Nacht van de Nacht: RUG-project ‘Nachttuin’ helpt mens én dier beter te slapen

Het is zaterdag de Nacht van de Nacht. Een initiatief van Natuur- en Milieufederaties waarbij er aandacht wordt gevraagd voor lichtvervuiling. Eén van de initiatieven om de effecten van lichtvervuiling tegen te gaan is het inrichten van een nachttuin. Dit project van de Rijksuniversiteit Groningen, Forum Groningen en Biblionet krijgt volgens Renske de Jonge steeds meer belangstelling.

Renske, als we het hebben over lichtvervuiling. Wie hebben daar last van?
“Eigenlijk heeft iedereen er last van: planten, dieren en ook mensen. Het gaat om het ecosysteem als geheel. Als je het over de directe gevolgen van lichtvervuiling hebt, dan raakt dit bijvoorbeeld insecten en nachtvlinders. Zij komen ’s nachts, als het donker is, in actie. Maar dat geldt ook voor bloemen. Neem de teunisbloemen, die ook wel ‘nachtkaarsen’ worden genoemd. Zij bloeien juist als het donker is. En ook dieren hebben last van lichtvervuiling: egels en uilen zijn bijvoorbeeld gebaat bij een donkere omgeving. En uiteindelijk ook mensen: een mens rust ’s nachts beter uit als het donker is.”

Jullie zijn het project ‘nachttuin’ gestart. Wat is dat precies?
“Bij een nachttuin pas je je tuin aan zodat nachtdieren, zoals vleermuizen en nachtvlinders, zich er welkom voelen. Dit doe je door speciale nachtplanten te zaaien die overdag gesloten zijn, maar ’s nachts geuren en hun nectar prijsgeven, zoals kamperfoelie, jasmijn of nachtschone. Je kunt ook insectenhotels plaatsen of een vijver aanleggen om egels, vleermuizen en andere dieren aan te trekken. We richten ons hierbij op de tuinen van mensen omdat je nu eenmaal invloed hebt op je eigen doen. Als er genoeg mensen meedoen, dan wordt het gebied automatisch groter. Wij zijn van mening dat met de tuinen er echt een bijdrage geleverd kan worden.”

Jullie project richt zich ook specifiek op scholen. Waarom speciaal op scholen?
“We vinden het belangrijk dat iedereen kennis kan maken met de nacht. Kinderen vinden het bijvoorbeeld erg interessant om te zien wat er in het donker leeft. Ze kunnen er heel dichtbij mee aan de slag, waarbij het niet uitmaakt of je nu wel of geen tuin thuis hebt. Door het op school aan te bieden is het voor iedereen toegankelijk waarbij we er ook speciaal lesmateriaal voor hebben gemaakt. Wat we zien is dat diverse scholen in het Noorden actief bezig zijn met een schooltuin of het vergroenen van het schoolplein. De nachttuin past in dat verlengde, waarbij wij een extra handje helpen door de schooltuin naar een hoger niveau te tillen en aandacht te besteden aan de donkerte. We zien dat kinderen hier heel nieuwsgierig zijn, dat het hen prikkelt.”

Maar een nachttuin. Kinderen zitten toch vooral overdag op school?
“Dat klopt. Het begint met het uitvoeren van een lichtscan, die uitgevoerd moet worden wanneer het donker is. Waar staat licht aan? Waar bevinden zich lichtbronnen? Aan de hand daarvan wordt bepaald waar de tuin het beste geplaatst kan worden. Van ons krijgen ze een wildcamera die registreert wat er in de tuin gebeurt wanneer de kinderen niet op school zijn. Ook hebben we vlinderemmers. Dit zijn emmers die uitgerust zijn met een uv-lampje waarmee er ’s nachts vlinders gevangen kunnen worden. Deze zet je overdag neer, de vlinders komen er ’s nachts op af en in de ochtend kun je bekijken wat je hebt gevangen. Na het bekijken kun je de vlinders vrij laten. Je zult echt zien dat je nachttuin mooie resultaten zal opleveren.”

Meer informatie over de nachttuin van de RUG vind je op deze website.

Luister hieronder naar De Jonge die in het radioprogramma OOG op Zaterdag vertelt dat iedereen last heeft van lichtvervuiling: