Docu laat korte voedselketen zien: “Voedseltransitie is een abstract begrip, wij maken het tastbaar”

‘Van onze bodem’. Dat is de titel van een documentaire over de voedseltransitie die afgelopen week in première ging. Een gesprek met Femke Folkerts, één van de makers van de docu.

Femke, hoe is het idee geboren om over dit onderwerp een documentaire te maken…
“Eigenlijk zijn het verschillende lijntjes die bij elkaar kwamen. Ik ben raadslid voor GroenLinks in de gemeente. De afgelopen jaren kwamen in diverse vergaderingen termen als ‘voedseltransitie’ of ‘eiwittransitie’ voorbij. Onderwerpen waar sommige politieke partijen maar wat graag op willen bezuinigen omdat er in hun ogen niets gebeurt. En ergens herkennen we dat: want het is een heel abstract begrip. Kortom een onderwerp dat zich heel goed leent om het in beeld te laten brengen. Wat betekent dit nu in de praktijk?”

Je hebt het over verschillende lijntjes…
“Vorig jaar zomer hebben we op onze sociale media-kanalen een serie gemaakt waarbij mijn collega Tim van de Vendel en Bart Hekkema van Partij voor de Dieren een fietstocht maakten door de gemeente en op zoek gingen naar groen en biodiversiteit. Afgelopen zomer besloten we om zoiets opnieuw te doen, maar nu op het gebied van de voedseltransitie. Samen met Janette Bosma van Partij voor de Dieren en Robert Lagestee, die voor GroenLinks fractiemedewerker is, zijn we een lijst gaan maken van plekken hoe we dit in beeld zouden kunnen brengen. Dat resulteerde in een mooie serie op sociale media, maar we hadden zoveel materiaal en we hadden zulke interessante interviews opgenomen. Toen is het idee geboren om deze documentaire te maken.”

Politici van GroenLinks en Partij voor de Dieren die een documentaire maken. Dat klinkt een beetje als preken voor eigen parochie…
“En dat wilden we dus absoluut niet. We wilden het onderwerp los halen van de politiek. Ja, Janette en ik zijn als presentator te zien, maar we hebben vooral willen laten zien wat er op dit vlak in de gemeente al gebeurt. Wat wordt er verbouwd? En hoe ziet vervolgens de route er uit tot het in iemand zijn keuken terecht komt. Deze documentaire gaat niet over wat de gemeente doet of wat de inzet is van de partijen. We willen echt puur laten zien: wat is lokaal voedsel, wat doet het met mensen?”

Afgelopen zomer waren er al filmpjes op sociale media te zien. Kregen jullie veel reacties?
“Ja, we kregen veel reacties. Dat was ook de reden om deze documentaire te gaan maken. En ik wil wat dat betreft echt een compliment geven aan Robert. Hij heeft alles gefilmd en heeft afgelopen zomer, op een warm zolderkamertje, alles gemonteerd. Afgelopen dinsdag vond de première plaats. De mensen die we geïnterviewd hebben waren aanwezig, verschillende leden van onze partijen maar ook mensen die we niet kenden, die de aankondiging hadden gezien, waren uit nieuwsgierigheid langsgekomen. Er was veel belangstelling. En sindsdien staat de film op YouTube.”

In de documentaire is te zien dat jullie verschillende plekken bezoeken. Hoe is hier op geselecteerd?
“We hebben van tevoren een inventarisatie gemaakt van mogelijke locaties. Daaruit bleek dat er heel veel opties waren. Er gebeurt in Groningen ontzettend veel op het gebied van de voedseltransitie. Neem Toentje in de Oosterparkwijk waar van alles wordt verbouwd. Waarbij deze producten, eenmaal geoogst, gebruikt worden in de keuken van Bie de Buuf. We hebben echt de keten in beeld willen brengen: boeren die biologisch boeren waarbij dit geleverd wordt aan een ondernemer die dit direct verkoopt op de marktdagen op de Vismarkt. Maar we hebben ook educatie er onderdeel van laten worden: waarbij je ziet dat kinderen dit een ontzettend interessant onderwerp vinden.”

Je zei het in het begin: voedseltransitie en eiwittransitie zijn hele abstracte begrippen. Denk je dat het met deze documentaire tastbaarder is geworden?
“Ik denk dat alle kleine beetjes helpen. Er zijn politieke partijen die hier op willen bezuinigen. Maar ik denk dat het ontzettend helpt als je naar deze plekken gaat. Wij hebben die plekken, voor een deel, zichtbaar gemaakt in onze documentaire. En wat je ziet is dat op die plekken zoveel enthousiasme is te vinden. Plekken waar boontjes worden verbouwd die vervolgens verkocht worden op de Vismarkt. Ik denk dat alle kleine beetjes helpen. Deze film helpt daar bij.”

In de discussies in de gemeenteraad lijkt de eiwittransitie soms een portefeuille waar niet zoveel in gebeurt. Maar als we denken aan Toentje, Tuin in de Stad of Land van Ons, is dan misschien niet de conclusie dat er juist heel veel gebeurt?
“Ik denk ook dat het heel goed gaat. Je hebt het ook over de perfecte schaal waarbij er in de gemeente wordt verbouwd en wordt verkocht. De lijnen zijn heel kort. In zekere zin hebben wij als politiek een aanjagersfunctie. Want de voordelen zijn groot. Het bevordert de biodiversiteit, de waterkwaliteit maar ook de gezondheid van inwoners. Het eten van lokaal, gezond verbouwd voedsel draagt bij aan bijvoorbeeld minder zorgkosten.”

De komende jaren gaan er diverse grote nieuwe wijken gebouwd worden. Zou het goed zijn om in een heel pril begin in deze wijken voedsel- of moestuinen in te tekenen?
“Absoluut. Maar we kunnen ook denken aan tijdelijkheid. De gemeente heeft veel (landbouw)grond in bezit. Daar kunnen we iets mee doen. Het planten van fruitbomen bijvoorbeeld. En de moestuinen die je noemt, die zouden we ook kunnen koppelen aan het onderwijs, waarbij kinderen zelf de handen uit de mouwen steken. Er liggen veel mogelijkheden en gelukkig gebeurt er al heel veel.”

Samen met Janette presenteer je de documentaire. Lonkt nu ook een carrière in Hollywood?
“Haha, nee. Althans als ik voor mezelf spreek: die ambitie heb ik niet. Ik vind het politieke werk ook veel te leuk om te doen. Dus nee. Maar wellicht komt er wel een vervolg. Daar zien we namelijk best wel mogelijkheden voor.”

Bekijk hier de documentaire: