Verkiezingsdebat over LHBTIQ+-rechten: “Gelijke rechten voor iedereen zijn niet radicaal, maar doodnormaal”

Gelijke rechten voor iedereen zijn niet radicaal, maar doodnormaal. Dat is de conclusie die getrokken kon worden na een verkiezingsdebat georganiseerd door het OOG Radioprogramma Proud FM. Tijdens het programma werd er ingegaan op de regenboogonderwerpen.

De redactie van het programma had verschillende politici van verschillende partijen uitgenodigd. Justine Jones van GroenLinks, Jim Lo-A-Njoe van D66 en Ronan van Langen van Partij voor de Dieren gingen in op de uitnodiging en schoven aan. Zij schetsen een somber beeld: “Wat je ziet is dat de acceptatie van LHBTIQ+-personen afneemt”, vertelt Jones. “Dat horen en zien wij en dat vinden wij zorgelijk. We horen verhalen van mensen die zich niet veilig voelen in het uitgaansleven. Het voelt alsof je teruggaat in de tijd, en ik had nooit verwacht dat mee te zullen maken. Het is belangrijk dat we dat een halt toeroepen.”

Lo-A-Njoe is het daarmee eens en geeft aan dat er op lokaal vlak wel veel gebeurt om het tij te keren: “Het initiatiefvoorstel ‘Alle kleuren van de regenboog’, dat wij samen met heel wat andere partijen hebben geschreven, is daar een voorbeeld van. Daar zitten hele zichtbare maatregelen in zoals het plaatsen van regenboogbankjes in de openbare ruimte. Maar tegelijkertijd is het net zo belangrijk om je helder en duidelijk uit te spreken over bijvoorbeeld de vrijheid van onderwijs. Ik heb het dan over artikel 23. De uitspraken van meneer Bontenbal van het CDA afgelopen week hebben mij daarin echt verrast. Dit ging over hoe gereformeerde scholen omgaan met de coming out van jongeren, dat jongeren niet ‘homo mogen doen’ op deze scholen. Dat kan niet. Dat is in strijd met artikel 1 van de grondwet. Hiermee ga je echt terug in de tijd. En ik sluit me aan bij mevrouw Jones: wij horen ook dat het op straat onveiliger wordt. Dat is pijnlijk, want het liefst gaan we vooruit.”

Van Langen gaat specifiek in op het schrappen van de transgenderwet. Dit wetsvoorstel maakt een einde aan de zogenaamde ‘deskundigenverklaring’ als vereiste voor wijziging van de officiële geslachtsvermelding in bijvoorbeeld een paspoort. “Hoe kan het dat deze wet er voorlopig niet komt? Ik denk dat dit echt te maken heeft met de opkomst van rechts. Het brengt discussies terug op tafel die jarenlang weg zijn geweest. Het zijn ook hele valse discussies die over de rug van een hele kwetsbare groep mensen worden gevoerd. En eigenlijk is het een breder pijnpunt in de politiek: bij migratie gaat de schuld naar de vluchtelingen. En zo kun je meer voorbeelden noemen. Zelf geef ik regelmatig gastlessen op scholen. Daar spreek ik met studenten die PVV of Forum voor Democratie stemmen. Waarom doen ze dat? Omdat ze boos zijn over dingen die spelen. Bijvoorbeeld omdat ze geen woning kunnen vinden. Ik denk dat linkse partijen daar iets van kunnen leren: rechtse partijen gebruiken de woede om iemand de schuld te kunnen geven in plaats van linkse partijen die een ingewikkeld verhaal vertellen over waar de echte schuld ligt.”

Drie stellingen
In het programma werden ook drie stellingen aan de politici voorgelegd. De eerste stelling luidde: de overheid moet subsidies intrekken van organisaties die LHBTIQ+-rechten niet volledig omarmen. Daar zijn alle partijen het mee eens. Lo-A-Njoe: “Wij gaan niet organisaties ondersteunen die de grondrechten van inwoners niet praktiseren en omarmen.” Jones vult aan: “Je hebt meningen en rechten. We moeten een verschil maken tussen meningen die in strijd zijn met grondrechten en meningen die dat niet zijn.” Van Langen: “Je wilt toe naar een samenleving waar je grondrechten veilig zijn, ongeacht de politieke wind die er op dat moment in een land waait.”

Ook bij de tweede stelling weinig vuurwerk: de X in een paspoort is een symbolische, maar niet urgente maatregel. Jones: “Dit is voor mijn partij wel urgent. In Groningen vergoeden we deze stap al sinds 2023. Dit is ook een mooi voorbeeld hoe lokaal soms voorop kan lopen op nationaal vlak.”

Bij de derde stelling is er wel onenigheid: bij het waarborgen van LHBTIQ+-rechten is een stem op een kleine progressieve partij effectiever dan een stem op een grote middenpartij. Van Langen is het daar volledig mee eens. “Ik heb nog nooit mensen gesproken die blij zijn geworden na het uitbrengen van een strategische stem. Mijn advies is om je eigen idealen te volgen en om daarvoor te gaan staan. Mijn partij heeft een vechthouding op de punten die kwetsbaar zijn en waar we voor staan.” Jones en Lo-A-Njoe zijn het niet met de stelling eens. Jones: “Wij hebben laten zien dat je in het huidige politieke systeem radicaal genoeg kunt zijn. Partijen denken vaak hetzelfde. Het is de kunst om beter je stempel te drukken op dingen die je ook belangrijk vindt.” Lo-A-Njoe: “Ik denk dat alle partijen die hier te horen zijn, hier pal voor staan. Het verschil zit niet op dit punt.”

“We zijn nog niet waar we moeten zijn”
De partijen geven ook aan dat er de afgelopen jaren flink wat stappen voorwaarts zijn gezet op het thema van LHBTIQ+. Jones: “Het gaat om zaken die zichtbaar als onzichtbaar zijn. Meneer Lo-A-Njoe heeft eerder al een aantal voorbeelden gegeven. De regenboogbankjes bijvoorbeeld. Maar ook Roze Zaterdag. Het is belangrijk dat iedereen zich geaccepteerd voelt. En dat zit hem ook in kleine dingen. Bijvoorbeeld in hoe we vanuit de gemeente inwoners adresseren. Beste inwoners volstaat.” Lo-A-Njoe: “En hoe kunnen we de nachten veiliger maken? Door het inrichten van safe spaces bijvoorbeeld. We zijn nog niet waar we moeten zijn. En we gaan er ook op achteruit als het om acceptatie gaat. Dat is ook echt iets van onderwijs en opvoeding. Dat iedereen gelijke rechten heeft, is geen radicaal iets, maar iets wat doodnormaal zou moeten zijn. We moeten er echt voor zorgen dat iedereen dat goed meekrijgt. En dat begint bij de opvoeding en in het onderwijs.”

Luister hieronder naar het radioprogramma: