Gemeente opteert niet voor vervroegd vuurwerkverbod: “Tijd gebruiken om goed alternatief te ontwikkelen”

In de gemeenteraad lijkt er geen meerderheid te zijn voor een lokaal vuurwerkverbod dat nog dit jaar in moet gaan. Ook een uitbreiding van het aantal vuurwerkvrije zones lijkt niet aan de orde omdat handhaving lastig is. In plaats daarvan wil men de tijd nemen om te werken aan een goed alternatief programma voor wanneer het landelijk verbod van kracht wordt.

Dat er woensdag in het stadhuis over het vuurwerkverbod gesproken werd, is vanwege een burgeragendering. Burgers of organisaties hebben de mogelijkheid om een onderwerp op de agenda van de raad te zetten, waarvoor ze wel minimaal vijftig handtekeningen moeten verzamelen. Bij de agendering pleiten de initiatiefnemers voor een lokaal vuurwerkverbod dat nog dit jaar van kracht wordt. Burgemeester Roelien Kamminga (VVD): “In deze gemeente wordt er al veel langer gesproken over dit onderwerp. Vuurwerk tijdens de jaarwisseling is allang niet meer alleen een leuk feestje. Op steeds meer plekken loopt het uit de hand, met incidenten tegen hulpverleners en slachtoffers met letsel in het ziekenhuis als gevolg. Hoe gaan we daarmee om? In het verleden is er gekeken naar een lokaal verbod, om daar stappen in te zetten, maar om dat als gemeente te initiëren is vrijwel onmogelijk.”

Kamminga vertelt verder: “Landelijk komt er een verbod op het afsteken en bezitten van consumentenvuurwerk, dat naar verwachting in zal gaan bij de jaarwisseling van 2026 naar 2027. Dat is afhankelijk van hoe snel het nieuwe kabinet wordt geïnstalleerd en hoeveel vaart zij maken. Wellicht wordt het een jaar later. Tegelijkertijd is het ook belangrijk om te werken aan een alternatief. Wat kunnen we de mensen bieden als er geen vuurwerk meer mag worden afgestoken? Afgelopen winter heeft Groningen geïnvesteerd in Wintergoud, waarmee stappen zijn gezet dat we de komende jaren verder uit kunnen breiden.”

“Pleiten voor lichtshows”
Een groot deel van de fracties in de gemeenteraad sluit zich bij die lijn aan. Yaneth Menger van Stadspartij 100% voor Groningen: “Mijn fractie is altijd groot voorstander van het behoud en het omarmen van cultuur en tradities. Maar tegelijkertijd zijn we als partij ook redelijk. We zien de discussie en we begrijpen de verzoeken en het verbod. We snappen de gevaren en de onveiligheid die gepaard gaan met het afsteken van zwaar vuurwerk. Veiligheid heeft onze prioriteit. Daarom pleiten we voor alternatieven zoals lichtshows.” Wel zegt Menger dat de activiteiten de saamhorigheid moeten stimuleren en dat ze ook niet alleen in de binnenstad plaatsvinden: “Het moet verspreid door de gemeente plaatsvinden, waarbij het voor iedereen toegankelijk is.” Dat sluit aan bij een motie die de fractie van Student & Stad destijds indiende, waarin gepleit werd om activiteiten in de dorpen en wijken te organiseren. Ondanks dat die motie een meerderheid kreeg, was het financieel niet uitvoerbaar. Daar gaat nu een nieuwe poging voor worden ondernomen.

Allang niet meer een leuk feestje
Dat we aan de vooravond staan van vuurwerkvrije jaarwisselingen maakt veel fracties blij. “Een historisch moment was het afgelopen zomer, toen er werd ingestemd met een vuurwerkverbod,” zegt Terence van Zoelen van de Partij voor de Dieren. “Al ruim tien jaar pleiten we voor dit verbod, waarbij we in het begin een roepende waren in de woestijn. We hebben altijd benadrukt dat vuurwerk schadelijk is, waarbij er tijdens het afsteken schadelijke stoffen en plastics in het milieu terechtkomen. Vogels raken gedesoriënteerd en er komt veel fijnstof vrij. Door de jaren heen is de mentaliteit langzaam gedraaid. De houding is veranderd.” Daarnaast is volgens Van Zoelen de jaarwisseling allang niet meer een leuk feestje voor iedereen. “Een groeiende groep mensen omschrijft het als één van de verschrikkelijkste momenten in het jaar.”

“Waarom niet dit jaar nog een vuurwerkverbod?”
De Partij voor het Noorden zou nog wel wat meer snelheid willen. Evelien Bernabela: “Waarom gaan we niet een stapje verder? Elk slachtoffer door vuurwerk dat we kunnen voorkomen is er één.” Fokke Veenstra van de VVD reageert kritisch: “Is het niet ongelooflijk voorbarig om nu een demarrage op het peloton te plegen door nu al een vuurwerkverbod in te voeren?” Bernabela: “Nee, juist niet. We zouden iets extra’s kunnen doen. Qua groenbeleid lopen we voorop. Deze gemeente heeft het beste voor met mens en dier. Waarom niet wat sneller?”

“Het wordt verpest voor de goeden”
Maar een ander geluid is ook hoorbaar. Kelly Blauw van de PVV: “We hebben het over een traditie waarbij inwoners zelf moeten kunnen invullen hoe ze de jaarwisseling vieren. Vrijheid is het sleutelwoord. In de gemeente hebben we twaalf vuurwerkvrije zones. Dat ondersteunen wij. We moeten de kwetsbare mensen beschermen, maar het moet niet ten koste gaan van de vrijheid.” Blauw heeft het over symptoombestrijding: “De goeden moeten niet onder de kwaden lijden. Er zijn gezinnetjes die achterin hun tuin wat vuurwerk afsteken. Tegelijkertijd zijn er raddraaiers die zwaar en illegaal vuurwerk uit het buitenland afsteken. Doordat er niet tegen deze mensen wordt opgetreden, werken we toe naar een totaalverbod, waarbij het verpest wordt voor de goeden.”

Jahir Scoop van de PvdA reageert kritisch op de woorden van Blauw: “Wat zegt u tegen de slachtoffers met vuurwerkletsel die naar het ziekenhuis moeten? En wat zegt u tegen de hulpverleners die getraumatiseerd naar huis gaan?” Blauw: “Heeft u de illusie dat met een verbod alles beter wordt? Mensen die hulpverleners bekogelen met vuurwerk moeten keihard gestraft worden. Een verbod gaat het niet beter maken. Er moet meer geld vrijgemaakt worden voor handhaving.”

Dat onderwerp puzzelt ook de fractie van D66. Want het vuurwerk dat verreweg de meeste schade en de meeste overlast oplevert, wordt niet in Nederland verkocht. Maria Martinez Doubiani: “Wij zien het probleem van illegaal vuurwerk. Cobra’s worden vaak afgestoken, maar ze zijn verboden. Het komt uit Duitsland en wordt gefabriceerd in Italië. Hebben we daarom op Europees niveau niet strengere regels nodig? Zou een lobby vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) hierbij kunnen helpen?” Burgemeester Kamminga zegt dat hier een belangrijk onderdeel van de puzzel ligt: “Op politieniveau is de samenwerking er al. Maar ik ben van harte bereid om dit bij de VNG te agenderen. Nederland kan dit niet in haar eentje.”

“Wintergoud zou ook naar de dorpen en wijken moeten”
Tegelijkertijd gaat het ook over de toekomst. Want wat als er geen vuurwerk meer afgestoken mag worden? Alle partijen zijn het erover eens dat Wintergoud een succes was. Bernabela: “Dat was gezellig. Maar we zouden zoiets ook in de wijken en dorpen willen zien. Liefst ook in combinatie met ondernemers, waardoor er voor hen mogelijkheden ontstaan om nog wat te verdienen.” Dat vindt ook Van Zoelen: “We moeten investeren in alternatieven, waar we geld voor gaan vrijmaken. Daarbij kan er gedacht worden aan evenementen in de dorpen. Het is belangrijk dat we de jeugd iets bieden.” Femke Folkerts: “We zijn blij met Wintergoud. Dit is een mooi evenement waarmee we de feestperiode kunnen markeren.”

“Centrale aftelshow was een flop”
Wintergoud vond vorig jaar onder andere plaats op de Grote Markt, waarbij er een ijsbaan te vinden was, een reuzenrad en een kerstmarkt. Als het aan het college ligt, gaat men daar dit jaar verder mee. Maar er is ook kritiek. Olivier van Schagen van Student & Stad: “Wintergoud was leuk, maar de centrale aftelshow was een flop. Het viel zo tegen dat mensen in het publiek zelf maar vuurwerk gingen afsteken. Dat leverde bizarre filmpjes op. Ondertussen leest mijn fractie dat het college hetzelfde wil gaan doen. Ons lijkt het beter om te gaan investeren in een licht- en vuurwerkshow.” Van Zoelen van de Partij voor de Dieren reageert kritisch: “Studenten worden steeds milieubewuster. Waarom pleit u voor een vuurwerkshow? Waarom niet voor een lichtshow?” Van Schagen: “Wij willen en en. Mensen willen graag zo’n show zien. Door op één plek een centrale vuurwerkshow aan te bieden, voorkom je bovendien veel overlast.”

De SP ziet het voorstel van Student & Stad niet zitten. Jurrie Huisman: “Ik zou mij richten op een lichtshow. Als je het over een professionele vuurwerkshow hebt, dan zijn er in ons land maar heel weinig mensen die zoiets kunnen uitvoeren. Als je dan bedenkt dat er op zo’n avond op hetzelfde moment een grote vuurwerkshow plaatsvindt in Rotterdam, dan heb je het eigenlijk over een schier onmogelijke opdracht.” Dat zegt ook burgemeester Kamminga, die aangeeft dat een lichtshow meer in de lijn der verwachting ligt: “Wintergoud is een evenement dat in ontwikkeling is. Dat er met ons wordt meegedacht en dat er input wordt gegeven, dat is prettig.”

Carbidschieten
Tijdens de vergadering was er ook aandacht voor carbidschieten. In verschillende dorpen in de voormalige gemeente Ten Boer is dit een traditie. René Staijen van Groep Staijen: “Wij hopen dat dit gaat blijven, dat dit een onderdeel blijft van de jaarwisseling.” Van Zoelen: “Wat vinden dieren van carbidschieten?” Staijen: “Het gebeurt onder strenge regels, ver buiten het dorp, en ook niet in de buurt van locaties waar vee verblijft.” Volgens Kamminga valt carbid niet onder het vuurwerkverbod. Wel gelden er strenge regels. Zo heb je een vergunning nodig en is het alleen in specifieke gebieden toegestaan. In de gemeente gaat het om drie locaties bij Ten Post, Woltersum en Thesinge.

Ondanks dat de partijen het in grote lijnen eens zijn, zijn er voor de raadsvergadering van volgende week wel verschillende moties aangekondigd. Zo komen Student & Stad en Stadspartij 100% voor Groningen waarschijnlijk met een gezamenlijke motie waarin ingezet wordt op festiviteiten in de wijken en buurten. Partij voor het Noorden is aan het broeden op alternatieven voor vuurwerk.