onder andere gebruikt in vleesvervangers. De erwt is bovendien volledig zelfvoorzienend: “Die is bij machte om stikstof uit de lucht te binden en om daarmee zijn eigen voedingsstoffen te genereren. Het is een plant die veel bloeit en daarmee is het een hele waardevolle aanvulling in het landschap.”
Korte keten
Uiteindelijk is het de bedoeling dat de producten in de stad verkocht worden, waardoor een korte keten ontstaat. “Qua haalbaarheid is dat moeilijker dan wat het lijkt,” geeft Oosterhuis toe. “Men denkt dat een korte keten goedkoper en efficiënter is. Maar waar ik achter kom is dat het duurder en ook minder efficiënt is. Het heeft wel voordelen. Doordat we ermee bezig zijn, merk je dat de afstand tussen de klant en de producent kleiner wordt. Dat is winst. Maar de producten liggen niet direct in de schappen bij de lokale supermarkten. Daar zijn nog stapjes in nodig.”
“Eerst verkennen”
De geteelde hoeveelheden zijn aanzienlijk: “We hebben 20.000 kilo erwten geteeld. In de stad krijgen ze die niet op. De schaal hoe wij nu boeren en de afzetmarkt daar komt nogal wat bij kijken omdat het niet lukt om de huidige hoeveelheid goed in de lokale regio af te zetten. Tegelijkertijd moeten we ons ook realiseren dat niet alles in één jaar kan. Je zet eerst een stap: je gaat verkennen en daarna zijn er nog veel meer stappen nodig, die ik niet alleen kan zetten.”
Een gezonde bodem
De oogsten afgelopen seizoen gingen niet van een leien dakje: “Bij peterselie heb je drie oogsten in een seizoen. Daarvan lukte de laatste oogst. Dat was ook echt een wauw-moment. Toen ik daarna de grond ging ploegen ontdekte ik wat de plant bijdraagt aan een gezonde bodem. De plant zorgt namelijk voor een goede doorworteling waardoor er in de bodem meer zuurstof zit en de grond een beter bodemleven heeft. Daarmee is de grond klaar voor een nieuw gewas in het komende seizoen.”
Bestrijdingsmiddelen
Over het gebruik van bestrijdingsmiddelen merkt Oosterhuis op: “Ik denk dat het een vraag is die we in het hele land moeten gaan beantwoorden. Als ik als boer zonder middelen moet gaan telen, dan ga ik dat doen. Dan komt er van het land wat er van het land komt, waarbij we dan moeten accepteren dat er dingen mis kunnen gaan door de invloed van verschillende oorzaken. De consequentie is dan dat voedsel een stuk duurder wordt of dat ik niet meer kan concurreren omdat de supermarkt de producten elders uit de wereld haalt. Maar in mijn eentje kan ik dit niet doen.”
“Consument is er nog niet klaar voor”
Hij voegt toe dat geen bestrijdingsmiddelen ook als gevolg heeft dat we verschillende producten niet meer het hele jaar door kunnen kopen. “Als we dat willen, dan is dat de consequentie. Maar ik denk dat de consument daar op dit moment niet klaar voor is. Het is een proces dat nog wel een aantal jaren gaat duren voor we zover zijn.” Het betekent ook dat de opbrengsten vatbaarder worden voor seizoensinvloeden. Vorig jaar was het bijvoorbeeld heel nat, dit voorjaar is het heel droog: “Van het ene uiterste gaan we naar het andere uiterste. Mooi weer is wel een feest. Ook omdat de zware kleigrond erg vruchtbaar is. Onder droge omstandigheden kan deze prima presteren.”
Oosterhuis zegt het project de komende jaren sowieso door te willen zetten. De excursie ‘akkernatuur’ begint zaterdag om 13.00 uur bij de boerderij Ommeland aan de Lageweg 19 in Thesinge. Aanmelden kan via de website.
