Controversieel Geheugenpaviljoen: gemeenteraad veegt sloop van tafel, constructie wordt ontwikkeld als kunstwerk

Het Geheugenpaviljoen blijft staan waar het staat en zal de komende periode verder ontwikkeld worden als kunstwerk. Moties die opriepen tot sloop of gedeeltelijke sloop werden woensdagavond door de gemeenteraad van tafel geveegd.

Het Geheugenpaviljoen bestaat uit drie liggers en kolommen, in het huidige Zuiderplantsoen, die bij de afbraak van de oude zuidelijke ringweg zijn blijven staan. De afgelopen jaren is er veel gezegd en geschreven over het kunstwerk. Een petitie tegen de komst van het project werd meer dan 1.700 keer ondertekend. De voornaamste bezwaren zijn dat omwonenden het te fors vinden. Leendert van der Laan van Partij voor het Noorden: “Vorig jaar mei hebben we ook over dit onderwerp gesproken. Conclusie toen was dat het participatietraject niet goed doorlopen was. Redenen om er opnieuw naar te kijken.”

Van der Laan laat weten dat hij en een groot deel van de inwoners achttien maanden later niet tevreden zijn: “Ze vinden het te groot, te massief, het ziet er betonnerig uit en men is bang dat het dak- en thuislozen uit gaat nodigen om er te gaan slapen of te gaan hangen.” De politicus bekritiseert ook de nieuwe participatieronde: “Aan inwoners werd uitgelegd wat er zou gaan gebeuren. En als je dan vriendelijk bleef, dan werd het nog een keer uitgelegd. De insteek van de gemeente was dat de restanten van de ringweg gehandhaafd zouden blijven.”

Motie voor de bühne
Partij voor het Noorden, gesteund door Stadspartij 100% voor Groningen, diende een motie in om de liggers te verwijderen en alleen de kolommen te laten staan. Van der Laan: “Wij hebben het afgelopen anderhalf jaar wel bewogen. In plaats van totale sloop, opteren we nu voor alleen het weghalen van de liggers zodat het minder fors wordt.”

Deze optie bevreemdt meerdere partijen. Daan Brandenbarg van de SP reageert fel: “In het 1.900 pagina’s tellende rapport: waar staat de optie dat het dak er af moet?” Hij verwijt Partij voor het Noorden met een eigen plan te komen: “Of zegt Partij voor het Noorden hier: participatie vinden wij niet belangrijk, wij weten het veel beter, en komen als donderslag bij heldere hemel met een optie die we zelf bedacht hebben?” Van der Laan: “De optie met minder beton wordt wel degelijk genoemd.”

De VVD schaart zich dit keer in het kamp van de Socialistische Partij. Ietje Jacobs-Setz: “Er is een uitvoerig participatietraject geweest. Maar dit voorstel waar Partij voor het Noorden nu mee komt, dat heeft nooit voorgelegen. Hier wordt een eigen ontwerp verzonnen.” Jacobs-Setz doet een tegenvoorstel: “Mijn voorstel aan meneer Van der Laan is dat hij zijn motie intrekt en zich bij ons aansluit: wij pleiten, met steun van D66 en PVV, om alles te slopen.”

Genuanceerd beeld
Andere partijen vinden echter dat er sprake was van een goed participatieproces. Peter Rebergen van de ChristenUnie: “Er is een uitgebreid participatietraject doorlopen. Dit heeft geleid tot verschillende aanpassingen aan het ontwerp. Daarmee wordt tegemoetgekomen aan een groot deel van de bezwaren.” Rebergen staat ook nog even stil bij de participatie die is toegepast: “Een participatietraject is bedoeld om te luisteren en te handelen. Dat maakt het anders dan een referendum. Zienswijzen en argumenten die door bewoners worden ingediend, worden meegenomen. Daarom is mijn fractie blij met de aanpassingen aan het ontwerp die dit hebben opgeleverd.”

Femke Folkerts van GroenLinks: “Er is een goed participatietraject doorlopen. Kunstenaars kunnen nu met Kunstpunt en inwoners aan de slag.” Rozemarijn Gierkink van PvdA: “Er is een goed en transparant proces doorlopen. We kunnen nu aan het werk om er iets moois van te maken. Wel wil ik een opmerking maken over het cynisme dat doorklinkt in de motie dat de plek ruimte zou bieden aan dak- en thuislozen. Daar is mijn partij niet blij mee.” GroenLinks sluit zich bij die laatste woorden aan. Wesley Pechler van Partij voor de Dieren: “De participatie heeft geleid tot verschillende aanpassingen die ons kunnen bekoren: minder beton, meer groen. Wij denken dat het uiteindelijke resultaat ons allemaal zal gaan verrassen.”

Wethouder Philip Broeksma (GroenLinks) onderstreept dit: “Het participatietraject is volledig transparant doorlopen. Uit het proces is een heel genuanceerd beeld gekomen.” Hij benadrukt echter dat de constructie in stand moet blijven. “Het dak, of de liggers, moeten blijven liggen. Het hoort bij de essentie.” Ook de angst voor sociale onveiligheid met dak- en thuislozen acht het college onterecht.

“Bewoners hebben het na al die jaren opgegeven”
Toch is daarmee het laatste woord er nog niet over gezegd. Daan Brandenbarg van de SP: “We leven in een representatieve democratie. Politieke partijen staat het vrij om te kiezen wat zij een goede strategie vinden. In de gemeente is er een goede traditie om participatie toe te passen. Dat werd benadrukt toen we hier achttien maanden geleden over spraken. In de beide moties wordt hier aan voorbij gegaan: daarin staat, jammer van de participatie, maar wij gaan anders beslissen.”

Van der Laan reageert kritisch: “Er is aan de grondhouding van de omwonenden de afgelopen zeven, acht jaar niets veranderd.” Brandenbarg: “Als je dat vindt, dat moet je in gesprek gaan met de inwoners. Met de mensen die invloed hebben. Maar uw motie is een voorbeeld van ‘wij weten het beter’. Ziet u hier vandaag een volle publieke tribune met omwonenden?” Van der Laan: “Die bewoners hebben het na al die jaren opgegeven. De online petitie was qua resultaat duidelijk. Op een gegeven moment houdt het op als in dit huis niet naar de mensen geluisterd wordt.” Daar is Brandenbarg het niet mee eens: “Die petitie heeft gevolgen gehad. Naar aanleiding van de inspraak zijn de plannen gewijzigd. Maar u heeft verzaakt om de strijd af te maken. Uw motie is één voor de bühne.” Van der Laan: “Dat gaan we straks zien op 18 maart hoe er gestemd wordt. En welke veranderingen? Kan de SP mij uitleggen wat de aanpassingen zijn afgezien van wat groen dat op het dak komt?” Brandenbarg: “Dat weten we nog niet. De kunstenaars en omwonenden gaan hiermee aan de slag. Wij hebben er veel vertrouwen in. Wij zijn niet cynisch.”

Wethouder Broeksma verdedigt zich: “Als het gaat om het dak er af: de vraag die mij destijds is gesteld of de optie bestond om het hele Geheugenpaviljoen niet te realiseren. Daarvan heb ik gezegd dat die optie bestaat. Partijen die zeggen dat het proces niet goed is gegaan: daarvan verschillen we van mening. Omwonenden konden hun inbreng doen. Dat is gebeurd. Alles is door ons gelezen, gezien en gehoord. De komende tijd gaan we aan de slag met het tweede deel van het proces: hoe komt het er uit te zien. Komen er muurschilderingen? Komt er meer groen? Dat proces gaat doorlopen worden met de buurt.”

Stemming
De motie van Partij voor het Noorden wordt uiteindelijk ingetrokken. De motie van de VVD, waarbij gepleit wordt voor volledige sloop, wordt wel in stemming gebracht. Van de 42 aanwezige raadsleden stemmen 15 voor en 27 tegen. Naast de VVD en Partij voor het Noorden, kiezen ook PVV, D66, Stadspartij 100% voor Groningen en Groep Staijen voor het groene knopje, maar zij zijn dus in de minderheid.