Lichtvervuiling probleem in Groningen: oproep voor beleid groeit

Op het dak van de Blaauw Sterrenwacht van de Rijksuniversiteit Groningen, kijkt sterrenkundige en lichtvervuilingsexpert Nynke Visser uit over de verlichte skyline van Groningen. Waar veel mensen een mooi uitzicht zien, ziet zij vooral een probleem. “Eigenlijk is licht heel slecht voor mens en dier. In Groningen valt nog zoveel winst te behalen.”

Nederland behoort tot de meest lichtvervuilde landen van Europa. Ook in Groningen is de nacht ongewoon helder. Toch merkt Visser dat er langzaam verbetering optreedt. “Maar echt beleid ontbreekt volledig. We hebben in Nederland nog steeds helemaal geen regels voor hoe we met licht omgaan.”

Wat is lichtvervuiling?

Lichtvervuiling is het teveel of verkeerd gebruik van kunstmatig licht waardoor de nachtelijke duisternis wordt verstoord. Dit kan zorgen voor een heldere hemel ’s nachts, waardoor sterren minder zichtbaar zijn, en het kan negatieve effecten hebben op mens, dier en natuur.

“Reclame, kantoorpanden en straatverlichting kunnen veel beter”

Volgens Visser zijn in de stad veel directe oplossingen mogelijk. Ze wijst op reclameschermen die de hele nacht blijven branden, kantoorpanden waarvan de verlichting ’s nachts onnodig aanstaat en straatverlichting die vaak te fel is of niet wordt gedimd. “Op sommige plekken kan de verlichting zelfs uit. En de kleur van het licht is óók belangrijk.”

Ook op de Zernike Campus zelf valt nog veel te verbeteren. “Het nieuwe ‘Feringa Building’ stond om half twee ’s nachts nog volledig te stralen, terwijl er op een zaterdagavond waarschijnlijk niemand was.”

Martinitoren voorbeeld van vooruitgang

Toch zijn er ook successen. Visser is positief over de recent vernieuwde verlichting van de Martinitoren. “Vroeger stonden er grote spots op gericht, waardoor veel licht omhoog ging. Nu wordt het gebouw met veel kleinere, gerichte lampen verlicht. Het is efficiënter én mooier.” Ook bij plekken als het Forum wordt volgens haar al bewuster nagedacht over duurzaam aanlichten.

Binnenstad en industrie blijven zorgenkindjes

Verder noemt Visser de binnenstad als plek waar de lichtvervuiling nog hoog is. De ronddraaiende spot van dansclub PALACE is voor haar een bekende ergernis. Daarnaast zorgt industrie rondom de stad voor forse lichtpieken.

Dark Sky Park als voorbeeld

Een plek waar het wél donker is: Lauwersoog. Dat heeft het internationale predicaat Dark Sky Park. “Daar kun je het donker echt beleven. We hebben er met het Kapteyn Instituut zelfs een telescoop neergezet, omdat de omstandigheden er zoveel beter zijn dan hier op Zernike.”

Oproep aan de politiek: “Stel beleid op en praat met mensen”

Als Groningen serieus werk wil maken van een donkere nacht, moet er volgens Visser vooral beleid komen. “Nederland is het slechtste jongetje van de klas. Ga met inwoners in gesprek: wat is er echt nodig qua verlichting, en vooral: wat niet?”

Hoewel verlichting vaak wordt gekoppeld aan veiligheidsgevoel — met name voor vrouwen — benadrukt Visser dat extra lampen niet aantoonbaar leiden tot minder incidenten. “Het geeft wél een gevoel van veiligheid, en dat is belangrijk. Maar we leggen te veel verantwoordelijkheid bij licht.”

Volgens haar hoeft de stad ook echt niet volledig op zwart. “Er mag best verlichting blijven branden, als we maar goed nadenken over hoe we dat doen.”

Benieuwd waar het het donkerst is in Nederland of specifiek in Groningen? Bezoek washetdonker.nl om verschillende grafieken te bekijken.