Debat bouw appartementen Van Heemskerkcstraat ontaardt in gekissebis: “Dieptrieste vertoning”

Een debat over het realiseren van een appartementengebouw aan de Van Heemskerckstraat in de Zeeheldenbuurt is woensdagavond gekenmerkt door een pittige discussie en onderling gekissebis.

In 2015 heeft een investeerder zich gemeld om op een stuk braakliggend terrein, waar vervallen panden staan, een gebouw met 26 appartementen te bouwen. Ondanks dat er in eerste instantie een vergunning is verleend, loopt het proces rond de realisatie spaak. “We hebben het gevoel dat de gemeente ons actief aan het tegenwerken is”, vertelt investeerder Frank Munneke, die volgens eigen zeggen, samen met zijn broer, door het bouwen van het appartementengebouw een bijdrage wil leveren aan een mooier Groningen. Pogingen om het op te lossen zijn op niets uitgedraaid, waardoor de gang naar de rechter moest worden gemaakt.

Discussie over vierkante meters
En dat klinkt gek. Want in een gemeente waar zoveel woningnood is, zou je kunnen zeggen dat je elk initiatief omarmd en groen licht geeft. Maar wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA) van Wonen legt uit dat plannen moeten voldoen aan de eisen die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. Zo heeft de raad in een eerder stadium besloten dat een appartement minimaal vijftig vierkante meter groot moet zijn, zodat er voldoende leefkwaliteit is. De appartementen die aan de Van Heemskerckstraat gebouwd worden, voldoen daar niet aan. Zij zijn rond de 49 vierkante meter groot. Dit lijkt wellicht onbenullig, maar de consequenties zijn aanzienlijk. Wanneer je namelijk onder de 50 vierkante meter blijft, ben je gevrijwaard van bijvoorbeeld het bouwen van een berging of andere voorzieningen. Terwijl dit bij 50 vierkante meter wel een verplichting is, waardoor de leefkwaliteit van de bewoners fors toeneemt.

Elte Hillekens (GroenLinks): “Niet met een kaasschaaf over projecten gaan”
Elte Hillekens van GroenLinks: “Als gemeenteraad maken wij keuzes, waarbij we bepalen wat inwoners nodig hebben om fijn te kunnen wonen. Initiatiefnemers hebben zich te verhouden aan wat wij beslissen. Het is belangrijk dat we niet constant met de kaasschaaf over de projecten heen gaan, waarbij de wooncrisis als excuus wordt gebruikt. Het risico is dat je steeds schraler gaat bouwen, met alle bijbehorende risico’s.”

Rik Heiner (VVD): “Deze appartementen hadden er in 2020 al kunnen staan”
Andere partijen denken daar anders over. Rik Heiner van de VVD: “Waar doen we nu moeilijk over? Wat is het verschil tussen 50 vierkante meter of 49,9? De plannen bestaan sinds 2015. In 2020 hadden deze appartementen er al kunnen staan. Hoe leggen we dit uit aan de inwoners?” Marcel den Os van Stadspartij 100% voor Groningen: “Wij maken ons zorgen over de manier waarop er met vergunningen wordt omgegaan. In eerste instantie is het afgewezen en bij het opnieuw indienen zijn de regels gewijzigd. Dit maakt het verkrijgen van een vergunning nagenoeg onmogelijk.” Daar reageert Hillekens op: “Dat besluit hebben we toch in deze raad genomen, dat is toch een democratisch besluit waar we allemaal bij aanwezig waren?” Den Os: “In dit geval is dat niet gecommuniceerd met de initiërende partij.”

Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden): “Als er iets gaat veranderen kun je initiatiefnemers informeren”
Over die communicatie vallen meer partijen. Leendert van der Laan van de Partij voor het Noorden: “Bij dit specifieke project is er iets niet goed gegaan. Ik denk dat je een bepaalde mate van dienstverlening mag verwachten dat als er iets veranderd, je de initiatiefnemers gaat informeren.” Van Niejenhuis zegt dat dit niet te overzien is: “Ik ken de Partij voor het Noorden als een partij met een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Maar wat u hier zegt, dat is heel groot. Als we verkeersregels gaan wijzigen, of onderdelen in de zorg, dan kunt u toch niet verwachten dat we alle inwoners persoonlijk gaan bellen en informeren?” Van der Laan: “Nee, ik heb het alleen over het ruimtelijk domein. We hebben het niet over honderden investeerders, het gaat om tientallen.” Van Niejenhuis zegt dat het goed is om hier nog eens een debat over te gaan voeren.

Izaäk van Jaarsveld (CDA): “Ik vind dit heel ver gaan”
Flink wat aversie is er tegen de woordvoering van de SP. Hans de Waard: “Dit onderwerp is een mooi voorbeeld waarom privaat grondbezit niet goed is voor het algemeen belang. Grond is van groot belang om te leven, net als lucht en water, wat we ook niet aan de markt laten en dat om goede redenen. Dat een persoon die genoeg geld heeft verdiend, meestal door anderen uit te buiten, denkbeeldige lijnen mag trekken, zich als een koning mag gaan gedragen, is fundamenteel verkeerd.” Daar reageert van Izaäk van Jaarsveld van het CDA op: “Een verbale, vermanende tik in de richting van de SP. Ik vind dit heel ver gaan om dit op tafel te leggen waarbij de meneer, over wie het gaat, in deze zaal zit.” De Waard: “Ik bedoel het niet persoonlijk. Ik stel alleen vast hoe ons systeem werkt.”

Rik Heiner (VVD): “De manier waarop u mensen afspiegelt is heel verkeerd”
Ook Heiner van de VVD is niet blij met de woorden van de SP: “Iedereen mag zich toch op zijn eigen grond gedragen als een koning? De manier waarop u nu mensen afspiegelt alsof iedereen uitbuit, vind ik wel heel verkeerd. Er zijn veel private investeerders die goede dingen doen.” De Waard is het daar niet mee eens: “Als die goede bedoelingen er zijn, dan was de woningnood allang opgelost. Dus er gaat iets mis. En dat probeer ik hier te beschrijven.”

Hans de Waard (SP): “Private grondbezitters houden ons in een houdgreep”
Heiner: “Die woningcrisis was een klein beetje kleiner geweest als de gemeente bij dit plan wat minder moeilijk had gedaan.” Maar ook daar is De Waard het niet mee eens: “Een deel van de wooncrisis zit hem in dat mensen woningen bouwen die vooral gemaakt zijn om er geld aan te verdienen. En dat er dan heel erg aan de grenzen wordt gezeten, wat wij toelaatbaar vinden, dat illustreert dat wel. Een deel van de wooncrisis is ook dat woningen onbetaalbaar zijn en die private grondbezitters ons in een houdgreep kunnen houden. Dat we hier met zijn allen intrappen, en privaat bezit zo krampachtig beschermen via de wet, is mij dan ook een groot raadsel. Mijn oproep aan de initiatiefnemers is om iets minder moeilijk te doen, en om wat verder te kijken dan de dikte van de portemonnee.” Van Jaarsveld: “Dus eerst een aanval, dan een disclaimer en vervolgens een oproep dat men zich anders moet gedragen. Met alle respect, waarom zo persoonlijk?” De Waard: “Als de huidige plannen niet passen, dan moet ik dat kunnen benoemen.”

Jim Lo-A-Njoe (D66): “Hopelijk komen de partijen er met fatsoen uit”
Ook Jim Lo-A-Njoe van D66 trekt fel van leer: “Je zou maar woningzoekende zijn en dit debat aanhoren. Een debat waarbij het gaat over vierkante centimeters, waarbij dit onderwerp al sinds 2015 loopt. Natuurlijk mag er van ons verwacht worden dat we de grenzen bewaken. Maar ik hoop dat de twee partijen er met fatsoen uit kunnen komen. Maar feit is wel dat de woningzoekende hier niet verder mee komt. De woningnood is enorm, en daarom is er geen tijd voor een ideologische strijd.”

“Je kunt toch niet volhouden dat je zo goed bezig bent?”
Daar reageert De Waard op: “Ik probeer te duiden waar dit vandaan komt. Maar die woningzoekende die graag betaalbaar en in een goede woning wil wonen…ik heb met veel huisjesmelkers te maken gehad, en veel huurders daarvan gesproken, die graag een goede woning zouden willen hebben. Daar hebben we toch de grenzen voor? Dat is toch ook in het belang van de woningzoekende? Welk belang dient D66?” Lo-A-Njoe: “Wij dienen het belang van de woningzoekende. U kunt roepen dat u zo geweldig bezig bent met het realiseren van betaalbare woningen, maar even een persoon citerend op wat er op de Suikerzijde gerealiseerd wordt ‘een grotere middelvinger als wanhopige starter kun je van deze coalitie niet krijgen’. De Suikerzijde kost gemiddeld, per vierkante meter, 5.790 euro. Dat is ver boven het Groningse gemiddelde. Dan kun je toch niet volhouden dat je zo goed bezig bent met presteren voor die woningzoekende?”

“Vanuit het perspectief van een woningzoekende vind ik dit een dieptrieste vertoning vanavond”
Lo-A-Njoe: “Als zich een ontwikkelaar aanbiedt die 26 appartementen wil bouwen en dit vastloopt op een aantal vierkante centimeters, dan denk ik, daar moeten we toch met elkaar uit kunnen komen? Ik kijk vanuit het perspectief van de woningzoekende, en ik vind dit hier een dieptrieste vertoning vanavond.” Laurent Dwarshuis van de ChristenUnie: “Maar die paar vierkante centimeters maken toch een groot verschil? Bij meer dan vijftig vierkante meter gelden er andere parkeernormen, er moet een fietsenberging komen en een aparte berging voor iedereen. Dus u stelt voor om maar te gaan bouwen, zonder rekening te houden met een prettige woonomgeving?” Lo-A-Njoe: “Ik zei dat er voldaan moet worden aan de regels die wij afspreken. Maar dat dit zo vastloopt, dat dit een tienjarig proces is met zoveel juridisch gekissebis, dat maakt mij heel verdrietig.”

Wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA): “Het stuit me tegen de borst dat u quotes van sociale media de raadszaal inslingerd”
Van Niejenhuis is zichtbaar boos na de bijdrage van D66: “Het stuit me echt tegen de borst dat u quotes van sociale media in deze raadszaal slingert, terwijl meneer Lo-A-Njoe heel goed de diepte van alle lagen kent over deze discussie over de prijsstelling van woningen. Het stuit me ook tegen de borst dat u zegt dat deze coalitie de veroorzaker is van de wooncrisis. De crisis voelen we allemaal, iedereen levert er een steentje aan bij om het op te lossen. We hebben ook te maken met stikstof, de kaderrichtlijn water, netcongestie. Allemaal dingen die we niet in de hand hebben. Wat we wel kunnen moeten we maximaal inzetten om te zorgen dat we de woningproductie omhoog schroeven. Dat doet dit college en deze gemeente ook. We werken keihard aan grote gebiedsontwikkelingen, maar dat heeft tijd nodig.” Ondertussen is Lo-A-Njoe op zijn beurt weer gepikeerd: “De wethouder zegt dat ik dingen van sociale media haal. Dat is onzin. Dit is gebracht door de media. Ik laat me niet aanleunen dat ik zo maar wat roep.”

“Ik kan niet buiten de kaders gaan werken”
De wethouder herhaalt wat ook de ChristenUnie zegt. De gemeenteraad heeft in meerderheid besloten wat de richtlijnen moeten zijn voor nieuwe woningen. “Ik kan niet buiten die kaders gaan werken. Het gaat ook niet over een paar centimeter. Bij 50 of meer vierkante meter gelden er hele andere normen rond de bouw van een berging maar ook over de buitenruimte. Het gaat over de leefkwaliteit, en die hebben we niet voor niets op deze grens gelegd.” Wat Van Niejenhuis betreft is er ook een oplossing mogelijk: “Als er een plan wordt ingediend dat aan de eisen voldoet, dan kan er een haalbaar plan komen. Ik wil ook het beeld bestrijden dat we geen zin zouden hebben in ontwikkelaars. Het is jammer dat we naar de rechter moeten. Wij beleven hier ook geen plezier aan.”

Motie vreemd
Op steenworp afstand van de locatie waar het bij dit appartementencomplex over gaat staat het Alfa-college. Deze school gaat mogelijk verhuizen. De wethouder geeft aan dat deze plannen geen relatie hebben om het appartementencomplex te weigeren. Sterker nog; wanneer er een plan komt dat voldoet aan de eisen, dan kan er verder gesproken worden. De VVD overweegt om bij de eerstvolgende raadsvergadering een ‘motie vreemd’ over dit onderwerp in te dienen.

Verslaggever Ruben Feiken sprak in december 2023 met Heiner van de VVD over de plannen: