Stadspartij zegt vertrouwen op in wethouder tijdens emotioneel debat over jeugdzorg

De fractie van Stadspartij 100% voor Groningen heeft woensdagavond aangekondigd om bij de eerstvolgende raadsvergadering een motie van wantrouwen in te dienen tegen wethouder Manouska Molema (GroenLinks). In een emotioneel en beladen debat in het Stadhuis sprak de raad over de grote problemen die er spelen binnen de jeugdzorg.

“Het systeem waarmee we te maken hebben is ongelofelijk ingewikkeld en niet in het belang van de kinderen”, vertelt wethouder Molema. “Het is niet aanwijsbaar dat één iemand gefaald heeft, want we hebben een systeem dat we samen ingericht hebben. In sommige gezinnen gaat het goed, maar bij complexe vraagstukken is het niet altijd genoeg. Het is heel hard werken. De ambtenaren doen dat, en ik doe dat ook. Kinderen verdienen dat ook, om kansrijk op te kunnen groeien. Daar mag u mij altijd op aanspreken.”

Verscherpt toezicht
Bij Jeugdbescherming Noord (JBN) gaat het niet goed. De organisatie is verantwoordelijk voor de bescherming van kwetsbare kinderen en jongeren in de regio. In maart van dit jaar werden ze onder verscherpt toezicht geplaatst. In december vorig jaar verloor de organisatie haar verplichte certificering, waardoor er nu onder een tijdelijk certificaat wordt gewerkt. Landelijke normen worden niet gehaald vanwege het groeiende aantal complexe zaken waar het mee te maken krijgt. Een herstelplan dat in werking is gezet moet het de goede kant op bewegen. Haast is ook geboden, want in september moet de organisatie aan de eisen van certificering voldoen; anders mogen ze niet meer werken.

“Medewerkers hebben mijn dossier niet volledig gelezen”
Wat er niet goed gaat kreeg woensdagavond een gezicht in de raadsvergadering. Twee ouders spraken de raadsleden toe over hun eigen situatie. Eén van hen vertelt: “Ik heb lang getwijfeld of ik hier wel moet gaan staan. Na eerdere klachten die ik had over JBN dreigden mijn kinderen acuut uit huis gehaald te worden. In mijn situatie heb ik meerdere jeugdbeschermers gehad. Onlangs is mijn dossier overgedragen aan twee nieuwe medewerkers. Ze kwamen me vertellen dat ze mijn dossier niet volledig gelezen hebben omdat het te complex is. En toch gaan deze mensen beslissingen nemen over mijn leven en de toekomst van mijn kinderen. Er wordt gewerkt op basis van aannames die gedaan worden over mijn intenties en mijn gedrag waarbij dit zonder te controleren in rapportages verschijnt. Is dit hoe de jeugdbescherming hoort te werken?”

“Roepende in de woestijn”
Een andere moeder vertelt geëmotioneerd aan de raadsleden dat in september 2022 de politie vaststelde dat een familiedrama met dodelijke slachtoffers niet ondenkbaar is in het gezin. “Toch is Veilig Thuis sindsdien alleen maar bezig geweest met contactherstel met de vader. Inmiddels zitten we in de vierde ronde van contactherstel. En ik ben een roepende in de woestijn.”

“Wat zijn we mijn kinderen aan het aandoen?”
De moeder vertelt verder: “Ik krijg geen respons van Jeugdbescherming Noord. Meer dan een jaar woon ik inmiddels bij Wender. Regelmatig zijn de veiligheidsrisico’s te groot. Jeugdschermers komen en gaan. Inmiddels is de vierde jeugdbeschermer aangetreden waarbij er elke keer begonnen wordt met een schone lei: wat zijn we mijn kinderen aan het aandoen? In de afgelopen jaren hebben er 33 hulpverleners in mijn slaapkamer gestaan. Maar wie veroorzaakt het trauma dat kinderen gevangen zitten, waarbij er constant wordt gekeken naar contactherstel met de vader, die lijfstraffen niet uit de weg gaat?”

Verkeerde voorstelling van zaken
Dat er over het onderwerp wordt gesproken is te danken aan de fracties van Stadspartij 100% voor Groningen, VVD, Partij voor het Noorden en PVV. De fracties hielden zich al langer bezig met dit onderwerp. In januari stelden ze vragen over de problemen, waarop de wethouder aangaf de situatie nauwlettend in de gaten te houden. In maart kwam echter het nieuws over het verscherpte toezicht. De vier fracties waren daar ontstemd over en vroegen een debat aan omdat er volgens hen in januari door de wethouder een verkeerde voorstelling van zaken is gegeven.

Yaneth Menger (Stadspartij 100% voor Groningen): “Ik ben ontgoocheld, ik ben boos”
Tijdens het debat woensdag besloot de Stadspartij om een motie van wantrouwen in te dienen tegen de wethouder. Yaneth Menger van deze partij: “Alles wat de situatie op dit onderwerp ook maar enigszins kan verbeteren, daar zijn we voorstander van. Vanavond hebben we in deze zaal persoonlijke verhalen van ouders gehoord. Ik ben ontzettend geschrokken. Ik ben ontgoocheld en ik ben boos. Er wordt nu met een herstelplan aan de problemen bij JBN en Veilig Thuis gewerkt. Al zolang ik politiek actief ben, spelen deze problemen. De oplossing die wij zien is dat we dit hele systeem uit elkaar gaan halen en opnieuw in elkaar gaan zetten. Het is falend functioneren waar ouders en kinderen de dupe van worden. Meerdere malen hebben we gezegd dat we de situatie ernstig en onwenselijk vinden. Mijn partij heeft geen vertrouwen in het herstelplan. Alles bij elkaar opgeteld komt mijn fractie tot de conclusie dat we het vertrouwen in deze wethouder opzeggen.”

Peter Swart (GroenLinks): “Ik ben overrompeld door deze motie”
De woorden leiden tot een schokgolf in de raadszaal. Peter Swart van GroenLinks: “Ik ben overrompeld door deze motie.” Jalt de Haan van het CDA: “Wat verwijt u de wethouder precies?” Menger: “We hebben eerder dit jaar vragen gesteld. In de antwoorden werd de situatie gebagatelliseerd. Ik heb toen gezegd dat mijn geduld op dat moment vrijwel op was. De wethouder vertelde toen dat ze hier erg door geraakt was. Wat er in maart is gebeurd en wat we hier vanavond horen, brengt mij tot deze conclusie. Ik heb geen vertrouwen meer.”

Jalt de Haan (CDA): “U bent hier een showtje aan het opvoeren”
De Haan: “Maar wat hebben de kinderen van deze ouders er aan als we een wethouder wegsturen? Een wethouder die de longen uit haar lijf rent. U bent hier een showtje aan het opvoeren. Een wethouder wegsturen, daar hebben de ouders niets aan.” Menger: “De woorden ‘een showtje’ zijn geheel voor uw rekening. Als ik aankondig dat ik geen vertrouwen heb, wil dat niet zeggen dat deze wethouder direct weg is. Ik heb geen meerderheid in de raad. Ik ben er klaar mee. Ik zie op dit dossier geen structurele oplossingen.”

Wesley Pechler (Partij voor de Dieren): “Ik dien een motie van afkeuring in tegen de Stadspartij”
Wesley Pechler van Partij voor de Dieren: “Deze manier van politiek bedrijven (…) Bij de eerstvolgende raadsvergadering dient mijn partij een motie van afkeuring in tegen de fractie van Stadspartij 100% voor Groningen.” Hans de Waard van de SP: “We hebben er toch niets aan als we deze wethouder naar huis sturen? Er ligt een plan om de situatie te verbeteren. Waarom iets in de afvalbak gooien wat nog niet geprobeerd is?” Menger: “Wij hebben er geen fiducie in. Het plan zoals wij het gelezen hebben, geeft ons geen vertrouwen.”

Jalt de Haan: “De situatie baart ons grote zorgen”
Het gevoel van ontevredenheid op dit dossier en dat er een oplossing moet komen is bij alle fracties hoorbaar. De Haan van het CDA: “De veiligheid van kinderen en jongeren is een kerntaak van de overheid. Als het daar mis gaat, dan moeten we scherp zijn. De situatie bij JBN en Veilig Thuis baart ons grote zorgen. Het rapport schetst ons een doordringend beeld: een fors ziekteverzuim onder personeel en medewerkers die snel vertrekken. Het is een organisatie in crisis. De verhalen die we vandaag horen geven ons buikpijn. Mocht JBN in september geen certificaat krijgen dan zullen er duizend jongeren overgeplaatst moeten worden naar instellingen die geen ruimte hebben. Jaar in, jaar uit wordt er gewerkt aan oplossingen om de wachtlijsten aan te pakken. Maar het wil maar niet lukken. In dit dossier zijn er geen makkelijke oplossingen. De betogen richting JBN zijn hard. Wel wil ik mijn waardering uitspreken voor de medewerkers die hard hun best doen om het zo goed mogelijk op te lossen.”

Rozemarijn Gierkink (PvdA): “Bashen van JBN heeft geen zin”
Rozemarijn Gierkink van de PvdA is het daar mee eens: “Wat we vanavond horen gaat door merg en been. We hebben grote zorgen over situaties die zich voordoen. Door de gemeente wordt er nu keihard gewerkt om een oplossing te bieden. Medewerkers van JBN presteren op topsportniveau. De continu negatieve beeldvorming brengt extra druk met zich mee. Daarom wil ik een oproep doen om het tijd te gunnen zodat er aan problemen gewerkt kan worden. Het heeft geen zin om te gaan ‘bashen’ in de richting van JBN.” Menger: “We zitten hier als vertegenwoordigers van het volk. We zijn de stem van onze inwoners. We ontvangen zeer verontrustende signalen. We mogen dat vervolgens uitspraken, en dat zou ik niet betitelen als ‘bashen’.” Gierkink: “Wij hebben vertrouwen in de herstelplannen. Laten we dat eerst afwachten.”

Peter Swart (GroenLinks): “Mijn fractie steunt het herstelplan”
GroenLinks sluit zich daar bij aan. Peter Swart: “De afgelopen periode is er een beerput opengegaan. Ik hoop vanaf nu dat we op een nulpunt kunnen starten. Het herstelplan is nog niet uitgevoerd. Mijn fractie steunt dit plan. Het gaat een hele zware dobber worden, en er zal veel tijd over heen gaan. Maar er wordt actie ondernomen, met onder andere de komst van een nieuwe directeur.”

Elisabeth Akkerman (VVD): “Is dit voldoende?”
Maar de PVV, Partij voor het Noorden en de VVD hebben zorgen over dit herstelplan. Elisabeth Akkerman van de VVD: “De vraag is of dit voldoende is. Wij horen wisselende signalen. Daarom zou ik het voorstel willen doen om ons als raad strak op de hoogte te houden.” Swart van GroenLinks: “Maar u zegt weinig vertrouwen, hoe komt het dan goed?” Akkerman: “Dat is het dilemma. Daarom dit voorstel aan de wethouder om ons wekelijks of maandelijks te informeren over wat er goed gaat. Wat is de koers?” Gierkink: “Wat gaat het de kinderen helpen als raadsleden wekelijks een update krijgen?” Akkerman: “Dat is meer dan de afgelopen jaren waarin er helemaal niks is gebeurd. Wij denken dat sturing kan helpen.” De PVV pleit voor betere lonen, jongeren centraal stellen, harde prestatie-eisen en wil dichtbij vanuit de wijk gaan werken.

Hans de Waard (SP): “Moeilijke materie die raakt”
De SP vindt het een lastig onderwerp. Hans de Waard: “De zorgen zijn heel begrijpelijk. Maar wat kunnen we doen om de situatie te verbeteren? Ik had gehoopt op een antwoord van de indieners voor deze vergadering hoe zij hier tegen aan kijken, maar voorbeelden heb ik niet gehoord.” Kelly Blauw PVV: “Waar was u dan zojuist? Ik heb allerlei voorstellen gedaan hoe het anders kan. Waarom heeft u niks gehoord.” De Waard: “Hoe moet ik dit zeggen (…) Ik heb nog geen goede ideeën gehoord. Ik wilde dat eigenlijk niet zeggen. We hebben het over moeilijke materie die raakt. We zien de gevolgen van het kapitalistisch systeem waardoor de samenleving ontzettend ingewikkeld wordt. Zolang dit bestaat, is het dweilen met de kraan open.”

“Politieke poppenkast over de rug van mensen die in de problemen zitten”
Daar reageert Blauw op: “Roepen dat het ligt aan het kapitalistisch systeem, daar hebben deze mensen wat aan.” De Waard: “Roepen dat een wethouder weg moet, daar hebben de mensen wel wat aan? Een motie van wantrouwen vind ik onbegrijpelijk. Dit is een politieke poppenkast over de rug van mensen die in de problemen zitten.” D66 sluit zich bij die woorden aan. Hoewel die partij erkent zorgen te hebben en dat de raad wel wordt aangesproken op de verantwoordelijkheid die het heeft.

Wethouder Manouska Molema (GroenLinks): “Het jeugdzorgdomein is niet perfect te maken”
De uitvoering van het jeugdzorgbeleid ligt primair bij JBN. De toezicht ligt bij KMI. En de financiële paragraaf is een verantwoordelijkheid van de jeugdautoriteit. Wethouder Molema: “Het herstelplan dat er nu ligt is een verstandig plan. Ik merk vanavond dat fracties aan het zoeken zijn welke rol ze kunnen pakken. Wij doen onze uiterste best. Het jeugdzorgdomein is niet maakbaar en niet perfect te maken. Er zullen altijd dingen die niet goed gaan. Maar er werken wel mensen die hun ziel en zaligheid er in stoppen. De komende jaren zullen moeilijk worden, omdat er landelijk bezuinigd gaat worden.”

“We delen de zorgen”
De wethouder zegt het erg spijtig te vinden dat er gezinnen zijn waar het niet goed gaat. Maar dat er alles aan wordt gedaan om de situatie te verbeteren. “Het is jammer dat de Stadspartij een ander beeld heeft, maar ik herken wel het gevoel dat zij bij dit dossier hebben.” Menger verduidelijkt: “Dat we een motie indienen is niet omdat u vragen niet goed heeft beantwoord. Het gaat om het hele dossier, waarbij er niet goed gepresteerd is. Mijn partij heeft constant aangegeven dat het beter moet. Op een gegeven moment kom je dan tot de conclusie dat er geen vertrouwen meer is.” Molema: “We delen de zorgen. We delen het ongeduld. En het moet beter.”