ATO-trein: “Ik heb geen idee wanneer de trein nu precies automatisch reed”

Spoorbeheerder ProRail, treinfabrikant Stadler en vervoersbedrijf Arriva voeren deze dagen verschillende testritten uit met zelfrijdende treinen. Bij de ritten mogen iedere keer vijftig reizigers mee. “Ik kon het verschil niet direct merken.”

De eerste test werd afgelopen donderdagavond uitgevoerd, de laatste vindt komende maandag plaats. Iedere keer stappen er vijftig reizigers in. “Deze mensen hebben zich vrijwillig opgegeven”, vertelde regiodirecteur Milfred Hart van Arriva Nederland afgelopen woensdag tijdens de perspresentatie van het project. “En eerlijk gezegd hadden we dat niet verwacht. Binnen een mum van tijd waren alle plaatsen vergeven.”

Tekst gaat verder onder de foto

Reizigers aan boord van de ATO-trein. Foto: Sebastiaan Scheffer

Blinde test
Nick Ubels is één van de reizigers die zich voor de rit had opgegeven. “Eigenlijk is het heel lastig om te zeggen wat ik er van vind”, vertelt hij. “We weten namelijk niet welke rit er met ATO is uitgevoerd. Het is een zogenaamde blinde test waarbij er bij de ene rit handmatig bediend wordt en de andere keer met ATO gereden wordt.”

ATO staat voor Automatic Train Operation. Het systeem is niet nieuw. Op verschillende plekken in Nederland is er al mee geëxperimenteerd. Wat wel nieuw is, is dat er nu reizigers mee mogen. Het systeem werkt met verschillende niveaus, zogenaamde GoA’s. Deze Grades of Automatisation geven aan hoeveel een trein zelf mag beslissen. Is het alleen de machinist ondersteunen of is het volledig zelfstandig rijden waarbij de machinist andere taken kan vervullen? Bij deze test gaat het om een GoA-2 test waarbij de automaat rijdt maar de machinist verantwoordelijk blijft.

“Twee keer op en neer naar Buitenpost”
De test begint iedere avond op het Hoofdstation. De trein, een normale Spurt van Arriva, rijdt vervolgens handmatig bediend naar Hoogkerk Vierverlaten waar de eigenlijke test begint. “We zijn twee keer op en neer naar Buitenpost gependeld. Als ik echt iets moet aangeven wat mij is opgevallen dan zijn het een aantal stops op stations die erg geleidelijk en rustig gingen. Maar dat is het dan ook.”

Tekst gaat verder onder de foto

De ATO-trein klaar voor vertrek op het Hoofdstation in Groningen. Foto: Nick Ubels

“Sommige machinisten vinden het leuk om heel hard te remmen”
Een andere reiziger die mee heeft gedaan aan de test is Sander. “Eigenlijk op alle ritten was het verschil niet direct merkbaar. Wel is mij opgevallen dat de trein een aantal keren gelijkmatiger optrok. En dat geldt ook voor het remmen. En dat vind ik best wel heel erg fijn omdat er machinisten zijn die het nog wel eens leuk vinden om heel hard te remmen. Dat was nu niet het geval.”

Sander heeft ook een duidelijke wens. “Ik hoop oprecht dat als dit is hoe het gaat zijn, de ATO zo snel mogelijk op het spoor wordt ingevoerd. Als dit kan helpen om energiezuiniger te rijden en meer treinen te laten rijden op een traject, waarom dan niet? De trein rijdt goed, de machinist blijft verantwoordelijk en je merkt er als reiziger vrij weinig van. Alsof het de automatische piloot van een vliegtuig is maar dan op de rails.”

Tekst gaat verder onder de foto

De ATO-trein wacht in Zuidhorn op een groen sein om te kunnen vertrekken. Foto: Sebastiaan Scheffer

Spoorgeschiedenis
De verwachting is dat ATO verschillende voordelen met zich mee brengt. Behalve het energiezuiniger rijden, zal de punctualiteit omhoog gaan en kunnen er treinen dichter op elkaar gaan rijden. De deelnemende reizigers aan de test hebben tijdens de rit een enquête moeten invullen. Hun bevindingen zullen de komende periode geanalyseerd worden. Of, waar en wanneer de zelfrijdende trein wordt ingevoerd is nog onbekend.

Nick en Sander zijn het er in ieder geval over eens dat ze een stukje spoorgeschiedenis hebben meegemaakt. “Erg leuk om deel te hebben mogen uitmaken van dit historische moment en deze prachtige stap naar een toekomstbestendig spoornetwerk”, besluit Nick.