‘Hervorming rechtspraak door maatschappelijk debat’

De hervorming van de rechtspraak moet niet aan rechters overgelaten worden. Een maatschappelijk debat met burgers, politici, wetenschappers en rechters moet de aanzet geven. Dat zegt hoogleraar Marc Hertogh van de Rijksuniversiteit Groningen in dagblad Trouw.

Volgens Hertogh is zo’n breed debat nodig omdat rechtspraak te belangrijk is om alleen aan rechters over te laten. Bovendien staan rechters te ver van de samenleving af en zijn ze niet aanspreekbaar op fouten.

De Groningse hoogleraar vindt dat het rechterlijk gezag de laatste jaren tanende is. Als voorbeeld noemt hij het aantal wrakingen. Tussen 2005 en 2009 nam dit met ruim tachtig procent toe. Maar ook de zaak tegen Geert Wilders en de Chipshol-affaire zouden hier aan bijdragen. “Rechters moesten dertig jaar geleden gesloten, afstandelijk en formeel zijn”, zegt Hertogh. “Maar de tijden zijn veranderd. En dezelfde kenmerken van toen worden nu gezien als zwakte. Nu dienen rechters de burger te overtuigen van hun doen en laten en moeten zij met de eisen van deze tijd meebewegen”.

Een breed maatschappelijk debat over de wijze waarop de rechterlijke macht hervormd kan worden moet volgens de hoogleraar ervoor zorgen dat het gezag op langere termijn hersteld kan worden. Ook ziet Hertogh wel iets in een moderne klachtenprocedure. “De burger kan nu tegen elke politieman en ambtenaar een klacht indienen bij de Nationale ombudsman als hij meent onjuist te zijn behandeld, maar dat geldt niet voor leden van de Hoge Raad. Een laagdrempelige klachtenprocedure tegen leden van de Hoge Raad moet dit oplossen”.

Daarnaast moeten rechters laten zien dat ze iets doen met de kritiek die door het publiek geuit wordt. “Toon bijvoorbeeld dat je je benoemingenbeleid hebt aangepast of dat rechters voortaan anders worden opgeleid. Want alleen zo kun je burgers overtuigen dat je hun vertrouwen echt verdient”, aldus Hertogh.