Jongeren worden niet door de politiek gezien: ‘Raadzalen zijn grijs en oud’

De gemiddelde leeftijd in gemeenteraden in ons land en in de Tweede Kamer moet omlaag om jongeren meer bij de politiek te betrekken. Die uitspraak doet voorzitter Hielke Onnink (foto) van het CDJA.

Onnink doet de uitspraak in de documentaire ‘De Jeugd van Vertegenwoordig‘. De documentaire is gemaakt door Wout van Zaale en Pieter Lossie, twee vwo-eindexamenleerlingen van Het Minkema College uit Woerden. De docu is een uitwerking van het profielwerkstuk dat het duo maakte waarin het onderzoek doet naar vertegenwoordiging van jongeren in de politiek, burgerschapsonderwijs en stemrecht leeftijdsverlaging.

“Risico dat jongeren afhaken bij de politiek”
“Als je de raadzalen ziet, de Tweede Kamer, de representatie van jonge mensen in de politiek dan is het gewoon niet in lijn”, zegt Onnink. “Uiteindelijk stem je makkelijker op iemand waarin je je herkent dan op iemand waar je je niet in kunt verplaatsen.” In de documentaire komen verschillende jongeren aan het woord die dat beeld bevestigen. “Ik ben helemaal niet bezig met politiek”, zegt Karlijn, die student is op het mbo. “Het boeit me echt niets. Ik vind het allemaal prima, ik ga wel een beetje zo doen zoals ze het bedacht hebben.” Sarah de Lange is politicoloog en noemt het gevaarlijk. “Bij nationale verkiezingen zien we een opkomst van tachtig procent. Onder jongeren is deze maar vijftig procent. We lopen echt het risico dat jongeren op de lange termijn afhaken en geen enkele betrokkenheid meer hebben bij de democratie.”

“Jongeren kozen niet voor een Brexit, en ze kozen ook niet voor Trump”
Onnink herkent dat gevaar. “Als de jongeren niet meer participeren gaat het op onze partijbijeenkomsten alleen nog maar over het pensioen. Het is daarom essentieel om jonge mensen er bij te houden. Welke thema’s leven bij hen? Ze zijn cruciaal in het scherp houden van een partij.” Econoom Barbara Baarsma vult dat aan door te zeggen dat jongeren anders stemmen dan ouderen. “Kijk naar de Brexit. De Brexit is niet door jongeren gekozen, die kozen voor een remain. Trump (Donald Trump, red.) is niet door jongeren gekozen. En daarmee wil ik zeggen dat ze vooral iets toevoegen in de politiek.”

Tekst gaat verder onder de tweet

In februari 2019 nodige minister-president Mark Rutte (VVD) de jongeren van Youth for Climate uit voor een gesprek na de klimaatstakingen onder scholieren.

‘Rutte nodigt gezellig jongeren uit, maar doet niets met wat ze zeggen’
Een probleem dat daarbij een rol speelt is het serieus nemen. “Wij merken dat ministers en fractievoorzitters ons wel op zoeken”, zegt Maurice Knijnenburg van de Nationale Jeugdraad. “Maar dan wel op een moment dat het hen uitkomt of dat ze met ons om tafel hebben gezeten zodat ze daarna weer verder kunnen. Een mooi voorbeeld zijn de klimaatstakingen van vorig jaar. Je zag toen dat premier Rutte heel snel de jongeren van Youth for Climate uitnodigde. Een uur lang is er toen gezellig gesproken, maar Rutte heeft vervolgens helemaal niets met dat hele gesprek gedaan. En dat is het probleem. Jongeren zien dat ze wel betrokken worden. Maar met wat ze zeggen wordt niets gedaan.”

“De schooldeuren blijven voor ons als CDJA-jongeren gesloten”
Eén van de oplossingen om jongeren meer bij politiek te betrekken is burgerschapsonderwijs in de Maatschappijleer-lessen in het voortgezet onderwijs. En dat kan echt beter zegt Onnink. “Waar ik mij echt aan stoor is dat ze ons nooit uitnodigen. En als wij ons zelf eens aanbieden als politieke jongerenorganisatie dan zeggen ze dat we van een politieke partij zijn en dat ze als school niet politiek gekleurd willen zijn. Dus ontvangen ze ons niet. Scholen moeten zich echt meer openstellen, want de leerlingen die daar zitten gaan later wel stemmen.” De documentaire-makers stellen dat het burgerschapsonderwijs een begin is. “Het begint bij betrokkenheid oefenen in de praktijk binnen de school met leerlingenparticipatie”, zegt Pieter Lossie. “Maar ook deelname aan buitenschoolse projecten zijn belangrijk.”

Met zestien jaar kunnen stemmen
Om de participatie van jongeren in de politiek te vergroten is het wellicht een idee om stemrechtverlaging in te voeren. Dat in plaats van achttien jaar jongeren met zestien al naar de stembus kunnen. Onnink vindt dat een slecht plan. “Wanneer maak je volledig deel uit van de maatschappij? We hebben het nu vastgesteld op achttien jaar. Op basis van autorijden, trouwen, euthanasie-verzoeken indienen, alles zit nu heel goed vastgelegd in achttien. Ik zou niet de hele grondwet aanpassen om misschien een twee procent hogere opkomst bij verkiezingen te krijgen.”

De documentaire die Wout en Pieter maakten is hier te bekijken: