Wethouder streeft naar nul verkeersslachtoffers: 50 miljoen euro voor veiliger stad

Nul verkeersslachtoffers: dat is het ambitieuze doel dat verkeerswethouder Philip Broeksma (GroenLinks) woensdag aan de gemeenteraad presenteerde. Hoewel hij direct erkende dat dit een zeer ambitieus streven is, ligt er vijftig miljoen euro klaar om concrete stappen te zetten richting een veiliger stad.

De vergadering verliep positief voor Broeksma. Hij ontving complimenten van diverse partijen over de behaalde doelen in 2024, complimenten die hij direct doorgeleidde naar de ambtenaren die zich volgens hem ‘de blubber hebben gewerkt’. In de gemeenteraad wordt deze periode de gemeenterekening 2024 besproken, waarbij de focus ligt op wat er wel en niet is bereikt.

Succesvolle projecten, maar veel verkeersgewonden
De wethouder kon veel onderwerpen afvinken: de fietsbrug over de Noordelijke Ringweg is aangelegd, een deel van de doorfietsroute naar Assen werd opgeleverd, er kwam een fietspad naar de Suikerzijde, de verdiepte ligging van de zuidelijke ringweg werd geopend, Beijum kreeg verkeersdrempels voor een veiliger situatie in de wijk en er werden parkeermaatregelen ingevoerd. Toch was het niet alleen hosanna. Een grote tegenvaller was het aantal verkeersslachtoffers. De gemeente ging uit van maximaal 290 gewonden, maar er vielen in totaal 447 verkeersgewonden in 2024.

Yaneth Menger (Stadspartij 100% voor Groningen) sprak haar grote zorgen uit: “Wat voor mijn fractie een groot punt is, zijn de verkeersslachtoffers. Het is iets wat mij persoonlijk erg raakt; ik heb namelijk mijn broertje verloren bij een dergelijk ongeluk. Wat ik zie is dat er in Groningen al relatief veel wordt geïnvesteerd in campagnes en educatie om het op straat veiliger te krijgen. Toch hebben we het over hoge cijfers. Ik vraag mij af waar de disbalans zit.”

Ook andere fracties uitten hun zorgen. Vincent Boswijk (D66): “Het laat zien dat er hier een flinke opgave ligt. Er is werk aan de winkel. Wat wel heel positief is, is dat de transformatie van 50- naar 30-km-wegen echt op gang is gekomen. Het doel was om vorig jaar 2 kilometer aan wegen op deze manier in te richten, maar dit werd bijna 7 kilometer. Dit is een stap in de goede richting.”

Investeren in veiligheid en weginrichting
Broeksma erkent de enorme opgave om het aantal slachtoffers op nul te krijgen. “De Stadspartij vraagt naar de disbalans. Wat we doen is inzet plegen. Die inzet moet leiden tot minder verkeersslachtoffers. Educatie op scholen helpt bijvoorbeeld. Maar bij elk ongeluk dat zich voordoet, kijken we naar de weginrichting. Wat is er nu precies gebeurd? Wat zijn de onveilige plekken? Daarbij kijken we ook naar de gevoelde onveiligheid van een bijna-ongeluk; je kunt je voorstellen dat als je net niet slachtoffer wordt van een ongeluk, dit ook impact heeft.”

De wethouder vertelde verder: “Om de ambitie te verwezenlijken staat er een bedrag van 30 miljoen euro klaar, en het Rijk voegt hier nog eens 20 miljoen euro aan toe. We hebben tientallen miljoenen om goed te besteden. En ik verzeker u, de ambtenaren werken zich de blubber om het veiliger te maken. Natuurlijk is dat ingewikkeld. We hebben diverse typen fietsers met verschillende snelheden zoals e-bikes en fatbikes, en bakfietsen die breder zijn. Het inrichten van fietsstraten helpt hierbij. D66 verwees al even naar de 7 kilometer straat die we op deze manier ingericht hebben. Ik kan de Korreweg als voorbeeld aanstippen: de automobilist zal daar straks de fietser volgen. Hopelijk gaan we al deze ontwikkelingen terugzien in toekomstige cijfers.”

Foutparkeren en parkeerbeleid
Tijdens de vergadering kwamen ook andere punten aan bod, zoals foutparkeren. Benni Leemhuis (GroenLinks): “In 2019 heb ik samen met PvdA, D66 en de ChristenUnie een motie ingediend om foutparkeren aan te pakken. We zijn nu een aantal jaren verder, en wat ik moet constateren is dat er nog steeds nauwelijks gehandhaafd wordt op foutparkeren. Wanneer gaan we dit nu eens aanpakken?” Wesley Pechler (Partij voor de Dieren) vulde aan: “Ik ben helemaal klaar met mensen die hun waggie op de stoep pleuren.”

Broeksma reageerde: “Ik ken deze motie, en ik trek mij deze ook aan. In onze gemeente werken we met scanauto’s. Elke reguliere parkeerplaats moet in het systeem van de scanauto staan. Het handhaven op regulier parkeren gaat dan ook goed. De techniek om auto’s te herkennen die op foute plekken staan – plekken die geen parkeerplaats zijn – gaat steeds verder. Ik hoop dat ik dit aan het einde van mijn wethouderschap voor elkaar ga hebben.”

Kritiek kwam er ook van het CDA en de VVD op het parkeerbeleid. Etkin Armut (CDA): “Ondanks een felle tegenstem van ons is vorig jaar door een meerderheid een pakket parkeermaatregelen aangenomen. We zien het ongemak bij inwoners. Wij denken dat het beter kan. Het is een kwestie van zoeken naar draagvlak, waarbij we ook pleiten voor het belang van goed openbaar vervoer waarmee omliggende dorpen goed bereikbaar blijven.” Fokke Veenstra (VVD) sloot zich daarbij aan: “In 2024 hebben we drie miljoen euro meer opgehaald dan begroot. Wij horen graag hoe dit teruggegeven kan worden aan de automobilisten.” Laurent Dwarshuis (ChristenUnie) reageerde kritisch: “Maar de nieuwe parkeermaatregelen zijn pas dit jaar ingevoerd, terwijl dit de jaarrekening is van vorig jaar.” Veenstra merkte op: “Het zal ons dan ook niet verrassen dat er dit jaar nog meer binnen wordt gehaald.”

De wethouder gaf toe dat er meer geld overblijft dan verwacht. “Dat is niet de bedoeling. Wat we met de maatregelen willen, is dat we het parkeergedrag aanpassen. Met de tarieven oefenen we invloed uit op het gedrag. Het liefst willen we dat mensen hun auto onder de grond parkeren. Onder de grond heeft onze voorkeur boven op straat parkeren. In parkeergarages liggen de tarieven daarom lager dan op straat. Van tevoren weten we niet of we een financieel overschot hebben. Dit komt uiteindelijk in de algemene middelen terecht. U als raad beslist wat ermee gaat gebeuren.”

Fietsvlonders en binnenstedelijke bereikbaarheid
Een ander heikel punt dat aan de orde kwam, zijn de fietsvlonders. In de gemeente is het mogelijk om per straat één fietsvlonder te plaatsen: op zo’n vlonder kunnen fietsen gestald worden. Na een proefperiode van drie maanden kan besloten worden de vlonder voor langere tijd te blijven gebruiken. Pablo Vermerris (Student & Stad): “Wat we zien is dat aanvragen voor vlonders worden afgewezen vanwege de parkeerdruk. Wij vinden dat dit geen eis zou moeten zijn.” Hans de Waard (SP) reageerde: “Maar is fietsparkeren op straat dan de heilige graal voor Student & Stad in plaats van een fiets in een stalling bij de woning zetten?” Vermerris: “Ik heb me goed in het stelsel ingelezen: als je een ingebouwde fietsenstalling hebt, betaal je als bewoner meer huur. Wij willen goedkope jongerenwoningen, maar we willen ook een goede plek voor de fiets.” Naast de fietsvlonders pleitte de partij ook voor ‘chillvlonders’ met bankjes om op te ontspannen. Broeksma noemde het een afweging.

Verschillende partijen benoemden ook de bereikbaarheid van de binnenstad. Rita Pestman (PvdA): “Het is een zorg die bij ons leeft, dat oudere inwoners niet meer in onze binnenstad komen. Kunnen we daar iets aan veranderen?” Dwarshuis (ChristenUnie): “Dit baart ons ook zorgen. Maar bedoelt mevrouw Pestman dan het kriskras door elkaar fietsen in de binnenstad of het gebrek aan bushaltes?” Pestman verduidelijkte: “Ik doel op de bushaltes. Je stapt uit op het Zuiderdiep. Via de Herestraat loop je naar de Grote Markt, maar je hebt dan te maken met een stijgingspercentage. Voor je de Grote Markt hebt bereikt, heb je je kruit verschoten. En inderdaad, dan speelt ook mee dat je op de Grote Markt zo van de sokken wordt gefietst. Wij horen mensen die liever naar Roden of Leek gaan. Zij komen niet meer in onze binnenstad.”

De Partij voor het Noorden benoemde de Visserbrug: “Wij vragen ons af wanneer deze brug weer beschikbaar is. Normaal lepelt een wethouder zo een datum op wanneer dit het geval zal zijn, maar dat kan deze wethouder niet. We hebben het dit keer over een brug die niet in handen is van Rijkswaterstaat. We kunnen dit zelf doen.” Broeksma gaf in een reactie aan dat hij hier niet per se voor verantwoordelijk is, maar dat dit tot de portefeuille van wethouder Wijnja behoort.

Moties
Voor de komende raadsvergaderingen overwegen verschillende partijen moties in te dienen. Stadspartij 100% voor Groningen wil een educatiemotie indienen voor meer aandacht voor verkeersveiligheid in het onderwijs. De VVD komt met een motie over parkeertarieven. En Student & Stad heeft een motie aangekondigd waarin gepleit zal worden voor het makkelijker kunnen plaatsen van fiets- en chillvlonders.