Raad positief over plan ‘Veilig Uitgaan’: “Bijna de helft van alle vrouwen voelt zich bij het uitgaan onveilig”

Zoeken naar het creëren van een cultuur waarbij er veilig uit kan worden gegaan zonder wapens. Dat is de ambitie van de gemeente met het actieplan ‘Veilig Uitgaan’. Verreweg de meeste fracties in de gemeenteraad zijn positief over de plannen, hoewel sommige partijen ook verbeterpunten zien.

“Ik ben aarzelend over het inzetten van camera’s op alle plekken, of om overal een boa neer te zetten of een gebied toe te wijzen als veiligheidsrisicogebied,” vertelt burgemeester Roelien Kamminga (VVD). “Het is belangrijker om te kijken naar de mix van maatregelen. Wanneer zet je wat in? Wat los je waarmee op? Daarnaast is het belangrijk om juist mensen aan de voorkant mee te gaan nemen.”

De urgentie van de problemen die spelen in de binnenstad werd extra duidelijk door het verhaal van Laurà Gerards, moeder van drie kinderen die regelmatig in het uitgaansgebied te vinden zijn. Zij maakte gebruik van haar spreekrecht: “Mijn zoon is in elkaar geslagen omdat hij anderen corrigeerde op hun gedrag. Mijn dochters en hun vriendinnen vinden het al heel ‘normaal’ dat ze tijdens uitgaansavonden betast worden. Ook vinden ze het normaal dat ze, wanneer ze een drankje kopen, hun glas heel goed in de gaten moeten houden tegen lieden die er stiekem iets instoppen. Toen dit een keer gebeurde en hier melding van werd gemaakt, was misschien nog wel het ergste dat haar verhaal niet geloofd werd. Dat deed pijn.”

Cultuurverandering
Janette Bosma van de Partij voor de Dieren benadrukt: “De veiligheid van vrouwen staat onder druk. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van alle vrouwen die in Groningen uitgaan zich onveilig voelt. Het is een serieus probleem dat zich afspeelt in onze openbare ruimte; een ruimte waarin je je juist vrij moet kunnen voelen. En ik heb deze ervaringen ook zelf: het aantal keren dat ik lastig ben gevallen of ben aangeraakt, is niet op twee handen te tellen.”

Bosma stelt dat maatregelen als meer camera’s en betere verlichting enkel symptoombestrijding zijn. “Het zijn belangrijke stappen, maar het lost het probleem nog niet op. Wat mijn partij opvalt, is dat het in de plannen veel over de slachtoffers gaat, maar weinig over de mensen die dit veroorzaken. Mannen kunnen nog wel wat opvoeding gebruiken. Negentig procent van de daders is man. Het is belangrijk om werk te maken van de giftige cultuur waar het gewelddadige en grensoverschrijdende gedrag uit voortkomt.” Ze pleit voor meer samenwerking met het onderwijs om dit gedrag te voorkomen, en noemt het aanpakken van de patriarchale cultuur cruciaal: “Mannen spreken elkaar onvoldoende aan wanneer het gaat over ongewenst gedrag. Dat begint bij het nafluiten en dat gaat tot verkrachting.”

Verlichting
Ietje Jacobs-Setz van de VVD sluit zich bij de zorgen aan: “Groningen is een unieke stad met een uitgaansleven waar veel studenten en jongeren het gezellig hebben. Maar het staat wel onder druk: steek- en vuurwapens en overmatig alcoholgebruik zorgen regelmatig voor een grimmige sfeer.” De VVD mist concrete doelstellingen in het “erg ambtelijke” actieplan. “Waar moet dit toe leiden? Zo missen wij een concreet plan om wapens en drugs uit de binnenstad te weren. Ook missen we een aanpak voor straatintimidatie zoals die onlangs in Rotterdam is uitgerold en hier ook zou kunnen werken.”

Ook de aanpak van verlichting noemt Jacobs-Setz teleurstellend. “Eerder heb ik geopperd om wat bouwlampen bij een bouwmarkt aan te schaffen. Het college zet in op een beter verlichtingsplan, waarbij wij niet begrijpen waarom dit twee jaar moet duren.” Daarnaast vraagt de VVD aandacht voor het veilig naar huis kunnen fietsen: veel fietspaden naar Meerstad, Haren en Reitdiep zijn slecht verlicht.

Het CDA sluit zich bij de VVD aan wat betreft de Rotterdamse campagne. Jalt de Haan benadrukt de waarde van het Groningse nachtleven. “Toch voelen steeds meer vrouwen zich onveilig en heeft bijna de helft te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat zijn schokkende cijfers. De ernst van de gevallen neemt toe en het middelengebruik is torenhoog.” De Haan vindt het jammer dat er onvoldoende is doorgepakt naar aanleiding van de alarmerende uitkomsten van het rioolwateronderzoek. “We hebben de verantwoordelijkheid om als hele samenleving elkaar te corrigeren.”

Veiligheidsrisicogebied
De Haan vindt dat knopen niet doorgehakt worden in het plan: “Wij vinden dat er snel werk moet worden gemaakt van het realiseren van dekkend cameratoezicht. Er zijn nog te veel blinde vlekken. Daarnaast kan er ook gekeken worden naar het inzetten van boa’s in de nacht, het preventief fouilleren en het aanwijzen van de binnenstad als veiligheidsrisicogebied, zoals ze in Leeuwarden hebben gedaan. We moeten niet wachten tot het opnieuw escaleert.”

Het aanwijzen als veiligheidsrisicogebied puzzelt andere partijen. Femke Folkerts van GroenLinks is bang dat hierdoor een risico ontstaat op etnisch profileren. GroenLinks vraagt ook aandacht voor de LHBTIQ+-gemeenschap, die volgens hen te veel ontbreekt in de plannen, terwijl de problemen voor deze groep nog groter zijn.

D66 is tevreden, maar ziet verbeterpunten rondom het uitwerken van safe spaces. Wieke van Heteren van Student & Stad: “Wel hopen we dat er werk kan worden gemaakt van het nachtstadhuis, een veilige, centrale plek in een uitgaansgebied waar mensen tijdens de nacht terechtkunnen voor hulp, advies of voorlichting.”

Van Heteren en andere partijen zijn minder enthousiast over de mogelijkheden voor tieners die nog geen achttien zijn om uit te gaan. “Als een horeca-uitbater een alcoholvrij feest organiseert, is dit minder winstgevend. Hier zouden we naar kunnen kijken. Wellicht ook met oplossingen die zich buiten het stadscentrum bevinden,” stelt Van Heteren.

Daan Brandenbarg van de SP is het hiermee eens: “Bij de problematiek waar we het over hebben, gaat het over normverandering. Jongvolwassenen die in het uitgaansgebiedloskomen van hun hyperindividualistische samenleving doen dat in een omgeving die erg commercieel is ingericht. Veel drank schenken is een voorbeeld van zo’n commercieel uitgangspunt. Dat staat boven het inrichten van een veilig uitgaansleven. Het wordt tijd voor andere eigendomsmodellen.” De SP pleit daarbij niet voor gemeentelijke kroegen: “Maar wel voor het collectief eigendom maken van verenigingen die gericht zijn op het uitvoeren van bepaalde wensen.”

Impact van corona
Burgemeester Kamminga is blij met de brede steun vanuit de raad. “Bij het aanpakken van deze problemen hebben we iedereen hard nodig.” Ze sluit zich aan bij de ambitie van de VVD dat iedereen zich veilig en prettig moet kunnen voelen in de binnenstad. Ze wijst op de impact van de coronaperiode, die “een grote impact heeft gehad op de gedragsveranderingen.” Ze bedoelt hiermee dat een groep jongeren, zonder uitgaanservaring, na een periode van maatregelen ineens in het diepe van het ‘uitgaan’ werd gegooid, zonder dat voor hen duidelijk was wat de norm is.

De burgemeester is het eens dat er ingezet moet worden op jongeren die nog geen 18 jaar oud zijn. “Het ligt niet aan onze ambitie, maar het is aan de horecagelegenheden om deze faciliteiten te bieden.” Ze noemt de actie ‘Chill op Stap’ als goed werkend voorbeeld van voor de coronacrisis, die ze in samenwerking met scholen wil oppakken.

Wat betreft de maatregelen in de binnenstad denkt de burgemeester aan een mix. “Het inzetten van een veiligheidsrisicogebied werkt alleen in een mix van maatregelen. Je wilt toe naar het creëren van een cultuur waarbij er veilig kan worden uitgegaan zonder wapens.” Ze herhaalt dat ze aarzelend is over het overal extra plaatsen van camera’s en boa’s.

De burgemeester zegt na te willen denken over maatregelen als een campagne die zich specifiek richt op daders. Er wordt bijvoorbeeld gedacht aan de campagne: ‘Man zeg er wat van’. Rond ‘safe spaces’ is de burgemeester voorzichtig: “Dit structureel inrichten kost veel capaciteit. Als je zoiets wilt doen, wil je het op een goede manier doen, zodat mensen op de juiste manier worden opgevangen.” Daarom begint het college eerst met pilots.

Ondanks de tevredenheid zal het CDA bij de eerstvolgende raadsvergadering een motie indienen. Zij zullen daarin pleiten voor het instellen van een veiligheidsrisicogebied en het invoeren van een campagne zoals in Rotterdam is gebeurd.