Veel belangstelling voor herdenking bij 3 mei-monument: “Meer mensen dan normaal”

De herdenking bij het 3 mei-monument in Appèlbergen is dinsdag druk bezocht. In het bos werden de slachtoffers van de april-meistaking herdacht.

“Het was een mooie herdenking”, vertelt secretaris Hans Postema van de Stichting 3 Mei Comité Herdenking Slachtoffers April-Mei staking Appèlbergen. “Er waren ook veel mensen bij aanwezig. Bij de laatste normale herdenking in 2019 waren er zeventig tot tachtig mensen aanwezig, dit jaar zaten we daar boven. Hoe dat komt? Misschien omdat vanwege de coronapandemie het twee jaar niet plaats heeft kunnen vinden, of misschien heeft het met de oorlog in Oekraïne te maken, dat mensen zich realiseren dat de vrijheid die wij hebben niet vanzelfsprekend is.”

Herdenkingsrede en gedichten
De herdenking begon dinsdag bij het Paviljoen. “Vanaf deze plek zijn we naar het monument gelopen. Voorop liepen twee tamboers. Bij het monument werd een korte herdenkingsrede uitgesproken door Anna van der Molen van de Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen. Ook werden er gedichten voorgedragen door leerlingen van de Quintusschool in Glimmen en van het Maartenscollege in Haren. De Quintusschool heeft jaren geleden het monument geadopteerd. Zij onderhouden het monument ook door het schoon te maken. Wij vinden het belangrijk om jongeren er bij te betrekken, omdat het van grote waarde is dat de verhalen van dat wat tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft afgespeeld, ook verteld wordt aan toekomstige generaties.”

Sober
De herdenking was sober ingericht. “Als stichting vinden wij het belangrijk dat wij bij de herdenking de spotlights richten op de 34 mensen die op deze plek herdacht worden. Daarom hebben we er voor gekozen om andere elementen weg te laten, waardoor echt de nadruk komt te liggen op de mensen die omgekomen zijn. Volgend jaar is het tachtig jaar geleden dat de staking plaatsvond. De bedoeling is dat er dan in een bredere context aandacht aan wordt besteed. Dus niet groter, maar meer dat we de samenwerking zoeken met Hengelo, waar indertijd de staking begon, maar ook met Limburg en Friesland, waar er gestaakt werd.”

April-meistaking
De april-meistaking begon op 29 april 1943. De Duitse bezetter maakte op deze dag bekend dat Nederlandse oud-militairen die gevochten hadden in 1940 zich moesten melden om te gaan werken in Duitsland voor de Arbeidseinsatz. De Tweede Wereldoorlog was op dat moment uitgemond in een twee frontenoorlog waarbij de strijd om de verovering van Stalingrad veel mankracht kostte. De Nederlandse militairen moesten in Duitsland werken om de oorlogsindustrie draaiende te houden.

Appèlbergen
Vanuit Londen reageerde de Nederlandse regering met een manifest dat opriep tot staken. Als eerste werd het werk neergelegd in de Stork-fabrieken in Hengelo in Overijssel. Daarna verspreidde de stakingsgolf zich razendsnel over Nederland. Op 3 mei werd de staking neergeslagen. De Duitse bezetter reageerde met harde hand. In het land werden tachtig stakers standrechtelijk geëxecuteerd. Daarnaast vielen er nog eens 95 doden en 400 zwaargewonden door beschietingen op stakers. In Appèlbergen werden de lichamen van 34 personen gedumpt. Een aantal van hen is nooit teruggevonden.