Omwonenden stappen naar rechter als kap Betonbos doorgaat: “Bos is veel ouder dan gedacht”

Als de plannen voor de kap van het Betonbos doorgaan, stapt een groep omwonenden naar de rechter. Het benodigde geldbedrag voor deze stap is inmiddels binnen. Dat werd afgelopen week duidelijk tijdens de behandeling van het beeldkwaliteitsplan Stadshavens Deelgebied West in het Stadhuis.

“Wat de bewoners graag willen, is dat we terug de tijd in gaan en het proces dat we doorlopen hebben, nog een keer overdoen,” reageert wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA) op de geluiden die verschillende insprekers tijdens de vergadering ter berde brachten. “Dat ontraad ik. Tijdens deze collegeperiode, en ook tijdens de vorige periode, is een zorgvuldig proces doorlopen. Alles is gewogen en er zijn verschillende momenten geweest dat er een besluit is genomen. Dit proces opnieuw doen, brengt ons jaren terug in de tijd. Dat is een luxe die we niet hebben. Er is dringend behoefte aan woningen. Met pijn in het hart moeten we driehonderd bomen gaan kappen, maar daar komen ook achthonderd bomen voor terug.”

Wat is Stadshavens?
Stadshavens is een nieuw te ontwikkelen wijk, gelegen aan het Eemskanaal tussen het Damsterdiep en de Sontweg. Het wordt een groene, stedelijke wijk met een gevarieerd aanbod van woningen, bedrijfsruimten en voorzieningen, waarbij de nadruk ligt op een prettige leefomgeving voor iedereen. In de wijk komen ongeveer 3.300 woningen te staan. Het gaat om een mix van koopwoningen, sociale huurwoningen (minimaal 15%) en middenhuurwoningen (10%). In de plannen moet het Betonbos wijken. De kap van dit bos werd afgelopen voorjaar op het allerlaatste moment stilgelegd.

Rico Tjepkema (PvdA): “Bewoners zitten diep in de materie”
De omwonenden laten weten dat zij niet tegen de bouw van de nieuwe woningen zijn. Zij missen echter de groene ambities waar volledig aan wordt voorbijgevaren. Wat opvalt tijdens de vergadering, is dat buurtbewoners zich grondig hebben verdiept in de materie. Dat valt ook Rico Tjepkema van de PvdA op: “U zit zeer diep in de materie. Dat is goed om te horen. Toch komen er vanavond verschillende dingen over tafel waar we al een besluit over hebben genomen. Dat gaat bijvoorbeeld over de plek van het Betonbos in de plannen. Er zijn ook een aantal dingen die geen plek hebben in het beeldkwaliteitsplan, maar juist in de verdere ontwerpfase of in het omgevingsplan moeten terugkomen.”

Ernst Lofvers: “Je struikelt over de woorden ‘groen’ en ‘biodiversiteit’. Maar hoe groen wordt het?”
Maar het is juist het groen waar de omwonenden zich zorgen over maken. Ernst Lofvers stelt: “In het beeldkwaliteitsplan waar vandaag over wordt gesproken, struikel je over de woorden ‘groen’ en ‘biodiversiteit’. Maar hoe groen wordt het? Welke ambities gaan hier waargemaakt worden? Feit is dat al het huidige groen gekapt gaat worden. Gebouwen zijn het uitgangspunt. En dat is in strijd met het beleid van de gemeente. Het Betonbos, dat onderdeel is van de belangrijkste groenstructuur, wordt gesloopt. Het groene talud langs het Eemskanaal, dat recent voor 1,4 miljoen euro is verbouwd en heringericht, wordt vervangen door damwanden en beton. Grote en hoge gebouwen en parkeergarages die in de nieuw te bouwen wijken komen te staan, zullen zorgen voor schaduw. Schaduw is ten nadele van bomen.”

“Groen moet het uitgangspunt zijn”
Lofvers vervolgt: “Wij vinden dat groen het uitgangspunt moet zijn, zoals het omgevingsplan ook stelt en zoals ook in de vele documenten is beschreven, bijvoorbeeld de bomenstructuurvisie en de APVG. In de regels wordt verwezen dat groen vooropstaat. Maar dat gebeurt hier niet. Daarom hebben we een bezwaarschrift ingediend. We gaan een stap naar de rechter maken als dit plan toch verder wordt doorgezet en groen niet als uitgangspunt wordt gekozen. Je hebt een zorgplicht en een vergewisplicht. Over het Betonbos wordt gezegd dat het geen waarde heeft. Wij hebben daar een andere mening over. Met een crowdfundingsactie hebben we een bedrag van 10.000 euro opgehaald. Behalve de gang naar de rechter willen we ook onafhankelijk onderzoek doen naar de waarde van het bos. Volgens ons kun je met gemak evenveel woningen in het gebied plaatsen in combinatie met het behoud van het Betonbos. In dat geval kan het Betonbos ook als een mooie buffer dienen tussen de nieuwe wijk en de bestaande bebouwing.”

Kalle Majoor: “Wij denken dat het Betonbos veel ouder is dan gedacht”
Van het Betonbos wordt aangenomen dat dit rond 1995 is ontstaan. Door de omwonenden wordt dit echter betwist. Kalle Majoor licht toe: “We zijn voor een beeldkwaliteitsplan waarin de kwaliteit wordt meegenomen, waarbij het groen in kaart wordt gebracht. We hebben toegang gevraagd tot het Betonbos om het bos in kaart te brengen, maar die toegang wordt ons geweigerd. Wij denken dat er in rapporten onjuistheden staan in de beoordeling van het bos. Op dit moment hebben we geen toegang, dus we kunnen dit niet onderbouwen. Daarom hebben we gezocht naar andere creatieve manieren om hier onderzoek naar te doen. Daarbij zijn we gaan werken met luchtfoto’s. Wij denken dat het bos veel ouder is dan gedacht. Naar aanleiding van deze luchtfoto uit 1996 (Majoor laat een foto zien waarop een volwaardig bos is te zien) is door twee onafhankelijke boomexperts gezegd dat de jongste begroeiing waarschijnlijk rond 1986 is ontstaan. Dat maakt dit bos tot een monumentale houtopstand. Dat zou het huidige bos mogelijk kunnen beschermen tegen kap.”

Rik Heiner (VVD): “Vanaf welke leeftijd is een boom monumentaal?”
Daar reageert Rik Heiner van de VVD op: “Vanaf welke leeftijd is een boom monumentaal?” Majoor antwoordt: “Als we ons baseren op de APVG van 2022 dan moet een boom een leeftijd hebben van 35 tot 50 jaar, een overlevingsduur van tien tot vijftien jaar hebben, en het moet voldoen aan de specifieke voorwaarde dat het onderdeel uitmaakt van de groenstructuur. Het bos voldoet dus aan deze voorwaarden.” Heiner merkt op: “Maar ik lees in de APVG dat een basisvoorwaarde is dat een boom vijftig jaar of ouder moet zijn.” Majoor reageert: “Dan heb je het over een monumentale boom. Dit gaat om potentieel monumentale bomen. Dat heeft de rechter bij de behandeling van het stilleggen van de kap ook gezegd, dat alle potentieel monumentale bomen behouden moeten blijven. Ik denk dat het zeer complex is als een raad tegen de rechter in zal gaan.”

Wethouder Rik van Niejenhuis: “Op basis van deze informatie zouden we niet tot een andere afweging zijn gekomen”
Van Niejenhuis is echter niet onder de indruk. Mocht het bos ouder zijn, dan denkt de wethouder niet dat het zal leiden tot een andere uitspraak: “Het komt voor dat we ook monumentale bomen kappen. Ik denk niet dat we op basis van deze informatie tot een andere afweging zouden komen.” Majoor voegt toe: “Het is niet alleen onze wens dat het Betonbos behouden blijft. We staan hier omdat we opkomen voor de natuur. Dit omdat de natuur geen stem heeft. Onlangs is door de gemeenteraad besloten dat de natuur een stem moet krijgen, omdat zij zelf niet de mogelijkheid heeft om aan tafel te gaan zitten. En dat is denk ik belangrijk, vanwege alle uitdagingen die er liggen op het gebied van klimaat. Waar wij om vragen, is dat beslissingen worden genomen die gebaseerd zijn op afspraken die deze raad zelf gemaakt heeft.” Maar volgens Van Niejenhuis werkt het zo niet: “Het komt voor dat we in het ene document dit schrijven en wat anders doen. Dat is belangenafweging. Soms moet je een andere keuze maken.”

“We willen graag aan de slag”
Leendert van der Laan van Partij voor het Noorden vraagt: “Aanvankelijk was het de bedoeling dat het Betonbos in de herfst van 2024 plat zou gaan. Bezwaar en beroep levert vertraging op. Hoe wordt hier tegenaan gekeken?” Van Niejenhuis antwoordt: “Het zal inderdaad vertraging opleveren, waardoor we de planning niet halen. We willen graag beginnen. We willen graag woningen bouwen. Het alternatief is om terug in de tijd te gaan. Maar daarvan heb ik al gezegd dat we dit ontmoedigen.”