Veiligheid en leefbaarheid steeds verder onder druk? ‘Krimp en groei, zwervers en criminele ontmoetingsplaats’

Het achterland krimpt terwijl de steden groeien, de geestelijke gezondheidszorg heeft steeds meer moeite om mensen ‘buiten de muren’ te helpen en Groningen heeft een centrale rol als criminele ontmoetingsplaats en hot-spot voor witwassen. Het zijn volgens het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCCS) allemaal problemen waar Groningen de komende tien tot twintig jaar mee aan de slag moet.

Onderzoekers van de denktank schrijven in een nieuw rapport, uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse politie, dat Nederlandse steden de komende decennia geconfronteerd gaan worden met complexe uitdagingen op het gebied van veiligheid en leefbaarheid.

Voor zowel de provincie als de gemeente Groningen halen de bezoekers specifiek de krimp in het achterland van de gemeente aan. In de provincie neemt de bevolkingsgroei nu al af, maar dat wordt na 2035 nog erger. Tegelijk gaan steden (voornamelijk in de randstad, maar ook Groningen) groeien. “Deze groei is toe te schrijven aan de relatieve jonge bevolking van de steden en de grotere aantrekkingskracht op immigranten: arbeidsmigranten uit de EU, expats en internationale studenten.”

Zwervers

De politie krijgt daarnaast problemen door een mogelijk ‘dreigend zorginfarct’, schrijven de onderzoekers: “In Groningen is er specifiek voor de groep daklozen met onbegrepen gedrag een tekort aan opvangplekken, waardoor deze groep rondhangt en rondzwerft door de stad.”

De oorzaak: de ambulante ggz staat onder druk door capaciteitsgebrek, de afbouw van bedden en een stijgende zorgvraag. “De zorg op wijkniveau van verslaafden, verstandelijk beperkten, jeugddelinquenten loopt hierdoor het risico ‘resultaatarm’ te worden. Dit heeft consequenties voor de greep die gemeentes kunnen houden op de sociale veiligheid van wijken: waar zorg en gebiedsgebonden ondersteuningsprogramma’s minder kunnen betekenen, groeit de aantrekkingskracht van het illegale circuit voor maatschappelijk kwetsbaren.”

Criminaliteit

En daarmee haken de onderzoekers meteen in op het derde probleem: “Een stad als Groningen heeft binnen het regionale criminele milieu een centrale rol als criminele ontmoetingsplaats en hot-spot voor witwassen.”

Volgens de onderzoekers gebruiken criminelen buitengebieden steeds meer voor de productie van synthetische drugs. “Het stedelijk gebied zelf speelt daarentegen juist een rol als knooppunt voor transacties en als afzet- of doorvoermarkt voor de drugscriminaliteit.”

‘Verder kijken naar acute problemen’

De oplossing, besluiten de HCCS-onderzoekers: verder kijken dan acute problemen. Steden moeten volgens de onderzoekers meer gezamenlijk strategisch beleid ontwikkelen. “Een langetermijnvisie gesteund door provincies en het Rijk. Deze integrale en toekomstgerichte benadering is essentieel om Nederlandse steden leefbaar en veerkrachtig te houden te midden van toenemende druk en complexiteit.”