SP viert vijftigjarig bestaan: “Als de partij niet was opgericht dan was dit het moment geweest”

De SP viert dit jaar haar vijftigjarig bestaan. Huidig fractievoorzitter Jimmy Dijk zit sinds 2010 in de Groningse gemeenteraad en is trots op de mensen die de partij in 1972 hebben opgericht.

Hoi Jimmy! Vijftig jaar SP, dat is een hele tijd …
“In de politiek is dat zeker een hele lange tijd. Een halve eeuw. Tegenwoordig kennen de mensen de SP van de fracties in de Tweede Kamer, in de provincies en in vele gemeenteraden. In 1972 hadden we die bekendheid niet. De beginjaren waren er op gericht om een Nederlandse Socialistische Partij op te richten waarbij men het belangrijk vond dat er een eigen socialisme ontwikkeld werd, waarbij er niet naar anderen gekeken werd. Wat heel duidelijk in onze partij is verankerd is de fundamentele kritiek op het kapitalisme. En weet je wat bijzonder is? Bij de oprichting was er ook direct een Groningse afdeling.”

Hoe ging dat in 1972 in Groningen?
“Ook dat is bijzonder. Er was een noord- en een zuid-afdeling. De ene afdeling behartigde de noordelijke stadswijken, de andere de zuidelijke. En men ging langs de deuren. Er moest naam gemaakt worden, er moesten leden geworven worden. Bijvoorbeeld door te collecteren met het maandblad Tribune. Maar omdat onze partijnaam nog onbekend was werden er ook mantelorganisaties opgericht. Dan moet je denken aan Voorkomen is Beter, de Bond van Huurders en Woningzoekenden en het Milieu Aktiecentrum Nederland. Al deze organisaties hadden hun eigen doel. Voorkomen is Beter richtte zich op de gezondheid, en in het bijzonder op het periodiek laten controleren op borstkanker. De BHW richtte zich bijvoorbeeld op huisjesmelkers en de woningproblematiek en de MAN op milieuschandalen.”

Kun je zeggen dat die mantelorganisaties mede voor het succes hebben gezorgd?
“Ik denk dat het een grote invloed heeft gehad. Het waren organisaties die bezig waren met een heel specifiek probleem in de samenleving. Qua ledenaantallen ging het in de eerste tien jaar snel. We zagen het aantal leden groeien en daarmee wortelden we ons ook in de buurten en wijken. Sinds 1994 hebben we een eigen fractie in de Tweede Kamer en sinds 1986 zijn we in de Groningse gemeenteraad actief.”

Nu hoorde ik je zojuist vertellen over huisjesmelkers en over milieuproblematiek. Onderwerpen die toen en dus ook nu nog steeds spelen …
“Ja, je kunt zeggen dat nut en noodzaak van de SP nog steeds actueel is. De afgelopen vijftig jaar is er veel gelukt en hebben we veel bereikt. Maar tegelijkertijd hebben we ook nog een wereld te winnen. Er kan nog heel veel meer veel beter. En persoonlijk ben ik er trots om actief te zijn voor een partij waar mensen een beroep op doen. De SP is niet alleen een partij die mooie verhalen houdt. Wij hebben ook contacten in de wijken en de dorpen. Waar andere linkse partijen daar niet in geslaagd zijn, is het ons gelukt om een actieve partij neer te zetten die heel duidelijk geworteld is in de samenleving.”

Heeft snelheid daar ook mee te maken? Je zou misschien kunnen denken dat wanneer je een partij opricht, dat je zo snel mogelijk zetels wilt halen om zaken aan de kaak te kunnen stellen …
“Ik geloof niet in lange halen snel thuis te zijn. Het goed opbouwen van een partij kost tijd. Zeker voor de SP omdat wij een brede volksbeweging willen zijn. Wij zijn ook heel duidelijk meer dan een politieke partij alleen. Als mensen aan politiek denken, dan denken ze aan ellenlang praten. Wij zijn de enige partij die beslissingen laat toetsen in de wijken.”

Kun je dat uitleggen?
“Bij de SP hebben we een solidariteitsregeling. Die regeling zorgt voor solidariteit tussen de honderden SP-volksvertegenwoordigers en de duizenden vrijwilligers. Met de solidariteitsregeling investeren we in onze idealen. We zetten acties op in buurten om samen met mensen te strijden voor verbeteringen. Volksvertegenwoordigers, zoals wethouder en gedeputeerden, dragen hun politieke vergoeding af aan de SP. Gemeenteraadsleden staan 50 tot 75% van hun vergoeding af. Onze raadsleden staan namelijk met hun poten in de modder, bijvoorbeeld als leraar of thuiszorger. Doordat je volop tussen de mensen staat kun je ook de ideeën toetsen. Je weet wat er speelt, je weet hoe er op gereageerd wordt, je weet of iets werkt. Dat zie je ook terug in het debat. Men weet waar over gesproken wordt. Men kent de situatie. Daarin zijn we echt uniek.”

In Groningen kan men ook niet meer om de SP heen …
“We proberen ons inderdaad zoveel mogelijk te laten zien. Momenteel zitten we als partij in het gemeentebestuur, en in 2006 was dit ook al eens het geval. Ook in de Provinciale Staten doen we het goed. En wat ik ook wel mooi vindt is dat als de partij in 1972 niet was opgericht, dat dit een heel goed moment was geweest om het op te richten. Dat hoeft nu niet, want de partij is er. Ik ben de oprichters erg dankbaar. Ik ben nu zelf zeventien jaar actief bij de SP. Ik probeer me soms voor te stellen hoe moeilijk het is geweest om de SP indertijd aan de man te brengen. Ik ben de oprichters dan ook erg dankbaar.”

En jullie zijn nog niet klaar …
“We zijn nog lang niet klaar. Waar we de komende jaren aan moeten gaan werken is het afscheid van het marktdenken. De marktsectoren moeten weer in handen van de mensen komen. Basisvoorzieningen als de zorg en het openbaar vervoer moeten weer door mensen geleid worden. De marktwerking in de publieke sector heeft niets goeds gebracht. Kijk bijvoorbeeld naar bakkers. Ik zeg niet dat voor hen het marktdenken moeten gaan gelden, maar die ongelofelijke prijzen waar zij nu mee te maken hebben, daar zal je wel iets mee moeten doen. De overheid is nodig om mensen te steunen in plaats van de markt in stand te houden.”

Nu hebben jullie afgelopen weekend stil gestaan bij het vijftigjarig bestaan. Gaat er ook nog iets in Groningen gebeuren?
“Daar zitten we wel over na te denken. Dat we wellicht later dit jaar, of begin volgend jaar, iets organiseren waarbij we terugblikken op de afgelopen vijftig jaar. Bijvoorbeeld in combinatie met mensen die veel voor de Groningse fractie betekend hebben. Hoe en wat, dat zal de komende tijd vorm moeten gaan krijgen.”