Oude Sint-Maartenstraditie herleeft: gratis voederbieten op de Vismarkt

De Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken deelt zaterdagmiddag gratis voederbieten uit op de Vismarkt. Hein Bekenkamp van de vereniging vertelt dat de bieten worden gebruikt om lampions van te maken voor Sint Maarten.

Hein, hoe lang bestaat deze traditie al?
“Dat weten we niet precies. We denken dat het versieren van voederbieten een eeuwenoude traditie is. Niet alleen in Groningen, maar ook in Duitsland zie je deze traditie terug. Voeder- en ook suikerbieten worden uitgehold om er een prachtige lampion van te maken. Door de jaren heen heeft deze traditie langzaam aan populariteit ingeleverd. In de jaren tachtig zijn wij als Volksvermaken begonnen om deze in ere te herstellen. Wat we doen, is dat we in het Ommeland een grote hoeveelheid voederbieten inzaaien en oogsten. Dat is ook dit jaar weer gelukt en ik kan vertellen dat de bieten dit keer een erg goede kwaliteit hebben.”

Het uithollen van de bieten, dat lijkt mij een hele klus…
“Het is een hele zware klus. Wat wij ook altijd adviseren aan kinderen is om je vader, moeder of andere volwassenen om hulp te vragen. Zij kunnen het beginnetje maken, waarna jij het zelf verder af kunt maken. Het begint met het eraf slaan van het kapje. Dat moet je goed bewaren. Daarna kun je beginnen met het uithollen. Vroeger werd daarbij gebruikgemaakt van een scherpe lepel; dan was je tijdenlang bezig aan deze klus. Tegenwoordig wordt er een vlinderboor, een brede houtboor, gebruikt om het beginnetje te maken. Bij het ter hand nemen van de boor is het wel belangrijk dat je goed op je handen past. Dat is echt geen kinderwerk.”

Is het uithollen geschikt voor alle kinderen?
“Wij zeggen altijd dat kinderen mee kunnen doen die in staat zijn om zelf een biet op te tillen. De leeftijdsmarge is dus ruim. In het begin is het zwaar en pittig werk, maar naarmate je de biet verder uitholt, hoe lichter deze wordt. En hoe dunner je de schil maakt, hoe mooier de figuren oplichten die je in de biet aanbrengt. We zien trouwens ook dat het een populaire activiteit is. Volgende week, bij de optocht, lopen er bijvoorbeeld hele jonge kinderen mee. De leeftijdslimiet ligt overigens op 12 jaar.”

Kun je zeggen dat deze traditie terrein aan het winnen is?
“We zien dat het elk jaar veel kinderen trekt. Vanmiddag staan we tot 15.00 uur aan de oostkant van de Vismarkt. We staan daar met een grote kar vol bieten. In de afgelopen jaren zie je kinderen dan op de kar aflopen en voor zichzelf beslissen: die biet moet ik hebben, want daar kan ik wat moois van maken. Vaak komen er ook een aantal leerkrachten van basisscholen langs. Op hun fiets, met fietstassen, zijn ze dan van plan om een stuk of dertig bieten op te halen. Maar die bieten blijken dan groter dan gedacht, waardoor dat niet lukt in de fietstassen. Je hebt een karretje nodig! Overigens is dit vanmiddag niet de enige actie. Komende week bezoeken we met de kar verschillende scholen waar we bieten uitdelen. In totaal hebben we zo’n duizend bieten en die raken we ook altijd wel kwijt.”

Op 8 november vindt er een optocht en een wedstrijd plaats, hè?
“Dat klopt. De Sint Martinusoptocht begint volgende week zaterdag 8 november om 16.15 uur op het Hereplein. Daar verzamelen we. Om 16.30 uur vertrekken we om via het Zuiderdiep, de Oosterstraat en de Grote Markt naar de Martinikerk te lopen. Sint Martinus te paard en zijn Romeinse ridders lopen tijdens deze optocht mee. Het bijzondere is ook dat Sint Martinus te paard de kerk binnentrekt. In de kerk zullen optredens zijn en daar vindt ook de jurering plaats van de lampions. Wie heeft de mooiste voederbiet gemaakt? Daar zijn mooie prijzen voor beschikbaar gesteld.”

In de aanloop naar Sint Maarten vinden er nog meer activiteiten plaats. Voor een volledig overzicht kijk je op deze website.

Bekenkamp was zaterdag te gast in het radioprogramma OOG op Zaterdag. Luister hier naar Bekenkamp die vertelt dat het om een hele oude traditie gaat: